De Bunker - Deel 1 - 2005
Foto's -> Gebouwen -> Diversen
(Amstelveenweb.com collectie - 2005)
De Bunker
Lees de geschiedenis uit WOII en verder alle perikelen en ontwikkelingen rond de Bunker en omgeving vanaf 2005
In elk deel staat het laatste nieuws bovenaan, dus begin onderin het artikel en lees naar 'boven'.
Dit is deel 1 en vervolg met
Bunker deel 2 - Bunker deel 3 - Bunker deel 4
(Amstelveenweb.com - 2005)
Pad vanaf de weg naar de bunker
De Bunker
Lees de geschiedenis uit WOII en verder alle perikelen en ontwikkelingen rond de Bunker en omgeving vanaf 2005
In elk deel staat het laatste nieuws bovenaan, dus begin onderin het artikel en lees naar 'boven'.
Dit is deel 1 en vervolg met
Bunker deel 2 - Bunker deel 3 - Bunker deel 4
(Amstelveenweb.com - 2005)
Pad vanaf de weg naar de bunker
Bron: Gemeente Amstelveen - 27-07-2017
Herbert Raat (VVD) wethouder Vastgoed informeert de leden van de gemeenteraad van Amstelveen over de lopende procedures in verband met het steeds dikker wordende Paulusbunker-dossier:
'Geachte leden van de raad,
Eerder informeerde ik u ook over juridische procedures inzake de bunker aan de Wolfert van Borsselenweg. De bijbehorende raadsbrief van 31 januari 2017 is als bijlage 1 toegevoegd. Zoals toegezegd tijdens de commissie RWN van 18 april 2017 zou ik u een update geven over de lopende procedures in dit dossier.
(Foto Amstelveenweb.com - 2017)
Herbert Raat (VVD) wethouder Vastgoed
Aanwijzing tot monument
Op 21 juli 2016 hebben mevrouw Henriette Nakad-Weststrate en de heer Eddy Boorsma namens Vereniging Sloop de Bunker (hierna: de Vereniging) en Federatief Joods Nederland (hierna: FJN) bezwaar gemaakt tegen de aanwijzing tot monument van de Paulusbunker. Daarnaast hebben zij een verzoek om voorlopige voorziening gevraagd, welke tijdens de behandeling bij de rechtbank Amsterdam op 22 juli 2016 weer is ingetrokken. Het bezwaar is op 29 augustus 2016 door het college niet-ontvankelijk verklaard. Hiertegen zijn de Vereniging en FJN op 26 september 2016 in beroep gegaan. De behandeling door de rechtbank Amsterdam vindt plaats op 12 september 2017.
Waterwetvergunning
Op 15 maart 2017 heeft het Dagelijks Bestuur van Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht (DB AGV) een waterwetvergunning afgegeven voor de graafwerkzaamheden in het kader van de restauratie van de bunker. Hiertegen hebben de Vereniging, de heer Bakels, mevrouw Van Dijk, de heer Boorsma, mevrouw Boorsma-Van den Berg en mevrouw Nakad-Weststrate bezwaar ingediend. Op 10 juli 2017 heeft de bezwaarschriftencommissie geadviseerd om de bezwaren gegrond te verklaren en de motivering van het besluit van15 maart 2017 aan te passen. Volgens de commissie had het DB AGV beter moeten motiveren, waarom zij geen aanleiding zag tot het opvragen van een grondonderzoek en grond-mechanische berekeningen. In navolging van dit advies heeft het DB AGV op 12 juli 2017 besloten de bezwaren gegrond te verklaren, de waterwetvergunning van 15 maart jl. in stand te laten onder aanvulling van de motivering, waarom er geen grondonderzoek en grondmechanische berekeningen zijn opgevraagd. Het bijbehorend advies d.d. 10 juli 2017 en de beslissing op bezwaar 12 juli 2017 zijn als bijlage 2 toegevoegd.
(Bron Stelling van Amsterdam/Amstelveenweb - 2017)
Tekening van de Paulusbunker uit 1949 overgenomen van registratietekening Nieuwer-Amstel nr. 6 (object 75)
van het BRV-archief CAD-MvD in Rijswijk
Voorlopig getuigenverhoor
Op 13 september 2016 dienden de Vereniging, de heer en mevrouw Nakad en de heer en mevrouw Boorsma een verzoekschrift in voor een voorlopig getuigenverhoor voor 11 personen bij de rechtbank Amsterdam. De hoorzitting vond 21 maart 2017 plaats en op 9 juni 2017 heeft de rechtbank het verzoek afgewezen. Volgens de rechtbank zou het toewijzen van het verzoek louter leiden tot een fishing expedition, waarvoor het voorlopig getuigenverhoor niet is bedoeld. De rechtbank oordeelde, dat het verzoek een groot aantal vragen betreft met een open en ruim karakter, waarbij bovendien het belang van sommige vragen voor de vermeende vordering niet duidelijk is. De opgeworpen vragen versterken dus het beeld, dat er slechts sprake is van een zoektocht naar mogelijke verwijten. De uitspraak van de rechter is toegevoegd als bijlage 3.
Omgevingsvergunning
Op 23 mei 2017 heeft het college een omgevingsvergunning afgegeven voor de restauratie van de bunker en het gebruik als educatieve invulling. Hiertegen hebben de Vereniging, de heer en mevrouw Bakels, mevrouw Henriette Nakad-Weststrate en de heer Boorsma bezwaar ingediend. De verwachting is, dat begin september 2017 de uitkomst van de bezwaarprocedure bekend is. De afzonderlijke bezwaarschriften zijn toegevoegd als bijlage 4. Zoals ook in de commissie aangegeven komt er over de educatieve invulling nog een voorstel richting uw raad. Dit voorstel komt echter pas als de juridische procedures zijn afgerond. Ik zal u aan het einde van het jaar een update sturen hoe we er met deze procedures voor staan.
Met vriendelijke groet, Herbert Raat wethouder
Bron: Gemeente Amstelveen - 19-04-2017
Gedurende de vergadering van de raadscommissie Ruimte, Wonen en Natuur (RWN) op 18 april 2017 stelde burgerraadslid Maria Vlaar van ChristenUnie-Amstelveen vragen over de laatste bunker uit 1943 van Amstelveen: 'De fractie van de ChristenUnie heeft van omwonenden van de bunker aan de Wolfert van Borsselenweg vernomen, dat er enkele ontwikkelingen zijn te verwachten rond de bunker. De gemeente zou tijdens de procedure bij de bestuursrechter hebben gemeld, dat aan de gemeente een vergunning voor graafwerkzaamheden is verleend door het waterschap. Op basis van deze vergunning heeft de gemeente het voornemen om een geul van ca. 1 meter rond de gehele bunker te laten graven. De verwachting is, dat deze werkzaamheden rond eind april 2017 zullen worden uitgevoerd. Daarnaast zijn er nieuwe documenten opgedoken die aangeven, dat de gemeente in 2008 het voornemen had om de bunker definitief te sluiten. Het gaat daarbij om een brief van Waternet van 5 augustus 2008, waarin Waternet aan de gemeente aangeeft wat er moet gebeuren om de bunker te kunnen sluiten en een brief van de gemeente Amstelveen van 27 november 2008, waarbij het adres van de bunker wordt ingetrokken. Deze ontwikkelingen zijn aanleiding om het college de volgende vragen te stellen:
(Foto Amstelveenweb.com - 2017)
Mevrouw Maria Vlaar burgerraadslid van ChristenUnie-Amstelveen tijdens de vergadering van
de Commissie Ruimte, Wonen en Natuur op 18 april 2017
Wethouder Raat (VVD) Vastgoed beantwoordde de vragen: 'Het klopt dat Waternet een vergunning aan ons heeft verleend, hierbij hoort ook een geul van 1 meter voor onderhoudswerkzaamheden aan de buitengevel. Het klopt echter niet dat deze werkzaamheden eind april zullen starten. De omgevingsvergunning is namelijk nog niet afgegeven.'
Vlaar: 'Zijn de nieuwe stukken over de definitieve buitengebruikstelling van de bunker in 2008 voor het college nog aanleiding om tot een heroverweging te komen van de bestemming van de bunker?'
Raat: 'Nee. De reden daarvoor is, dat we de status in 2016 veranderd hebben na advies van de commissie Ruimtelijke Kwaliteit, zeg maar de monumentencommissie van Amstelveen. Zij hebben ons geadviseerd de bunker tot gemeentelijk monument te maken. Dit, omdat de bunker één van de laatste fysieke overblijfselen is van de Tweede Wereldoorlog in Amstelveen.'
Vlaar: 'Ziet het college nog mogelijkheden om met de bewoners, buiten de gerechtelijke procedures die nu lopen, alsnog in gesprek te komen om een laatste poging te doen om tot overeenstemming over de bestemming van de bunker te komen?'
Raat: 'Voorzitter, daar heb ik een uitgebreider antwoord op om de context te schetsen waarom we komen tot onze conclusie. Allereerst nadat de bunker tot gemeentelijk monument benoemd is, hebben wij aan uw raad een kredietvoorstel gedaan in de Kadernota 2017 om de bunker dan ook daadwerkelijk te bewaren en op te knappen. De inspreekster van vanavond, mevrouw Nakad-Weststrate en ook de heer Boorsma (huidig voorzitter van Vereniging Sloop de Bunker) zijn hierop meerdere procedures gestart tegen de gemeente en ook tegen mij als persoon. Vervolgens zijn er meerdere wob-verzoeken ingediend. Deze zijn beantwoord en de binnengekomen bezwaren op de aantijging zijn niet ontvankelijk verklaard.'
'Verder heeft de heer Boorsma bij de commissaris van de Koning in Noord-Holland een verzoek ingediend voor een onderzoek naar integriteitsvraagstukken van het college van B en W. En heeft mevrouw Nakad-Weststrate aangifte tegen mij gedaan vanwege belediging en intimidatie in de kwestie de bunker. Per brief van 31 januari 2017 heb ik u de uitkomst laten weten. Namelijk, dat het Openbaar Ministerie geen feiten, of omstandigheden zag die duiden op een strafbaar feit en dus geen aanleiding zag tot onderzoek, of vervolging. In diezelfde brief heb ik u het afschrift doen toekomen van de commissaris van de Koning in Noord-Holland, waarin staat dat in de toegezonden documentatie door de heer Boorsma, onvoldoende onderbouwing is en dat de integriteit van de gemeente in het geding is. En dat de commissaris op basis van de aangeleverde informatie geen reden ziet om actie te ondernemen. Daarbovenop kwam ook nog een verzoek tot getuigenverhoor, waarbij meerdere medewerkers van secretaresses tot beleidsmedewerkers werden betrokken.'
(Foto Amstelveenweb.com - 2017)
Mevrouw mr. H. Nakad-Weststrate, bewoonster van een villa aan de Wolfert van Borsselenweg
is tegen de in gebruik neming van de enige stadsbunker van Amstelveen. De foto is tijdens
haar inspraak gedurende de raadscommissievergadering RWN op 18 april 2017 genomen
'En nu vraagt mevrouw Vlaar, of wij nog mogelijkheden zien om met mevrouw Nakad-Weststrate en de heer Boorsma alsnog in gesprek te komen over de bestemming van de bunker. Natuurlijk is het college altijd bereid tot overleg. Alleen in dit specifieke geval heeft dat ons inziens op dit moment weinig zin. Als je een gesprek aangaat, dan moet er ook een uitkomst kunnen zijn. En die is er volgens ons nu niet.' 'En hoe komt dat? Dat heeft voorzitter, niet alleen te maken met al de procedures die zij gestart zijn, maar ook vanwege een e-mailwisseling die wij kregen tussen mevrouw Nakad-Weststrate, de heer Boorsma en de directeur van het Verzetsmuseum van Zuid-Holland, de heer van Wijngaarden. Ik heb u die op 31 januari toegezonden.'
'In de mail vraagt mevrouw Nakad-Weststrate aan de directeur van het Verzetsmuseum van Zuid-Holland om een brief te sturen aan het gemeentebestuur van Amstelveen en te vragen om geen monumentale status toe te kennen aan de nazi-bunker, zoals zij die noemen. Vervolgens antwoordt de directeur dat hij vindt, dat Nederland zuinig moet zijn op cultuurhistorisch erfgoed. Dat het in dit geval gaat om erfgoed van de Duitse bezetter doet volgens hem niet ter zake. Zuinig zijn op erfgoed van de voormalige vijand wil niet zeggen dat je in de verste verte sympathie hebt voor het verwerpelijke gedachtegoed. De directeur besluit dan ook dat het initiatief van de gemeente Amstelveen, om een bunker uit de oorlogstijd op te knappen, alleen maar prijzenswaardig is. Dit is ook altijd wat ik gezegd heb tijdens de behandeling van de Kadernota: het gaat om de cultuurhistorische waarde.'
(Foto Amstelveenweb.com - 2017)
Herbert Raat (VVD) wethouder Vastgoed vraagt aandacht voor zijn ambtenaren: 'Dat mevrouw Nakad-Weststrate en meneer Boorsma onze medewerkers betrekken in juridische procedures vind ik te ver gaan. Niet alleen inhoudelijke medewerkers, maar ook de secretaresse, beleidsmedewerkers en ondersteuning. Het mag, juridisch kan het, maar ik vind het weinig chique'.
En het interessante nu voorzitter is, dat mevrouw Nakad-Weststrate aan een deskundige steun vraagt voor haar standpunt en de reactie is: mevrouw, ik ben het inhoudelijk niet met u eens. Er wordt vervolgens niet tot 10 geteld, of ze wel op de goede weg zitten. Nee, de directeur krijgt een e-mail op hoge poten met een verkapt dreigement, dat hij de grenzen van artikel 137 de Wetboek van Strafrecht wel erg opzoekt en daarmee zichzelf diskwalificeert. Dus naar mevrouw Vlaar toe. De situatie is, dat als je niet je zin krijgt, je gaat dreigen met juridische actie, of de tegenpartij wegzet als sympathisanten van de nazi’s.' 'De vraag is, of mevrouw Nakad-Weststrate en meneer Boorsma wel in gesprek wíllen gaan, of ze wel tot overeenstemming wíllen komen. Of is er iets anders aan de hand? Dat heeft de fractievoorzitter van de VVD, de heer Kees Noomen, ook aan haar gevraagd. Hij vroeg haar: Al die onzin over de nazibunker, waar gaat het nu echt om? Haar antwoord was toen: ik heb een huis gekocht van 2 miljoen, betaal veel ozb en ik heb geen zin in dat lelijke uitzicht wat ook nog eens extra drukte oplevert.
Ja voorzitter, en natuurlijk kan het zo zijn dat mevrouw Nakad-Weststrate een heleboel geld voor haar huis betaald heeft. Maar dat betekent niet, dat ze eigenaar is van onze openbare ruimte, dat betekent niet, dat zij eigenaar is van ons cultuurhistorisch erfgoed.' 'Wil ik met hen in gesprek? Zeker. Maar niet over besluiten die we hier in overleg met de gemeenteraad op democratische wijze al genomen hebben. Wel over wijkbeheer en als er straks schoolklassen komen, dat dat op een goede manier gaat. Zoals dat er voldoende afvalbakken staan en andere zaken in de rand voorwaardelijke sfeer. Maar zover is het nog lang niet. Ik heb u reeds toegezegd, dat er over de educatieve invulling nog een voorstel richting uw raad komt. Maar om het verwachtingspatroon te managen, dit gaat nog tijden duren. We wachten eerst, zoals het hoort, de juridische procedures af en gaan dan om tafel met partijen als het CIDI en andere. Ik zal aan onze juristen vragen u voor de zomer nog een inschatting te geven over wat er nog allemaal moet gebeuren en hoe lang dit zal duren.
En tot slot voorzitter. Mevrouw Vlaar, u heeft er niet om gevraagd. Maar toch wil ik aandacht vragen voor onze medewerkers. Dat mevrouw Nakad-Weststrate, meneer Boorsma en hun Vereniging het niet eens zijn met een besluit. Akkoord. Dat ze dan vervolgens mij aanvallen als wethouder, of het gemeentebestuur, ruzie gaan maken met de directeur van het Verzetsmuseum, ook akkoord. Wij zijn allemaal mensen die een publieke functie hebben gekozen. Niet altijd even leuk, maar het hoort wel bij het werk. Maar dat mevrouw Nakad-Weststrate en meneer Boorsma onze medewerkers betrekken in juridische procedures vind ik te ver gaan. Niet alleen inhoudelijke medewerkers, maar ook de secretaresse, beleidsmedewerkers en ondersteuning. Het mag, juridisch kan het, maar ik vind het weinig chique.'
Dank u wel voorzitter.'
22 juli 2016 - Stand van Zaken Paulusbunker
Herbert Raat (VVD) wethouder Vastgoed informeert de leden van de gemeenteraad van Amstelveen van de gemeenteraad van Amstelveen ivm de stand van zaken Paulusbunker:
Geachte leden van de gemeenteraad,
Op 31 mei 2016 heeft het College van B en W op advies van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit besloten de bunker aan de Wolfert van Borsselenweg 117A aan te wijzen als gemeentelijk monument. Enkele omwonenden van de bunker zijn het niet eens met de aanwijzing als gemeentelijk monument en hebben daarom een voorlopige voorziening (kort geding in het bestuursrecht) aangevraagd bij Rechtbank Amsterdam om de aanwijzing te schorsen. Federatief Joods Nederland heeft aan de rechtbank verzocht om ook als partij te mogen deelnemen in deze. Vandaag (22 juli 2016 red.) heeft de zitting bij de rechtbank over de voorlopige voorziening plaatsgevonden. De rechtbank heeft geprobeerd een tijdelijke oplossing te vinden, omdat verzoekers inmiddels ook een bezwaarschrift bij de gemeente hebben ingediend en er eerst op dit bezwaarschrift zal moeten worden beslist. Namens de gemeente heb ik op de zitting toegezegd, dat er niet met de renovatiewerkzaamheden aan de bunker zal worden begonnen, totdat er op het bezwaarschrift is beslist, tenzij blijkt, dat er bij de bunker gevaarlijke situaties ontstaan door de slechte staat, waarin deze verkeert. Hierop hebben verzoekers hun verzoek om een voorlopige voorziening ingetrokken. De aanwijzing van de bunker als gemeentelijk monument blijft daardoor in stand. Ook heeft één van de omwonenden van de bunker drie wob-verzoeken ingediend om nadere informatie over de bunker in te winnen. De web-verzoeken en de beantwoording daarvan treft u bijgaand (pdf 20 pagina’s 7,86 MB) aan.
Met vriendelijke groet, Herbert Raat wethouder Vastgoed
11 juli 2016 - Ontwikkelingen Paulusbunker
Herbert Raat (VVD) wethouder Vastgoed informeert de leden van de gemeenteraad van Amstelveen in verband met ontwikkelingen in de zaak van de Paulusbunker en het vervolgonderzoek 'Nooit meer teruggekomen':
Geachte leden van de raad,
Op 22 juni 2016 heb ik u geïnformeerd over de stand van zaken rond de Paulusbunker. Ook heeft u wellicht kennisgenomen van de verschillende geluiden over de toekomst van de Paulusbunker in commissievergadering Ruimte, Wonen en Natuur en in de media. Om rekening te kunnen houden met de gevoelens van alle Amstelveners hebben wij contact gehad met het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) en met Amstelveen Oranje. Het CIDI is een onafhankelijke Nederlandse stichting die opkomt voor het Joods volk. Amstelveen Oranje is een stichting die zich onder andere bezighoudt met herdenkingen en de viering van nationale feestdagen. Daarnaast is de stichting momenteel bezig met het project ‘Nooit meer teruggekomen’ met steun van de gemeente. Dit project heeft onder meer tot doel om de verhalen over de vervolging en uitsluiting van – en de uiteindelijke moord op – Joodse Amstelveners tijdens de 2de Wereldoorlog boven water te krijgen en vast te leggen voor volgende generaties. Deze organisaties vinden ook, dat de herdenking van wat oorlog en onderdrukking heeft aangericht in Amstelveen van maatschappelijk belang is en gaan met ons verder in overleg hoe dit vorm kan krijgen in relatie tot de Paulusbunker. Een monumentale status van de Paulusbunker is dan ook in de geen enkel opzicht een eerbetoon aan de Duitse bezetters. Een monumentale status heeft niets te maken met goed of fout, of met mooi, of lelijk. Het onderschrijft de architectuurhistorische en cultuurhistorische waarden van een gebouw. Zo zijn de Diogenesbunker in Schaarsbergen en de bunker in kamp Westerbork ook aangewezen als Rijksmonument.
(Foto Amstelveenweb.com - 2016)
De zogenoemde Paulusbunker op 11 juli 2016.
De Paulusbunker is één van de weinige historische overblijfselen uit de Tweede Wereldoorlog in Amstelveen. Andere bunkers in Amstelveen zijn door de jaren heen gesloopt. Het is van belang, dat we dit stukje Amstelveense geschiedenis behouden voor het nageslacht. De Commissie Ruimtelijke Kwaliteit, een adviesorgaan die het college adviseert over het wel, of niet toekennen van een monumentale status, heeft het college positief geadviseerd om van de Paulusbunker een gemeentelijk monument te maken. Door de bunker vervolgens een historische educatieve functie te geven kunnen we schoolkinderen laten zien wat zich in de oorlog heeft afgespeeld. Daarnaast heeft de tegenovergelegen Pauluskerk, onder de ogen van de Duitse bezetters, een belangrijke rol gespeeld in de opvang en bescherming van ondergedoken Amstelveners. In overleg met de Pauluskerk wordt verkend, hoe kan worden samengewerkt bij het in beeld brengen van deze geschiedenis. Hiermee ontstaat een educatieve route tussen de Paulusbunker en de Pauluskerk. Over de definitieve invulling van het educatieve programma, waarover we nu met verschillende partijen in overleg zijn, komt te zijner tijd een voorstel naar uw raad.
(Foto Amstelveenweb.com - 2016)
De Pauluskerk. De tweede gereformeerde kerk die in Nieuwer-Amstel werd gebouwd, was de Pauluskerk. Het gebouw is gelegen aan de Wolfert van Borsselenweg, heeft 950 zitplaatsen en werd ontworpen door de architect A.T. Kraan. De kerk is op 22 december 1937 in gebruik genomen. De drie hoofdingangen en de hoofdgevels symboliseren de Heilige Drie-eenheid:
de Vader, de Zoon (Jezus Christus) en de Heilige Geest
In historische naslagwerken over de bezettingstijd in Amstelveen zoals het boek van mevrouw Tini Visser: ‘Jaren van verduistering’ is weinig informatie terug te vinden over de situatie van Joodse Amstelveners in die tijd. Zoals onze burgemeester Mirjam van ’t Veld eerder heeft aangegeven, vindt het college het belangrijk, dat historische informatie hierover beschikbaar komt. Volgens onze laatste informatie wonen in Amstelveen, na Amsterdam, de meeste Joden in Nederland. Het is daarom van belang dat we onderzoek doen naar de oorlogsgeschiedenis van onze Joodse inwoners. Amstelveen Oranje is, samen met de burgemeester, al een jaar geleden gestart met een vooronderzoek binnen het project ‘Nooit meer teruggekomen’. Vervolgonderzoek in dit project is nodig om een volledig beeld te krijgen en om de opbrengst op een goede manier vast te leggen. Vanuit de gemeente willen we dit van harte ondersteunen in het belang van Amstelveen. Hierover komt ook een voorstel naar de gemeenteraad. Met dit alles proberen we onze cultuurhistorische waarden en immaterieel cultureel erfgoed zo goed en volledig mogelijk in beeld te brengen.
Met vriendelijke groet, Herbert Raat Wethouder Vastgoed
31 mei 2016 - Bunker wordt Gemeentelijk monument
De bunker aan de Wolfert van Borsselenweg, ook wel de Paulusbunker genoemd, is door het Amstelveense college van B en W aangewezen als gemeentelijk monument. De bunker, die in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers is gebouwd, ligt verscholen in het plantsoen tegenover de Pauluskerk. Herbert Raat (VVD) wethouder Vastgoed: ”De bunker is van historische waarde voor Amstelveen. Het is één van de laatste resten van de Tweede Wereldoorlog binnen onze gemeentegrenzen. Het gebouw is van binnen en buiten ontzettend vervallen. Als we het nu niet opknappen dan is sloop op termijn de enige optie. Om aan onze kinderen en kleinkinderen te laten zien, wat er gebeurd is in de oorlog moet de bunker behouden blijven”.
1 oktober 2008 - Bunker gesloten
Het bestuur van Sociëteit de Bunker informeerde iedere betrokkene, dat per 1 oktober 2008 de gebruiksovereenkomst met de gemeente Amstelveen niet meer zou worden verlengd. Als reden werd aangegeven, dat de accommodatie De Bunker kwalitatief te slecht is. Dit betekende, dat het pand per 1 oktober werd verlaten. Dit betekent waarschijnlijk niet het einde van de sociëteit, het bestuur is druk bezig met het verkrijgen van een vervangende ruimte. De sociëteit heeft een aardig ledenaantal en ze kunnen dit d.m.v. de ledenlijst aantonen.Toen de sociëteit werd gesloten, is de entree door de gemeente dichtgemetseld om te voorkomen, dat de bunker als hangplek werd gebruikt.
1969 - Jongerencentrum
In 1968 werd de bunker gekraakt door een aantal jongeren, maar bleek nogal onveilig te zijn. Uiteindelijk werd besloten de bunker als een gezelligheidsruimte voor jongeren van de Pauluskerk te gaan gebruiken. Om dit te kunnen bereiken moest de bunker eerst een grondige inspectie ondergaan en veilig worden gemaakt. De ruimte van 1,5 m. onder de bunker werd dichtgemaakt en één van de drie luiken werd dichtgemetseld. De binnenmuren rondom dit luik werd weggehakt dus kwam er meer ruimte. Ook een gedeelte van het dik betonnen dak werd verwijderd. Op 17 September 1969 werd De Bunker een jongeren sociëteit.
(Bron: Carlo Roof)
Gemodificeerde tekening van de bunker uit 2005. Een grote stuk betonnen tussenmuur is gesloopt en naast de ingang een toiletruimte geplaatst. Opvallend is, dat op de originele tekening de hoogte van het gebouw is 2 m 60 cm en op de tekening uit 2005 maar 1 m 80 cm.
Toen de Duitse bezetters in de Tweede Wereldoorlog beslag legden op de Pauluskerk in 1942, werd de kerktoren gesloopt, zodat de toren niet kon dienen als herkenningsbaken. Toch bleef de angst voor een bombardement bestaan. Daarom kapten ze in 1943 bomen in het parkje aan de Wolfert van Borsselenweg, tegenover de Pauluskerk en bouwden een kleine bunker op de dijk. Dit werd een slaapplaats voor de bemanning van het meteorologische station die aan de andere kant van de dijk werkte. Hun taak was om elke ochtend weerballonnen op te laten, om de weersomstandigheden voor Schiphol te bepalen voor de vliegers van de Luftwaffe
(Bron: Stelling van Amsterdam.org)
Tekening van de Keizer Karelweg met bunkers uit 1949
Tegenover de bunker staat een woonhuis, dat ook gebouwd werd door de Duitsers, met een gangenstelsel, dat leidde naar de bunker. Welk huis het precies is aan de Keizer Karelweg, is ons onbekend. Weet u het, meld het ons via de rubriek Contact. Op 24 februari 1945 werd de buurt gebombardeerd door de RAF met Hawker Typhoon jachtbommenwerpers. Door de Typhoons afgevuurde 2 raketten werden 11 mensen van de Charlotte van Montpensierlaan direkt gedood en later nog 22 aan hun verwondingen overleden. De villa van generaal Christiansen werd niet geraakt en hij heeft het bombardement overleefd. Zie foto's hieronder.
(Bron: RAF)
(Bron: Amstelveenweb.com - 2003)
Via het Nederlandse verzet werd namelijk duidelijk, dat in een villa aan de Charlotte van Montpensierlaan de bevelhebber van de Duitse Wehrmacht, general Friedrich Christiansen woonde. Hij was: General der Flieger und Wehrmachtsbefehlshaber in den Niederlanden(1879-1972) in 1942.
(Bron: Stelling van Amsterdam.org)
Tekening van de Paulusbunker uit 1949
Na de bevrijding werd de bunker bezit van de gemeente Amstelveen. In het begin gebruikte de gemeentelijke plantsoenendienst het gebouw voor opslag van schoffels, scheppen, kruiwagens enz. Rond 1955 wilde de gemeente de bunker opblazen. Dit bracht echter teveel risico met zich mee vanwege de nabij gelegen sloot achter de dijk.
(Amstelveenweb.com - 2005)
Dak van de bunker
(Amstelveenweb.com - 2005)
Zijkant van de bunker richting ingang
Herbert Raat (VVD) wethouder Vastgoed informeert de leden van de gemeenteraad van Amstelveen over de lopende procedures in verband met het steeds dikker wordende Paulusbunker-dossier:
'Geachte leden van de raad,
Eerder informeerde ik u ook over juridische procedures inzake de bunker aan de Wolfert van Borsselenweg. De bijbehorende raadsbrief van 31 januari 2017 is als bijlage 1 toegevoegd. Zoals toegezegd tijdens de commissie RWN van 18 april 2017 zou ik u een update geven over de lopende procedures in dit dossier.
(Foto Amstelveenweb.com - 2017)
Herbert Raat (VVD) wethouder Vastgoed
Aanwijzing tot monument
Op 21 juli 2016 hebben mevrouw Henriette Nakad-Weststrate en de heer Eddy Boorsma namens Vereniging Sloop de Bunker (hierna: de Vereniging) en Federatief Joods Nederland (hierna: FJN) bezwaar gemaakt tegen de aanwijzing tot monument van de Paulusbunker. Daarnaast hebben zij een verzoek om voorlopige voorziening gevraagd, welke tijdens de behandeling bij de rechtbank Amsterdam op 22 juli 2016 weer is ingetrokken. Het bezwaar is op 29 augustus 2016 door het college niet-ontvankelijk verklaard. Hiertegen zijn de Vereniging en FJN op 26 september 2016 in beroep gegaan. De behandeling door de rechtbank Amsterdam vindt plaats op 12 september 2017.
Waterwetvergunning
Op 15 maart 2017 heeft het Dagelijks Bestuur van Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht (DB AGV) een waterwetvergunning afgegeven voor de graafwerkzaamheden in het kader van de restauratie van de bunker. Hiertegen hebben de Vereniging, de heer Bakels, mevrouw Van Dijk, de heer Boorsma, mevrouw Boorsma-Van den Berg en mevrouw Nakad-Weststrate bezwaar ingediend. Op 10 juli 2017 heeft de bezwaarschriftencommissie geadviseerd om de bezwaren gegrond te verklaren en de motivering van het besluit van15 maart 2017 aan te passen. Volgens de commissie had het DB AGV beter moeten motiveren, waarom zij geen aanleiding zag tot het opvragen van een grondonderzoek en grond-mechanische berekeningen. In navolging van dit advies heeft het DB AGV op 12 juli 2017 besloten de bezwaren gegrond te verklaren, de waterwetvergunning van 15 maart jl. in stand te laten onder aanvulling van de motivering, waarom er geen grondonderzoek en grondmechanische berekeningen zijn opgevraagd. Het bijbehorend advies d.d. 10 juli 2017 en de beslissing op bezwaar 12 juli 2017 zijn als bijlage 2 toegevoegd.
(Bron Stelling van Amsterdam/Amstelveenweb - 2017)
Tekening van de Paulusbunker uit 1949 overgenomen van registratietekening Nieuwer-Amstel nr. 6 (object 75)
van het BRV-archief CAD-MvD in Rijswijk
Voorlopig getuigenverhoor
Op 13 september 2016 dienden de Vereniging, de heer en mevrouw Nakad en de heer en mevrouw Boorsma een verzoekschrift in voor een voorlopig getuigenverhoor voor 11 personen bij de rechtbank Amsterdam. De hoorzitting vond 21 maart 2017 plaats en op 9 juni 2017 heeft de rechtbank het verzoek afgewezen. Volgens de rechtbank zou het toewijzen van het verzoek louter leiden tot een fishing expedition, waarvoor het voorlopig getuigenverhoor niet is bedoeld. De rechtbank oordeelde, dat het verzoek een groot aantal vragen betreft met een open en ruim karakter, waarbij bovendien het belang van sommige vragen voor de vermeende vordering niet duidelijk is. De opgeworpen vragen versterken dus het beeld, dat er slechts sprake is van een zoektocht naar mogelijke verwijten. De uitspraak van de rechter is toegevoegd als bijlage 3.
Omgevingsvergunning
Op 23 mei 2017 heeft het college een omgevingsvergunning afgegeven voor de restauratie van de bunker en het gebruik als educatieve invulling. Hiertegen hebben de Vereniging, de heer en mevrouw Bakels, mevrouw Henriette Nakad-Weststrate en de heer Boorsma bezwaar ingediend. De verwachting is, dat begin september 2017 de uitkomst van de bezwaarprocedure bekend is. De afzonderlijke bezwaarschriften zijn toegevoegd als bijlage 4. Zoals ook in de commissie aangegeven komt er over de educatieve invulling nog een voorstel richting uw raad. Dit voorstel komt echter pas als de juridische procedures zijn afgerond. Ik zal u aan het einde van het jaar een update sturen hoe we er met deze procedures voor staan.
Met vriendelijke groet, Herbert Raat wethouder
Bron: Gemeente Amstelveen - 19-04-2017
Gedurende de vergadering van de raadscommissie Ruimte, Wonen en Natuur (RWN) op 18 april 2017 stelde burgerraadslid Maria Vlaar van ChristenUnie-Amstelveen vragen over de laatste bunker uit 1943 van Amstelveen: 'De fractie van de ChristenUnie heeft van omwonenden van de bunker aan de Wolfert van Borsselenweg vernomen, dat er enkele ontwikkelingen zijn te verwachten rond de bunker. De gemeente zou tijdens de procedure bij de bestuursrechter hebben gemeld, dat aan de gemeente een vergunning voor graafwerkzaamheden is verleend door het waterschap. Op basis van deze vergunning heeft de gemeente het voornemen om een geul van ca. 1 meter rond de gehele bunker te laten graven. De verwachting is, dat deze werkzaamheden rond eind april 2017 zullen worden uitgevoerd. Daarnaast zijn er nieuwe documenten opgedoken die aangeven, dat de gemeente in 2008 het voornemen had om de bunker definitief te sluiten. Het gaat daarbij om een brief van Waternet van 5 augustus 2008, waarin Waternet aan de gemeente aangeeft wat er moet gebeuren om de bunker te kunnen sluiten en een brief van de gemeente Amstelveen van 27 november 2008, waarbij het adres van de bunker wordt ingetrokken. Deze ontwikkelingen zijn aanleiding om het college de volgende vragen te stellen:
- Is het juist, dat aan de gemeente vergunning is verleend voor graafwerkzaamheden in het plantsoen rond de bunker?
- Is het juist, dat de graafwerkzaamheden een geul van ca. 1 meter breed betreffen?
- Is het juist, dat die werkzaamheden eind april gaan plaatsvinden en wat is het doel van het graven van deze geul?
(Foto Amstelveenweb.com - 2017)
Mevrouw Maria Vlaar burgerraadslid van ChristenUnie-Amstelveen tijdens de vergadering van
de Commissie Ruimte, Wonen en Natuur op 18 april 2017
Wethouder Raat (VVD) Vastgoed beantwoordde de vragen: 'Het klopt dat Waternet een vergunning aan ons heeft verleend, hierbij hoort ook een geul van 1 meter voor onderhoudswerkzaamheden aan de buitengevel. Het klopt echter niet dat deze werkzaamheden eind april zullen starten. De omgevingsvergunning is namelijk nog niet afgegeven.'
Vlaar: 'Zijn de nieuwe stukken over de definitieve buitengebruikstelling van de bunker in 2008 voor het college nog aanleiding om tot een heroverweging te komen van de bestemming van de bunker?'
Raat: 'Nee. De reden daarvoor is, dat we de status in 2016 veranderd hebben na advies van de commissie Ruimtelijke Kwaliteit, zeg maar de monumentencommissie van Amstelveen. Zij hebben ons geadviseerd de bunker tot gemeentelijk monument te maken. Dit, omdat de bunker één van de laatste fysieke overblijfselen is van de Tweede Wereldoorlog in Amstelveen.'
Vlaar: 'Ziet het college nog mogelijkheden om met de bewoners, buiten de gerechtelijke procedures die nu lopen, alsnog in gesprek te komen om een laatste poging te doen om tot overeenstemming over de bestemming van de bunker te komen?'
Raat: 'Voorzitter, daar heb ik een uitgebreider antwoord op om de context te schetsen waarom we komen tot onze conclusie. Allereerst nadat de bunker tot gemeentelijk monument benoemd is, hebben wij aan uw raad een kredietvoorstel gedaan in de Kadernota 2017 om de bunker dan ook daadwerkelijk te bewaren en op te knappen. De inspreekster van vanavond, mevrouw Nakad-Weststrate en ook de heer Boorsma (huidig voorzitter van Vereniging Sloop de Bunker) zijn hierop meerdere procedures gestart tegen de gemeente en ook tegen mij als persoon. Vervolgens zijn er meerdere wob-verzoeken ingediend. Deze zijn beantwoord en de binnengekomen bezwaren op de aantijging zijn niet ontvankelijk verklaard.'
'Verder heeft de heer Boorsma bij de commissaris van de Koning in Noord-Holland een verzoek ingediend voor een onderzoek naar integriteitsvraagstukken van het college van B en W. En heeft mevrouw Nakad-Weststrate aangifte tegen mij gedaan vanwege belediging en intimidatie in de kwestie de bunker. Per brief van 31 januari 2017 heb ik u de uitkomst laten weten. Namelijk, dat het Openbaar Ministerie geen feiten, of omstandigheden zag die duiden op een strafbaar feit en dus geen aanleiding zag tot onderzoek, of vervolging. In diezelfde brief heb ik u het afschrift doen toekomen van de commissaris van de Koning in Noord-Holland, waarin staat dat in de toegezonden documentatie door de heer Boorsma, onvoldoende onderbouwing is en dat de integriteit van de gemeente in het geding is. En dat de commissaris op basis van de aangeleverde informatie geen reden ziet om actie te ondernemen. Daarbovenop kwam ook nog een verzoek tot getuigenverhoor, waarbij meerdere medewerkers van secretaresses tot beleidsmedewerkers werden betrokken.'
(Foto Amstelveenweb.com - 2017)
Mevrouw mr. H. Nakad-Weststrate, bewoonster van een villa aan de Wolfert van Borsselenweg
is tegen de in gebruik neming van de enige stadsbunker van Amstelveen. De foto is tijdens
haar inspraak gedurende de raadscommissievergadering RWN op 18 april 2017 genomen
'En nu vraagt mevrouw Vlaar, of wij nog mogelijkheden zien om met mevrouw Nakad-Weststrate en de heer Boorsma alsnog in gesprek te komen over de bestemming van de bunker. Natuurlijk is het college altijd bereid tot overleg. Alleen in dit specifieke geval heeft dat ons inziens op dit moment weinig zin. Als je een gesprek aangaat, dan moet er ook een uitkomst kunnen zijn. En die is er volgens ons nu niet.' 'En hoe komt dat? Dat heeft voorzitter, niet alleen te maken met al de procedures die zij gestart zijn, maar ook vanwege een e-mailwisseling die wij kregen tussen mevrouw Nakad-Weststrate, de heer Boorsma en de directeur van het Verzetsmuseum van Zuid-Holland, de heer van Wijngaarden. Ik heb u die op 31 januari toegezonden.'
'In de mail vraagt mevrouw Nakad-Weststrate aan de directeur van het Verzetsmuseum van Zuid-Holland om een brief te sturen aan het gemeentebestuur van Amstelveen en te vragen om geen monumentale status toe te kennen aan de nazi-bunker, zoals zij die noemen. Vervolgens antwoordt de directeur dat hij vindt, dat Nederland zuinig moet zijn op cultuurhistorisch erfgoed. Dat het in dit geval gaat om erfgoed van de Duitse bezetter doet volgens hem niet ter zake. Zuinig zijn op erfgoed van de voormalige vijand wil niet zeggen dat je in de verste verte sympathie hebt voor het verwerpelijke gedachtegoed. De directeur besluit dan ook dat het initiatief van de gemeente Amstelveen, om een bunker uit de oorlogstijd op te knappen, alleen maar prijzenswaardig is. Dit is ook altijd wat ik gezegd heb tijdens de behandeling van de Kadernota: het gaat om de cultuurhistorische waarde.'
(Foto Amstelveenweb.com - 2017)
Herbert Raat (VVD) wethouder Vastgoed vraagt aandacht voor zijn ambtenaren: 'Dat mevrouw Nakad-Weststrate en meneer Boorsma onze medewerkers betrekken in juridische procedures vind ik te ver gaan. Niet alleen inhoudelijke medewerkers, maar ook de secretaresse, beleidsmedewerkers en ondersteuning. Het mag, juridisch kan het, maar ik vind het weinig chique'.
En het interessante nu voorzitter is, dat mevrouw Nakad-Weststrate aan een deskundige steun vraagt voor haar standpunt en de reactie is: mevrouw, ik ben het inhoudelijk niet met u eens. Er wordt vervolgens niet tot 10 geteld, of ze wel op de goede weg zitten. Nee, de directeur krijgt een e-mail op hoge poten met een verkapt dreigement, dat hij de grenzen van artikel 137 de Wetboek van Strafrecht wel erg opzoekt en daarmee zichzelf diskwalificeert. Dus naar mevrouw Vlaar toe. De situatie is, dat als je niet je zin krijgt, je gaat dreigen met juridische actie, of de tegenpartij wegzet als sympathisanten van de nazi’s.' 'De vraag is, of mevrouw Nakad-Weststrate en meneer Boorsma wel in gesprek wíllen gaan, of ze wel tot overeenstemming wíllen komen. Of is er iets anders aan de hand? Dat heeft de fractievoorzitter van de VVD, de heer Kees Noomen, ook aan haar gevraagd. Hij vroeg haar: Al die onzin over de nazibunker, waar gaat het nu echt om? Haar antwoord was toen: ik heb een huis gekocht van 2 miljoen, betaal veel ozb en ik heb geen zin in dat lelijke uitzicht wat ook nog eens extra drukte oplevert.
Ja voorzitter, en natuurlijk kan het zo zijn dat mevrouw Nakad-Weststrate een heleboel geld voor haar huis betaald heeft. Maar dat betekent niet, dat ze eigenaar is van onze openbare ruimte, dat betekent niet, dat zij eigenaar is van ons cultuurhistorisch erfgoed.' 'Wil ik met hen in gesprek? Zeker. Maar niet over besluiten die we hier in overleg met de gemeenteraad op democratische wijze al genomen hebben. Wel over wijkbeheer en als er straks schoolklassen komen, dat dat op een goede manier gaat. Zoals dat er voldoende afvalbakken staan en andere zaken in de rand voorwaardelijke sfeer. Maar zover is het nog lang niet. Ik heb u reeds toegezegd, dat er over de educatieve invulling nog een voorstel richting uw raad komt. Maar om het verwachtingspatroon te managen, dit gaat nog tijden duren. We wachten eerst, zoals het hoort, de juridische procedures af en gaan dan om tafel met partijen als het CIDI en andere. Ik zal aan onze juristen vragen u voor de zomer nog een inschatting te geven over wat er nog allemaal moet gebeuren en hoe lang dit zal duren.
En tot slot voorzitter. Mevrouw Vlaar, u heeft er niet om gevraagd. Maar toch wil ik aandacht vragen voor onze medewerkers. Dat mevrouw Nakad-Weststrate, meneer Boorsma en hun Vereniging het niet eens zijn met een besluit. Akkoord. Dat ze dan vervolgens mij aanvallen als wethouder, of het gemeentebestuur, ruzie gaan maken met de directeur van het Verzetsmuseum, ook akkoord. Wij zijn allemaal mensen die een publieke functie hebben gekozen. Niet altijd even leuk, maar het hoort wel bij het werk. Maar dat mevrouw Nakad-Weststrate en meneer Boorsma onze medewerkers betrekken in juridische procedures vind ik te ver gaan. Niet alleen inhoudelijke medewerkers, maar ook de secretaresse, beleidsmedewerkers en ondersteuning. Het mag, juridisch kan het, maar ik vind het weinig chique.'
Dank u wel voorzitter.'
22 juli 2016 - Stand van Zaken Paulusbunker
Herbert Raat (VVD) wethouder Vastgoed informeert de leden van de gemeenteraad van Amstelveen van de gemeenteraad van Amstelveen ivm de stand van zaken Paulusbunker:
Geachte leden van de gemeenteraad,
Op 31 mei 2016 heeft het College van B en W op advies van de Commissie Ruimtelijke Kwaliteit besloten de bunker aan de Wolfert van Borsselenweg 117A aan te wijzen als gemeentelijk monument. Enkele omwonenden van de bunker zijn het niet eens met de aanwijzing als gemeentelijk monument en hebben daarom een voorlopige voorziening (kort geding in het bestuursrecht) aangevraagd bij Rechtbank Amsterdam om de aanwijzing te schorsen. Federatief Joods Nederland heeft aan de rechtbank verzocht om ook als partij te mogen deelnemen in deze. Vandaag (22 juli 2016 red.) heeft de zitting bij de rechtbank over de voorlopige voorziening plaatsgevonden. De rechtbank heeft geprobeerd een tijdelijke oplossing te vinden, omdat verzoekers inmiddels ook een bezwaarschrift bij de gemeente hebben ingediend en er eerst op dit bezwaarschrift zal moeten worden beslist. Namens de gemeente heb ik op de zitting toegezegd, dat er niet met de renovatiewerkzaamheden aan de bunker zal worden begonnen, totdat er op het bezwaarschrift is beslist, tenzij blijkt, dat er bij de bunker gevaarlijke situaties ontstaan door de slechte staat, waarin deze verkeert. Hierop hebben verzoekers hun verzoek om een voorlopige voorziening ingetrokken. De aanwijzing van de bunker als gemeentelijk monument blijft daardoor in stand. Ook heeft één van de omwonenden van de bunker drie wob-verzoeken ingediend om nadere informatie over de bunker in te winnen. De web-verzoeken en de beantwoording daarvan treft u bijgaand (pdf 20 pagina’s 7,86 MB) aan.
Met vriendelijke groet, Herbert Raat wethouder Vastgoed
11 juli 2016 - Ontwikkelingen Paulusbunker
Herbert Raat (VVD) wethouder Vastgoed informeert de leden van de gemeenteraad van Amstelveen in verband met ontwikkelingen in de zaak van de Paulusbunker en het vervolgonderzoek 'Nooit meer teruggekomen':
Geachte leden van de raad,
Op 22 juni 2016 heb ik u geïnformeerd over de stand van zaken rond de Paulusbunker. Ook heeft u wellicht kennisgenomen van de verschillende geluiden over de toekomst van de Paulusbunker in commissievergadering Ruimte, Wonen en Natuur en in de media. Om rekening te kunnen houden met de gevoelens van alle Amstelveners hebben wij contact gehad met het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) en met Amstelveen Oranje. Het CIDI is een onafhankelijke Nederlandse stichting die opkomt voor het Joods volk. Amstelveen Oranje is een stichting die zich onder andere bezighoudt met herdenkingen en de viering van nationale feestdagen. Daarnaast is de stichting momenteel bezig met het project ‘Nooit meer teruggekomen’ met steun van de gemeente. Dit project heeft onder meer tot doel om de verhalen over de vervolging en uitsluiting van – en de uiteindelijke moord op – Joodse Amstelveners tijdens de 2de Wereldoorlog boven water te krijgen en vast te leggen voor volgende generaties. Deze organisaties vinden ook, dat de herdenking van wat oorlog en onderdrukking heeft aangericht in Amstelveen van maatschappelijk belang is en gaan met ons verder in overleg hoe dit vorm kan krijgen in relatie tot de Paulusbunker. Een monumentale status van de Paulusbunker is dan ook in de geen enkel opzicht een eerbetoon aan de Duitse bezetters. Een monumentale status heeft niets te maken met goed of fout, of met mooi, of lelijk. Het onderschrijft de architectuurhistorische en cultuurhistorische waarden van een gebouw. Zo zijn de Diogenesbunker in Schaarsbergen en de bunker in kamp Westerbork ook aangewezen als Rijksmonument.
(Foto Amstelveenweb.com - 2016)
De zogenoemde Paulusbunker op 11 juli 2016.
De Paulusbunker is één van de weinige historische overblijfselen uit de Tweede Wereldoorlog in Amstelveen. Andere bunkers in Amstelveen zijn door de jaren heen gesloopt. Het is van belang, dat we dit stukje Amstelveense geschiedenis behouden voor het nageslacht. De Commissie Ruimtelijke Kwaliteit, een adviesorgaan die het college adviseert over het wel, of niet toekennen van een monumentale status, heeft het college positief geadviseerd om van de Paulusbunker een gemeentelijk monument te maken. Door de bunker vervolgens een historische educatieve functie te geven kunnen we schoolkinderen laten zien wat zich in de oorlog heeft afgespeeld. Daarnaast heeft de tegenovergelegen Pauluskerk, onder de ogen van de Duitse bezetters, een belangrijke rol gespeeld in de opvang en bescherming van ondergedoken Amstelveners. In overleg met de Pauluskerk wordt verkend, hoe kan worden samengewerkt bij het in beeld brengen van deze geschiedenis. Hiermee ontstaat een educatieve route tussen de Paulusbunker en de Pauluskerk. Over de definitieve invulling van het educatieve programma, waarover we nu met verschillende partijen in overleg zijn, komt te zijner tijd een voorstel naar uw raad.
(Foto Amstelveenweb.com - 2016)
De Pauluskerk. De tweede gereformeerde kerk die in Nieuwer-Amstel werd gebouwd, was de Pauluskerk. Het gebouw is gelegen aan de Wolfert van Borsselenweg, heeft 950 zitplaatsen en werd ontworpen door de architect A.T. Kraan. De kerk is op 22 december 1937 in gebruik genomen. De drie hoofdingangen en de hoofdgevels symboliseren de Heilige Drie-eenheid:
de Vader, de Zoon (Jezus Christus) en de Heilige Geest
In historische naslagwerken over de bezettingstijd in Amstelveen zoals het boek van mevrouw Tini Visser: ‘Jaren van verduistering’ is weinig informatie terug te vinden over de situatie van Joodse Amstelveners in die tijd. Zoals onze burgemeester Mirjam van ’t Veld eerder heeft aangegeven, vindt het college het belangrijk, dat historische informatie hierover beschikbaar komt. Volgens onze laatste informatie wonen in Amstelveen, na Amsterdam, de meeste Joden in Nederland. Het is daarom van belang dat we onderzoek doen naar de oorlogsgeschiedenis van onze Joodse inwoners. Amstelveen Oranje is, samen met de burgemeester, al een jaar geleden gestart met een vooronderzoek binnen het project ‘Nooit meer teruggekomen’. Vervolgonderzoek in dit project is nodig om een volledig beeld te krijgen en om de opbrengst op een goede manier vast te leggen. Vanuit de gemeente willen we dit van harte ondersteunen in het belang van Amstelveen. Hierover komt ook een voorstel naar de gemeenteraad. Met dit alles proberen we onze cultuurhistorische waarden en immaterieel cultureel erfgoed zo goed en volledig mogelijk in beeld te brengen.
Met vriendelijke groet, Herbert Raat Wethouder Vastgoed
31 mei 2016 - Bunker wordt Gemeentelijk monument
De bunker aan de Wolfert van Borsselenweg, ook wel de Paulusbunker genoemd, is door het Amstelveense college van B en W aangewezen als gemeentelijk monument. De bunker, die in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers is gebouwd, ligt verscholen in het plantsoen tegenover de Pauluskerk. Herbert Raat (VVD) wethouder Vastgoed: ”De bunker is van historische waarde voor Amstelveen. Het is één van de laatste resten van de Tweede Wereldoorlog binnen onze gemeentegrenzen. Het gebouw is van binnen en buiten ontzettend vervallen. Als we het nu niet opknappen dan is sloop op termijn de enige optie. Om aan onze kinderen en kleinkinderen te laten zien, wat er gebeurd is in de oorlog moet de bunker behouden blijven”.
1 oktober 2008 - Bunker gesloten
Het bestuur van Sociëteit de Bunker informeerde iedere betrokkene, dat per 1 oktober 2008 de gebruiksovereenkomst met de gemeente Amstelveen niet meer zou worden verlengd. Als reden werd aangegeven, dat de accommodatie De Bunker kwalitatief te slecht is. Dit betekende, dat het pand per 1 oktober werd verlaten. Dit betekent waarschijnlijk niet het einde van de sociëteit, het bestuur is druk bezig met het verkrijgen van een vervangende ruimte. De sociëteit heeft een aardig ledenaantal en ze kunnen dit d.m.v. de ledenlijst aantonen.Toen de sociëteit werd gesloten, is de entree door de gemeente dichtgemetseld om te voorkomen, dat de bunker als hangplek werd gebruikt.
1969 - Jongerencentrum
In 1968 werd de bunker gekraakt door een aantal jongeren, maar bleek nogal onveilig te zijn. Uiteindelijk werd besloten de bunker als een gezelligheidsruimte voor jongeren van de Pauluskerk te gaan gebruiken. Om dit te kunnen bereiken moest de bunker eerst een grondige inspectie ondergaan en veilig worden gemaakt. De ruimte van 1,5 m. onder de bunker werd dichtgemaakt en één van de drie luiken werd dichtgemetseld. De binnenmuren rondom dit luik werd weggehakt dus kwam er meer ruimte. Ook een gedeelte van het dik betonnen dak werd verwijderd. Op 17 September 1969 werd De Bunker een jongeren sociëteit.
(Bron: Carlo Roof)
Gemodificeerde tekening van de bunker uit 2005. Een grote stuk betonnen tussenmuur is gesloopt en naast de ingang een toiletruimte geplaatst. Opvallend is, dat op de originele tekening de hoogte van het gebouw is 2 m 60 cm en op de tekening uit 2005 maar 1 m 80 cm.
Toen de Duitse bezetters in de Tweede Wereldoorlog beslag legden op de Pauluskerk in 1942, werd de kerktoren gesloopt, zodat de toren niet kon dienen als herkenningsbaken. Toch bleef de angst voor een bombardement bestaan. Daarom kapten ze in 1943 bomen in het parkje aan de Wolfert van Borsselenweg, tegenover de Pauluskerk en bouwden een kleine bunker op de dijk. Dit werd een slaapplaats voor de bemanning van het meteorologische station die aan de andere kant van de dijk werkte. Hun taak was om elke ochtend weerballonnen op te laten, om de weersomstandigheden voor Schiphol te bepalen voor de vliegers van de Luftwaffe
(Bron: Stelling van Amsterdam.org)
Tekening van de Keizer Karelweg met bunkers uit 1949
Tegenover de bunker staat een woonhuis, dat ook gebouwd werd door de Duitsers, met een gangenstelsel, dat leidde naar de bunker. Welk huis het precies is aan de Keizer Karelweg, is ons onbekend. Weet u het, meld het ons via de rubriek Contact. Op 24 februari 1945 werd de buurt gebombardeerd door de RAF met Hawker Typhoon jachtbommenwerpers. Door de Typhoons afgevuurde 2 raketten werden 11 mensen van de Charlotte van Montpensierlaan direkt gedood en later nog 22 aan hun verwondingen overleden. De villa van generaal Christiansen werd niet geraakt en hij heeft het bombardement overleefd. Zie foto's hieronder.
(Bron: RAF)
(Bron: Amstelveenweb.com - 2003)
Via het Nederlandse verzet werd namelijk duidelijk, dat in een villa aan de Charlotte van Montpensierlaan de bevelhebber van de Duitse Wehrmacht, general Friedrich Christiansen woonde. Hij was: General der Flieger und Wehrmachtsbefehlshaber in den Niederlanden(1879-1972) in 1942.
(Bron: Stelling van Amsterdam.org)
Tekening van de Paulusbunker uit 1949
Na de bevrijding werd de bunker bezit van de gemeente Amstelveen. In het begin gebruikte de gemeentelijke plantsoenendienst het gebouw voor opslag van schoffels, scheppen, kruiwagens enz. Rond 1955 wilde de gemeente de bunker opblazen. Dit bracht echter teveel risico met zich mee vanwege de nabij gelegen sloot achter de dijk.
(Amstelveenweb.com - 2005)
Dak van de bunker
(Amstelveenweb.com - 2005)
Zijkant van de bunker richting ingang
