Randwijcklaan 13
Kleine Sjoel - 2017
Foto's -> Gebouwen -> Diversen
(Foto Amstelveenweb.com - 2019)
Het houten gebouw, de voormalige sjoel aan de Randwijcklaan 13 op 4 december 2019. Het gebouw is in 1932 gebouwd naar ontwerp van architect Philip Warners, een architect die ontwierp in de Amsterdamse schoolstijl en zowel het stedenbouwkundig plan van tuindorp Randwijck heeft ontworpen als wel een flink deel van de woningen in Randwijck.
Laatste nieuws staat vanaf hier
Het houten gebouw, de voormalige sjoel aan de Randwijcklaan 13 op 4 december 2019. Het gebouw is in 1932 gebouwd naar ontwerp van architect Philip Warners, een architect die ontwierp in de Amsterdamse schoolstijl en zowel het stedenbouwkundig plan van tuindorp Randwijck heeft ontworpen als wel een flink deel van de woningen in Randwijck.
Laatste nieuws staat vanaf hier
Bron: Gemeente Amstelveen - 05-12-2019
Na een kleine verbouwing kunnen Amstelveners vanaf vandaag terecht bij Randwijcklaan 13 voor kleinschalige maatschappelijke en educatieve activiteiten. Op 4 december 2019 was de officiële opening van de ‘kleine sjoel’. Er is onder andere een informatiebord van de ANWB onthuld, waarop voorbijgangers kunnen lezen over de bewogen geschiedenis van dit gebouw. Het was een druk bezochte bijeenkomst waarbij ook de kleinzoon van de architect van het gebouw, Philip Warners, aanwezig was. Kleinzoon Philip Warners zei trots te zijn dat de ontwerpen van zijn opa nog op zoveel plekken in Amstelveen te zien zijn en is blij met het behoud van Randwijcklaan 13.
Maatschappelijke activiteiten
Met betrokken erfgoedorganisaties en -verenigingen en de werkgroep Randwijcklaan 13 is gesproken over een invulling die recht doet aan de historie en de locatie. De eerste activiteiten de komende weken zijn een lezing georganiseerd door Amstelveen Oranje. Historicus Bart Wallet vertelt dan over zijn onderzoek ‘Nooit meer teruggekomen’ over de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast staan onder andere yoga-workshops en een reiki-weekend gepland. Amstelveners die een sociaal, maatschappelijk of educatief project willen organiseren kunnen zich melden bij Heem Locaties. Zij beheren het gebouw voor de gemeente en verhuren het tegen een maatschappelijk tarief.
(Foto Amstelveenweb.com - 2019)
Herbert Raat (VVD) wethouder Welstand en Monumenten opent de kleine sjoel aan de Randwijcklaan 13
Belangrijk monument
De gemeente werd in 2017 door omwonenden verenigd in de Sjoelgroep gewaarschuwd dat het pand op het punt stond om gesloopt te worden in ruil voor nieuwbouw. Om dit te voorkomen heeft de gemeente het gebouw in 2018 gekocht en aangewezen als gemeentelijk monument. 'Door de inzet van de Sjoelgroep en in het bijzonder Wim Born, Yuri Colman, Mart Benders, de instemming van de gemeenteraad én de medewerking van de voormalige eigenaren, hebben we de sjoel kunnen behouden. Het is een plek van grote cultuurhistorische waarde voor Amstelveen. We hopen dat veel Amstelveners er gebruik van gaan maken door er activiteiten te organiseren of daaraan deel te nemen.' -zegt Herbert Raat (VVD) wethouder Welstand en Monumenten.
(Foto Amstelveenweb.com - 2019)
De genodigden volgen de toespraak van wethouder Raat
Geschiedenis
Het gebouw uit 1930 is ontworpen door architect Philip Warners volgens de bouwstijl van de Amsterdamse School. In de beginjaren is het gebruikt als wijklokaal van de Nederduits hervormde gemeente. In 1938 werd het ingewijd als synagoge en gebruikt als school voor Joodse leerlingen die elders niet welkom waren. In 1942 werden 239 Joodse Amstelveners hier verzameld, waarna ze werden gedeporteerd. In 2018 heeft Randwijcklaan 13 voor het eerst de deuren geopend voor het publiek tijdens de Open Monumentendagen.
(Foto Amstelveenweb.com - 2019)
Herbert Raat en Philip Warners onthullen het informatiebord voor de kleine sjoel
De tekst van het bord:
Randwijcklaan 13. Dit gebouw is in 1930 gebouwd als wijkgebouw van de Hervormde Kerk, naar ontwerp van architect F.A. Warners. Op 13 oktober 1931 werd het pand feestelijk in gebruik genomen. In juni 1938 werd het gebouw verhuurd aan de Joodse gemeenschap en kwam het in gebruik ais synagoge.
Tijdens de oorlog zetelde de Joodse Raad hier en kregen Joodse kinderen er les, nadat zij niet meer welkom waren op reguliere scholen. In 1942 werden 239 Joodse Amstelveners hier verzameld, waarna ze werden gedeporteerd.
Na de oorlog heeft het gebouw verschillende functies gehad. Toen er in 2017 plannen waren voor sloop van het gebouw, is de historie ervan als gevolg van een bewonersinitiatief weer onder de aandacht gebracht. De gemeente heeft het in 2018 aangekocht en het de monumentenstatus toegekend. (Shul, of sjoel betekent school in het Jiddisch, een andere term voor synagoge. Een synagoge (uitgesproken als /ˈsɪnəɡɒɡ/; van de Griekse συναγωγή, synagogē, 'assemblage', Hebreeuws: בית כנסת bet knesset, 'huis van assemblage' of בית תפילה תפילה bet tefila, 'huis van gebed', Jiddisch: שול shul, Ladino: אסנוגה esnoga of קהל kahal) is een joods of Samaritaans gebedshuis.)
Bron: Herbert Raat - 05-05-2018
Herbert Raat (VVD) demissionaire wethouder was aanwezig bij de drukbezochte bijeenkomst in het kader van Open Joodse Huizen van Verzet de voormalige Joodse sjoel* in Amstelveen aan de Randwijcklaan 13 op vrijdagmiddag 4 mei 2018. Mevrouw Mart Benders van de sjoelgroep vroeg wethouder Raat een inleiding te verzorgen. De bijeenkomsten zijn kleinschalig, laagdrempelig en voor iedereen toegankelijk. Het is bijzonder dat dit plaats vond in de voormalige synagoge, beter bekend als de ‘kleine sjoel‘. Eerder dit jaar werd het gebouw van sloop gered en kocht de gemeente het aan.
(Foto Amstelveenweb.com - 2018)
Herbert Raat (VVD) wethouder
Hieronder zijn toespraak:
'Goedemiddag iedereen en van harte welkom in de Randwijcklaan 13. Een bijzonder gebouw in Amstelveen. We staan hier vanmiddag dankzij de inzet van omwonenden, de sjoelgroep en in het bijzonder door meneer Born en meneer Colman. Want zij trokken vorig jaar aan de bel. Yuri Colman vertelde voor de camera van RTVA, hoe Joodse kinderen die niet meer welkom waren op andere scholen hier les kregen. Toen er plannen waren voor sloop om er een nieuwbouwwoning te bouwen pleitte hij voor behoud van de voormalige sjoel. Een geweldig initiatief vond ik, maar wat te doen? Hoe kun je een gebouw redden dat niet beschermd is met een monumentenstatus, een bestemmingsplan én privébezit is?
Voor mij kwam de zaak in een stroomversnelling toen mevrouw Benders op 29 november 2017 insprak in de gemeenteraad. Door haar woorden waren velen, en ik ook, diep geraakt. Haar verhaal was persoonlijk, ontroerend en inspirerend. Na de vergadering is er met spoed opdracht gegeven onderzoek te laten doen naar de cultuurhistorische waarde van het gebouw. Waarde is namelijk niet altijd uit te drukken in geld. Vaak gaat het om zoveel meer dan dat. Uit het onderzoek bleek dat we hier te maken hadden met een bijzondere Amstelveense geschiedenis.
Toch is pijnlijk dat we de geschiedenis zo hebben verwaarloosd in onze gemeente. Zowel fysiek door veel zaken te slopen als geestelijk. Onze oorlogsgeschiedenis en het lot van veel Amstelveense Joden is hartverscheurend en te vaak onder tafel geschoven. Gelukkig komt er steeds meer aandacht en interesse voor ons verleden. Dat zie je vanmiddag hier en onlangs bij de grote opkomst van de heruitgave van het beroemde boek van Tini Visser over de oorlogsjaren, Jaren van Verduistering.We hadden het gebouw niet kunnen redden zonder de medewerking van de eigenaren. Zij waren al heel ver in het verkoopproces van de sjoel. Samen met onze burgemeester Bas Eenhoorn heb ik een dringend beroep op hen gedaan om het gebouw te verkopen aan de gemeente.
Daarbij komt dat alle partijen in de gemeenteraad het vertrouwen vooraf hadden gegeven om te handelen. Van de VVD tot aan GroenLinks. Het bijzondere aan Amstelveen is dat we samen kunnen werken in het belang van de gemeente. Ik zie dat VVD-raadslid Paul Feenstra en oud-CDA-raadslid Ferry van Groeningen vandaag ook aanwezig. Goed dat jullie er zijn. De sjoel is nu een gemeentelijk monument en is het gered van de sloop. Randwijcklaan 13 is klaar voor een nieuwe toekomst. We kiezen er bewust voor om het gebouw te laten staan en niet te demonteren of elders te herplaatsen.
(Foto Gemeente Amstelveen - 2018)
De voormalige Joodse sjoel in Amstelveen aan de Randwijcklaan 13
Door het laten staan in de buurt, waar het thuis hoort behoud je de cultuurhistorische waarde en niet alleen de architectuur historische waarde. De komende tijd gaan we aan het werk met een invulling die passend is bij de historie, locatie en mogelijkheden. Belangrijk uitgangspunt is dat de invulling ook een educatief karakter moet krijgen. Wat mij betreft wordt het onderdeel van een breder programma over onze geschiedenis en in het bijzonder de oorlogsgeschiedenis. Daar gaan we met u en alle andere betrokken Amstelveners aan werken.
Ik wil afsluiten met de mooie woorden van meneer Colman toen hij pleitte voor aankoop: ‘Plekken en gebouwen zijn belangrijk om uit te leggen aan een jonge generatie wat er gebeurd is. Wellicht kan de sjoel er aan bijdragen dat ik aan mijn dochter van 5 ooit kan uitleggen wat er zich in onze buurt heeft afgespeeld en waarom wij zo’n kleine familie hebben’. Vandaag op 4 mei herdenken wij onze doden, dat zullen we blijven doen zodat we nooit vergeten. Dank u wel.'- aldus Herbert Raat op zijn website. (* Een synagoge (Grieks voor huis van samenkomst; Hebreeuws: Beit Knesset of Beis Knesses - בית כנסת') is in het jodendom een gebeds- en gemeenschapshuis, waar religieuze bijeenkomsten plaatsvinden. Een andere naam voor synagoge, die vooral door Asjkenazische Joden wordt gebruikt, is sjoel, ook wel geschreven als shul)
Eigendom Amstelveen
Bron: Gemeente Amstelveen - 5 maart 2018
De voormalige synagoge aan de Randwijcklaan 13 is officieel eigendom van de gemeente Amstelveen. Nadat de overdracht vorige week was voltooid ontving de gemeente de sleutel van het gebouw. De Amstelveense gemeenteraad stelde in de raadsvergadering van 14 februari 2018 1 miljoen euro beschikbaar voor de aankoop. Wethouder Herbert Raat (VVD): 'Alle lof voor de omwonenden, voormalige eigenaren en direct betrokkenen. Zij hebben zich allemaal ingezet voor het behoud van de voormalige sjoel. En terecht, Randwijcklaan 13 is een onderdeel van de Amstelveense geschiedenis. We hopen met het behoud en een toekomstige invulling een stukje van deze historie over te dragen aan onze kinderen en kleinkinderen.'
(Foto Gemeente Amstelveen - 2018)
Vlnr.: Mevrouw Mart Benders, Bas Eenhoorn burgemeester en Herbert Raat wethouder tussen de oud-eigenaren voor het oude sjoel-gebouw aan de Randwijcklaan 13. Mevrouw Benders was één van de insprekers tijdens de vergadering van B en S op 29 november 2017 en benadrukte hoe belangrijk het is om nog een klein stukje historie van Amstelveen uit de Tweede Wereldoorlog te behouden
Cultuurhistorische en monumentale waarde. De onafhankelijke adviesorganisatie MOOI Noord-Holland onderzocht de cultuurhistorische waarde (pdf 13 pagina’s) van het gebouw. Volgens hen zijn er in de loop der jaren vergelijkbare gebouwen verdwenen. Daarbovenop bracht de onafhankelijke commissie Ruimtelijke Kwaliteit begin februari een positief advies uit over de aanwijzing tot gemeentelijk monument. Zij oordeelden dat het gebouw aan de Randwijcklaan 13 een heel bijzonder gebouw is, dat zowel als object als locatie van grote waarde is in de geschiedenis van Amstelveen. De komende tijd zal worden gekeken naar een invulling voor het gebouw passend bij de historie, locatie en mogelijkheden.
College B en W Amstelveen wil het gebouw aan de Randwijcklaan 13 behouden
22 januari 2018 - Op verzoek van de gemeenteraad heeft het Amstelveense college van B en W twee richtingen onderzocht, waarmee het gebouw aan de Randwijcklaan 13 behouden kan blijven. Het college legt twee opties voor aan de gemeenteraad: laten staan op de huidige locatie, of demonteren en elders herplaatsen. Ook is het gebouw via een spoedprocedure aangewezen als voorlopig gemeentelijk monument. Omwonenden trokken bij de gemeente aan de bel, nadat bekend werd dat het gebouw mogelijk gesloopt zou worden.
De eventuele aankoop kost 1 miljoen euro. De kosten voor demonteren en herplaatsen komt uit op ruim 300.000 euro. Hier komen nog additionele kosten bij met betrekking tot de locatiekeuze, nutsaansluitingen en terreininrichtingen. De gemeenteraad behandelt het voorstel (pdf 3 pagina’s) op dinsdag 30 januari 2018 in de commissie Ruimte, Wonen en Natuur. De gemeenteraad zal woensdag 14 februari een keuze maken uit deze twee opties.
Onderzoek cultuurhistorische waarde
Eerder liet het college al onderzoek doen naar de cultuurhistorische waarde (pdf 9 pagina’s) van het pand door MOOI Noord-Holland. Dit is een onafhankelijke adviesorganisatie op het gebied van landschap, stedenbouw, architectuur en cultuurhistorie. Zij concludeerden, dat het gebouw een zeldzaamheidswaarde heeft, omdat er in de loop der jaren vergelijkbare gebouwen zijn verdwenen. Ook bood het gebouw volgens MOOI Noord-Holland voor en na de Tweede Wereldoorlog onderdak aan de Nederduits Hervormde Kerk en in aanloop naar en tijdens de oorlog werd het gebruikt als Joodse synagoge. De onafhankelijke commissie Ruimtelijke Kwaliteit zal nog een advies over de aanwijzing tot gemeentelijk monument uitbrengen.
Herbert Raat (VVD) wethouder Wonen en volkshuisvesting informeert de leden van de gemeenteraad van Amstelveen over de stand van zaken met betrekking tot de vergunningverlening van de nieuwbouw aan het adres Randwijcklaan 13:
'Geachte leden van de gemeenteraad,
Met deze brief informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot de vergunningverlening van de nieuwbouw aan het adres Randwijcklaan 13, en de daarmee gepaard gaande sloop van het huidige houten gebouwtje.
Stand van zaken omgevingsvergunning
Op 6 september 2017 is een aanvraag omgevingsvergunning ingediend voor het oprichten van een vrijstaande villa op het adres Randwijcklaan 13 te Amstelveen. Het bestemmingsplan staat op deze locatie een woning toe met een bouwhoogte van maximaal 9 meter en een goothoogte van maximaal 6 meter. In verband met het Luchthavenindelingbesluit Schiphol moet voor het mogelijk maken van de woning een verklaring van geen bezwaar worden gevraagd aan de minister. Het behandelen van de aanvraag wordt om deze reden dan ook gedaan met een uitgebreide procedure, met een beslistermijn van 26 weken.
(Foto Amstelveenweb.com - 2017)
Herbert Raat (VVD) wethouder Wonen en volkshuisvesting
Uit een eerste toetsing is gebleken, dat onvoldoende gegevens en bescheiden zijn aangeleverd bij de indiending van de aanvraag om een volledige beoordeling van het bouwplan te kunnen doen. Op 18 oktober 2017 is de aanvrager schriftelijk verzocht de nog ontbrekende gegevens uiterlijk op 13 december 2017 aan te leveren. Tot op heden hebben zijn er nog geen gegevens ingediend. Als de gevraagde gegevens tijdig worden ontvangen, wordt het bouwplan verder inhoudelijk beoordeeld. Voor alle duidelijkheid; op dit moment is er nog géén besluit genomen op de aanvraag omgevingsvergunning. Wel wordt de (onvergunde) nieuwbouwwoning reeds op Funda te koop aangeboden, op initiatief en eigen risico van de aanvrager.
(Foto Amstelveenweb.com - 2017)
Het houten gebouw aan Randwijcklaan 13
Sloopmelding
Op de locatie staat momenteel een bouwwerk van één bouwlaag uit 1932. Het bouwwerk is niet opgenomen in een register voor gemeentelijke, of rijksmonumenten en kent dan ook geen beschermde (monumentale) status. Daarbij zijn in het bestemmingsplan geen culturele waarden toegekend aan het bestaande bouwwerk. Er geldt dan ook geen omgevings-vergunningplicht ten aanzien van de sloop van het bouwwerk. Een sloopmelding in het kader van het Bouwbesluit is wél vereist. Een melding is een zeer beperkte procedure. In een melding hoeft slechts te worden aangegeven hoe en op welk moment er wordt gesloopt en of er al dan niet asbest aanwezig is in het bouwwerk. Er is nog geen sloopmelding bij de gemeente binnengekomen.
Zienswijzen
De aanvraag omgevingsvergunning is op 13 september 2017 gepubliceerd in het huis-aan-huisblad van Amstelveen. Verschillende (buurt)bewoners hebben telefonisch en schriftelijk met een zienswijze gereageerd op de bekendmaking. Indieners van een zienswijze worden in het verdere besluitvormingsproces op de hoogte gehouden van het besluit en de afhandeling van hun zienswijze. Na een definitief besluit hebben de indieners van een zienswijze voorts de mogelijkheid om beroep in te stellen tegen het besluit.
Cultuurhistorische waarde
Het gebouwtje is in 1932 gebouwd naar ontwerp van architect Philip Warners, een architect die ontwierp in de Amsterdamse schoolstijl en zowel het stedenbouwkundig plan van tuindorp Randwijck heeft ontworpen als wel een flink deel van de woningen in Randwijck. Ook dit houten gebouwtje is ontworpen aan de hand van de (ingetogen variant van de) Amsterdamse schoolstijl. Het gebouw is in opdracht van de Nederduits Hervormde kerk gebouwd, maar werd in 1938 al ingewijd als synagoge. Tevens heeft het tot 1942 dienst gedaan als Joodse school. Na de oorlog heeft het dienst gedaan als kleuterschool, en later tot op heden, als podologie-praktijkruimte.
Ondanks het feit, dat het bestaande gebouwtje geen monumentale status geniet, heeft het lokale cultuurhistorische waarde. Omwonenden stellen voor om het gebouw in fysieke vorm, dan wel de herinnering eraan, te behouden zijn het demonteren van het gebouw en het elders op te bouwen, of een gedenkteken (informatiebordje, of gedenksteen) op de locatie op te richten. Hierover is reeds contact met enkele betrokken inwoners. Uiteraard zou e.e.a. met goedkeuring van de eigenaar moeten plaatsvinden. We zullen een nader onderzoek door deskundigen laten verrichten naar de cultuurhistorische waarde van het gebouw, en naar aanleiding hiervan de mogelijkheden ten behoeve van behoud bezien.'
Met vriendelijke groet, Herbert Raat wethouder
Na een kleine verbouwing kunnen Amstelveners vanaf vandaag terecht bij Randwijcklaan 13 voor kleinschalige maatschappelijke en educatieve activiteiten. Op 4 december 2019 was de officiële opening van de ‘kleine sjoel’. Er is onder andere een informatiebord van de ANWB onthuld, waarop voorbijgangers kunnen lezen over de bewogen geschiedenis van dit gebouw. Het was een druk bezochte bijeenkomst waarbij ook de kleinzoon van de architect van het gebouw, Philip Warners, aanwezig was. Kleinzoon Philip Warners zei trots te zijn dat de ontwerpen van zijn opa nog op zoveel plekken in Amstelveen te zien zijn en is blij met het behoud van Randwijcklaan 13.
Maatschappelijke activiteiten
Met betrokken erfgoedorganisaties en -verenigingen en de werkgroep Randwijcklaan 13 is gesproken over een invulling die recht doet aan de historie en de locatie. De eerste activiteiten de komende weken zijn een lezing georganiseerd door Amstelveen Oranje. Historicus Bart Wallet vertelt dan over zijn onderzoek ‘Nooit meer teruggekomen’ over de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast staan onder andere yoga-workshops en een reiki-weekend gepland. Amstelveners die een sociaal, maatschappelijk of educatief project willen organiseren kunnen zich melden bij Heem Locaties. Zij beheren het gebouw voor de gemeente en verhuren het tegen een maatschappelijk tarief.
(Foto Amstelveenweb.com - 2019)
Herbert Raat (VVD) wethouder Welstand en Monumenten opent de kleine sjoel aan de Randwijcklaan 13
Belangrijk monument
De gemeente werd in 2017 door omwonenden verenigd in de Sjoelgroep gewaarschuwd dat het pand op het punt stond om gesloopt te worden in ruil voor nieuwbouw. Om dit te voorkomen heeft de gemeente het gebouw in 2018 gekocht en aangewezen als gemeentelijk monument. 'Door de inzet van de Sjoelgroep en in het bijzonder Wim Born, Yuri Colman, Mart Benders, de instemming van de gemeenteraad én de medewerking van de voormalige eigenaren, hebben we de sjoel kunnen behouden. Het is een plek van grote cultuurhistorische waarde voor Amstelveen. We hopen dat veel Amstelveners er gebruik van gaan maken door er activiteiten te organiseren of daaraan deel te nemen.' -zegt Herbert Raat (VVD) wethouder Welstand en Monumenten.
(Foto Amstelveenweb.com - 2019)
De genodigden volgen de toespraak van wethouder Raat
Geschiedenis
Het gebouw uit 1930 is ontworpen door architect Philip Warners volgens de bouwstijl van de Amsterdamse School. In de beginjaren is het gebruikt als wijklokaal van de Nederduits hervormde gemeente. In 1938 werd het ingewijd als synagoge en gebruikt als school voor Joodse leerlingen die elders niet welkom waren. In 1942 werden 239 Joodse Amstelveners hier verzameld, waarna ze werden gedeporteerd. In 2018 heeft Randwijcklaan 13 voor het eerst de deuren geopend voor het publiek tijdens de Open Monumentendagen.
(Foto Amstelveenweb.com - 2019)
Herbert Raat en Philip Warners onthullen het informatiebord voor de kleine sjoel
De tekst van het bord:
Randwijcklaan 13. Dit gebouw is in 1930 gebouwd als wijkgebouw van de Hervormde Kerk, naar ontwerp van architect F.A. Warners. Op 13 oktober 1931 werd het pand feestelijk in gebruik genomen. In juni 1938 werd het gebouw verhuurd aan de Joodse gemeenschap en kwam het in gebruik ais synagoge.
Tijdens de oorlog zetelde de Joodse Raad hier en kregen Joodse kinderen er les, nadat zij niet meer welkom waren op reguliere scholen. In 1942 werden 239 Joodse Amstelveners hier verzameld, waarna ze werden gedeporteerd.
Na de oorlog heeft het gebouw verschillende functies gehad. Toen er in 2017 plannen waren voor sloop van het gebouw, is de historie ervan als gevolg van een bewonersinitiatief weer onder de aandacht gebracht. De gemeente heeft het in 2018 aangekocht en het de monumentenstatus toegekend. (Shul, of sjoel betekent school in het Jiddisch, een andere term voor synagoge. Een synagoge (uitgesproken als /ˈsɪnəɡɒɡ/; van de Griekse συναγωγή, synagogē, 'assemblage', Hebreeuws: בית כנסת bet knesset, 'huis van assemblage' of בית תפילה תפילה bet tefila, 'huis van gebed', Jiddisch: שול shul, Ladino: אסנוגה esnoga of קהל kahal) is een joods of Samaritaans gebedshuis.)
Bron: Herbert Raat - 05-05-2018
Herbert Raat (VVD) demissionaire wethouder was aanwezig bij de drukbezochte bijeenkomst in het kader van Open Joodse Huizen van Verzet de voormalige Joodse sjoel* in Amstelveen aan de Randwijcklaan 13 op vrijdagmiddag 4 mei 2018. Mevrouw Mart Benders van de sjoelgroep vroeg wethouder Raat een inleiding te verzorgen. De bijeenkomsten zijn kleinschalig, laagdrempelig en voor iedereen toegankelijk. Het is bijzonder dat dit plaats vond in de voormalige synagoge, beter bekend als de ‘kleine sjoel‘. Eerder dit jaar werd het gebouw van sloop gered en kocht de gemeente het aan.
(Foto Amstelveenweb.com - 2018)
Herbert Raat (VVD) wethouder
Hieronder zijn toespraak:
'Goedemiddag iedereen en van harte welkom in de Randwijcklaan 13. Een bijzonder gebouw in Amstelveen. We staan hier vanmiddag dankzij de inzet van omwonenden, de sjoelgroep en in het bijzonder door meneer Born en meneer Colman. Want zij trokken vorig jaar aan de bel. Yuri Colman vertelde voor de camera van RTVA, hoe Joodse kinderen die niet meer welkom waren op andere scholen hier les kregen. Toen er plannen waren voor sloop om er een nieuwbouwwoning te bouwen pleitte hij voor behoud van de voormalige sjoel. Een geweldig initiatief vond ik, maar wat te doen? Hoe kun je een gebouw redden dat niet beschermd is met een monumentenstatus, een bestemmingsplan én privébezit is?
Voor mij kwam de zaak in een stroomversnelling toen mevrouw Benders op 29 november 2017 insprak in de gemeenteraad. Door haar woorden waren velen, en ik ook, diep geraakt. Haar verhaal was persoonlijk, ontroerend en inspirerend. Na de vergadering is er met spoed opdracht gegeven onderzoek te laten doen naar de cultuurhistorische waarde van het gebouw. Waarde is namelijk niet altijd uit te drukken in geld. Vaak gaat het om zoveel meer dan dat. Uit het onderzoek bleek dat we hier te maken hadden met een bijzondere Amstelveense geschiedenis.
Toch is pijnlijk dat we de geschiedenis zo hebben verwaarloosd in onze gemeente. Zowel fysiek door veel zaken te slopen als geestelijk. Onze oorlogsgeschiedenis en het lot van veel Amstelveense Joden is hartverscheurend en te vaak onder tafel geschoven. Gelukkig komt er steeds meer aandacht en interesse voor ons verleden. Dat zie je vanmiddag hier en onlangs bij de grote opkomst van de heruitgave van het beroemde boek van Tini Visser over de oorlogsjaren, Jaren van Verduistering.We hadden het gebouw niet kunnen redden zonder de medewerking van de eigenaren. Zij waren al heel ver in het verkoopproces van de sjoel. Samen met onze burgemeester Bas Eenhoorn heb ik een dringend beroep op hen gedaan om het gebouw te verkopen aan de gemeente.
Daarbij komt dat alle partijen in de gemeenteraad het vertrouwen vooraf hadden gegeven om te handelen. Van de VVD tot aan GroenLinks. Het bijzondere aan Amstelveen is dat we samen kunnen werken in het belang van de gemeente. Ik zie dat VVD-raadslid Paul Feenstra en oud-CDA-raadslid Ferry van Groeningen vandaag ook aanwezig. Goed dat jullie er zijn. De sjoel is nu een gemeentelijk monument en is het gered van de sloop. Randwijcklaan 13 is klaar voor een nieuwe toekomst. We kiezen er bewust voor om het gebouw te laten staan en niet te demonteren of elders te herplaatsen.
(Foto Gemeente Amstelveen - 2018)
De voormalige Joodse sjoel in Amstelveen aan de Randwijcklaan 13
Door het laten staan in de buurt, waar het thuis hoort behoud je de cultuurhistorische waarde en niet alleen de architectuur historische waarde. De komende tijd gaan we aan het werk met een invulling die passend is bij de historie, locatie en mogelijkheden. Belangrijk uitgangspunt is dat de invulling ook een educatief karakter moet krijgen. Wat mij betreft wordt het onderdeel van een breder programma over onze geschiedenis en in het bijzonder de oorlogsgeschiedenis. Daar gaan we met u en alle andere betrokken Amstelveners aan werken.
Ik wil afsluiten met de mooie woorden van meneer Colman toen hij pleitte voor aankoop: ‘Plekken en gebouwen zijn belangrijk om uit te leggen aan een jonge generatie wat er gebeurd is. Wellicht kan de sjoel er aan bijdragen dat ik aan mijn dochter van 5 ooit kan uitleggen wat er zich in onze buurt heeft afgespeeld en waarom wij zo’n kleine familie hebben’. Vandaag op 4 mei herdenken wij onze doden, dat zullen we blijven doen zodat we nooit vergeten. Dank u wel.'- aldus Herbert Raat op zijn website. (* Een synagoge (Grieks voor huis van samenkomst; Hebreeuws: Beit Knesset of Beis Knesses - בית כנסת') is in het jodendom een gebeds- en gemeenschapshuis, waar religieuze bijeenkomsten plaatsvinden. Een andere naam voor synagoge, die vooral door Asjkenazische Joden wordt gebruikt, is sjoel, ook wel geschreven als shul)
Eigendom Amstelveen
Bron: Gemeente Amstelveen - 5 maart 2018
De voormalige synagoge aan de Randwijcklaan 13 is officieel eigendom van de gemeente Amstelveen. Nadat de overdracht vorige week was voltooid ontving de gemeente de sleutel van het gebouw. De Amstelveense gemeenteraad stelde in de raadsvergadering van 14 februari 2018 1 miljoen euro beschikbaar voor de aankoop. Wethouder Herbert Raat (VVD): 'Alle lof voor de omwonenden, voormalige eigenaren en direct betrokkenen. Zij hebben zich allemaal ingezet voor het behoud van de voormalige sjoel. En terecht, Randwijcklaan 13 is een onderdeel van de Amstelveense geschiedenis. We hopen met het behoud en een toekomstige invulling een stukje van deze historie over te dragen aan onze kinderen en kleinkinderen.'
(Foto Gemeente Amstelveen - 2018)
Vlnr.: Mevrouw Mart Benders, Bas Eenhoorn burgemeester en Herbert Raat wethouder tussen de oud-eigenaren voor het oude sjoel-gebouw aan de Randwijcklaan 13. Mevrouw Benders was één van de insprekers tijdens de vergadering van B en S op 29 november 2017 en benadrukte hoe belangrijk het is om nog een klein stukje historie van Amstelveen uit de Tweede Wereldoorlog te behouden
Cultuurhistorische en monumentale waarde. De onafhankelijke adviesorganisatie MOOI Noord-Holland onderzocht de cultuurhistorische waarde (pdf 13 pagina’s) van het gebouw. Volgens hen zijn er in de loop der jaren vergelijkbare gebouwen verdwenen. Daarbovenop bracht de onafhankelijke commissie Ruimtelijke Kwaliteit begin februari een positief advies uit over de aanwijzing tot gemeentelijk monument. Zij oordeelden dat het gebouw aan de Randwijcklaan 13 een heel bijzonder gebouw is, dat zowel als object als locatie van grote waarde is in de geschiedenis van Amstelveen. De komende tijd zal worden gekeken naar een invulling voor het gebouw passend bij de historie, locatie en mogelijkheden.
College B en W Amstelveen wil het gebouw aan de Randwijcklaan 13 behouden
22 januari 2018 - Op verzoek van de gemeenteraad heeft het Amstelveense college van B en W twee richtingen onderzocht, waarmee het gebouw aan de Randwijcklaan 13 behouden kan blijven. Het college legt twee opties voor aan de gemeenteraad: laten staan op de huidige locatie, of demonteren en elders herplaatsen. Ook is het gebouw via een spoedprocedure aangewezen als voorlopig gemeentelijk monument. Omwonenden trokken bij de gemeente aan de bel, nadat bekend werd dat het gebouw mogelijk gesloopt zou worden.
De eventuele aankoop kost 1 miljoen euro. De kosten voor demonteren en herplaatsen komt uit op ruim 300.000 euro. Hier komen nog additionele kosten bij met betrekking tot de locatiekeuze, nutsaansluitingen en terreininrichtingen. De gemeenteraad behandelt het voorstel (pdf 3 pagina’s) op dinsdag 30 januari 2018 in de commissie Ruimte, Wonen en Natuur. De gemeenteraad zal woensdag 14 februari een keuze maken uit deze twee opties.
Onderzoek cultuurhistorische waarde
Eerder liet het college al onderzoek doen naar de cultuurhistorische waarde (pdf 9 pagina’s) van het pand door MOOI Noord-Holland. Dit is een onafhankelijke adviesorganisatie op het gebied van landschap, stedenbouw, architectuur en cultuurhistorie. Zij concludeerden, dat het gebouw een zeldzaamheidswaarde heeft, omdat er in de loop der jaren vergelijkbare gebouwen zijn verdwenen. Ook bood het gebouw volgens MOOI Noord-Holland voor en na de Tweede Wereldoorlog onderdak aan de Nederduits Hervormde Kerk en in aanloop naar en tijdens de oorlog werd het gebruikt als Joodse synagoge. De onafhankelijke commissie Ruimtelijke Kwaliteit zal nog een advies over de aanwijzing tot gemeentelijk monument uitbrengen.
Herbert Raat (VVD) wethouder Wonen en volkshuisvesting informeert de leden van de gemeenteraad van Amstelveen over de stand van zaken met betrekking tot de vergunningverlening van de nieuwbouw aan het adres Randwijcklaan 13:
'Geachte leden van de gemeenteraad,
Met deze brief informeren wij u over de stand van zaken met betrekking tot de vergunningverlening van de nieuwbouw aan het adres Randwijcklaan 13, en de daarmee gepaard gaande sloop van het huidige houten gebouwtje.
Stand van zaken omgevingsvergunning
Op 6 september 2017 is een aanvraag omgevingsvergunning ingediend voor het oprichten van een vrijstaande villa op het adres Randwijcklaan 13 te Amstelveen. Het bestemmingsplan staat op deze locatie een woning toe met een bouwhoogte van maximaal 9 meter en een goothoogte van maximaal 6 meter. In verband met het Luchthavenindelingbesluit Schiphol moet voor het mogelijk maken van de woning een verklaring van geen bezwaar worden gevraagd aan de minister. Het behandelen van de aanvraag wordt om deze reden dan ook gedaan met een uitgebreide procedure, met een beslistermijn van 26 weken.
(Foto Amstelveenweb.com - 2017)
Herbert Raat (VVD) wethouder Wonen en volkshuisvesting
Uit een eerste toetsing is gebleken, dat onvoldoende gegevens en bescheiden zijn aangeleverd bij de indiending van de aanvraag om een volledige beoordeling van het bouwplan te kunnen doen. Op 18 oktober 2017 is de aanvrager schriftelijk verzocht de nog ontbrekende gegevens uiterlijk op 13 december 2017 aan te leveren. Tot op heden hebben zijn er nog geen gegevens ingediend. Als de gevraagde gegevens tijdig worden ontvangen, wordt het bouwplan verder inhoudelijk beoordeeld. Voor alle duidelijkheid; op dit moment is er nog géén besluit genomen op de aanvraag omgevingsvergunning. Wel wordt de (onvergunde) nieuwbouwwoning reeds op Funda te koop aangeboden, op initiatief en eigen risico van de aanvrager.
(Foto Amstelveenweb.com - 2017)
Het houten gebouw aan Randwijcklaan 13
Sloopmelding
Op de locatie staat momenteel een bouwwerk van één bouwlaag uit 1932. Het bouwwerk is niet opgenomen in een register voor gemeentelijke, of rijksmonumenten en kent dan ook geen beschermde (monumentale) status. Daarbij zijn in het bestemmingsplan geen culturele waarden toegekend aan het bestaande bouwwerk. Er geldt dan ook geen omgevings-vergunningplicht ten aanzien van de sloop van het bouwwerk. Een sloopmelding in het kader van het Bouwbesluit is wél vereist. Een melding is een zeer beperkte procedure. In een melding hoeft slechts te worden aangegeven hoe en op welk moment er wordt gesloopt en of er al dan niet asbest aanwezig is in het bouwwerk. Er is nog geen sloopmelding bij de gemeente binnengekomen.
Zienswijzen
De aanvraag omgevingsvergunning is op 13 september 2017 gepubliceerd in het huis-aan-huisblad van Amstelveen. Verschillende (buurt)bewoners hebben telefonisch en schriftelijk met een zienswijze gereageerd op de bekendmaking. Indieners van een zienswijze worden in het verdere besluitvormingsproces op de hoogte gehouden van het besluit en de afhandeling van hun zienswijze. Na een definitief besluit hebben de indieners van een zienswijze voorts de mogelijkheid om beroep in te stellen tegen het besluit.
Cultuurhistorische waarde
Het gebouwtje is in 1932 gebouwd naar ontwerp van architect Philip Warners, een architect die ontwierp in de Amsterdamse schoolstijl en zowel het stedenbouwkundig plan van tuindorp Randwijck heeft ontworpen als wel een flink deel van de woningen in Randwijck. Ook dit houten gebouwtje is ontworpen aan de hand van de (ingetogen variant van de) Amsterdamse schoolstijl. Het gebouw is in opdracht van de Nederduits Hervormde kerk gebouwd, maar werd in 1938 al ingewijd als synagoge. Tevens heeft het tot 1942 dienst gedaan als Joodse school. Na de oorlog heeft het dienst gedaan als kleuterschool, en later tot op heden, als podologie-praktijkruimte.
Ondanks het feit, dat het bestaande gebouwtje geen monumentale status geniet, heeft het lokale cultuurhistorische waarde. Omwonenden stellen voor om het gebouw in fysieke vorm, dan wel de herinnering eraan, te behouden zijn het demonteren van het gebouw en het elders op te bouwen, of een gedenkteken (informatiebordje, of gedenksteen) op de locatie op te richten. Hierover is reeds contact met enkele betrokken inwoners. Uiteraard zou e.e.a. met goedkeuring van de eigenaar moeten plaatsvinden. We zullen een nader onderzoek door deskundigen laten verrichten naar de cultuurhistorische waarde van het gebouw, en naar aanleiding hiervan de mogelijkheden ten behoeve van behoud bezien.'
Met vriendelijke groet, Herbert Raat wethouder
