Presentatie van acht lokale Heldinnen in Bibliotheek Amstelveen

Naar aanleiding van Internationale Vrouwendag (8 maart 2019) met als thema ‘Heldinnen’, ontstond de vraag: wie zijn eigenlijk onze lokale heldinnen? Oktober is de Maand van de Geschiedenis, het grootste geschiedenisevenement van Nederland. Samen met 35 partnerorganisaties en meer dan duizend culturele instellingen boekhandels en bibliotheken wordt geschiedenis onder de aandacht gebracht bij miljoenen Nederlanders. De verhoudingen tussen de seksen staan op scherp. Vrouwen hebben altijd zo’n 50 % van de wereldbevolking uitgemaakt. Toch zijn de namen van mannen uit het verleden meer bekend. Vanwege deze feiten werd een projectteam in het leven geroepen bestaande uit: Naomi Heidinga, Leslie Doornik, Stieneke Kruijer, Hiske Deinema en Anton Furnée. Zij gingen op zoek naar Amstelveense heldinnen en via de lokale en sociale media kwamen er acht namen naar voren van vrouwen die op welke manier dan ook, van belang zijn of zijn geweest voor Amstelveen.

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Er is grote publieke belangstelling om met de heldinnen van Amstelveen kennis te maken

Donderdag 3 oktober 2019 was het zover om aan Amstelveen de Lokale Heldinnen te presenteren en verzamelde familie, vrienden en genodigden zich in Bibliotheek aan het Stadsplein. Tijdens de inloop kregen de gasten een kopje koffie of thee aangeboden en kon men even gezellig bijpraten. Toen Floor Gordon wethouder emancipatie was gearriveerd kon het programma beginnen.

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Daphne Janson directeur van de Bibliotheek Amstelland verwelkomt alle aanwezigen

Daphne Janson, directeur van de Bibliotheek nam het woord en zei: 'Dames en Heren, lokaal verbindt als ik u zo allemaal zie. Ik heet u graag van harte welkom, ook onze wethouder Floor Gordon met emancipatie in de portefeuille hetgeen de verbinding is met vandaag. Dank voor je aanwezigheid en je betrokkenheid bij dit project. We openen vandaag een unieke expositie van acht Amstelveense heldinnen die hier voor mij zitten. Een prachtige uitvoering door Naomi Heidinga, tekstschrijver en fotograaf. Ze heeft echt iets heel moois gemaakt en we gaan het straks allemaal zien.’ Verder sprak zij over de functie van de bibliotheek, waarbij het gaat om samenbrengen van kunst en cultuur, zoals vandaag met de verhalen en foto’s.' Zij vertelde over het programma en gaf vervolgens het woord aan Leslie Doornik.

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Leslie Doornik vertelt over het ontstaan van het project

Leslie Doornik vertelde het een en ander over het project. Zij mocht meedenken voor het programma van de Internationale Vrouwendag, helpen met de organisatie en het thema was heldinnen. Het werd een internationale mensenrechten tentoonstelling en dat inspireerde hen om na te denken over Amstelveense heldinnen en hoe die in beeld brengen. Toen kwam Naomi Heidinga’s naam naar boven die onder meer fotograaf is voor het Amstelveens Nieuwsblad. De projectgroep moest ook nadenken over een locatie om de tentoonstelling te presenteren en hebben toen meteen Daphne gevraag of de bibliotheek hiervoor gebruikt mocht worden. Lelsie bedankte Daphne en Anton voor hun medewerking en tevens de wethouders van de gemeente Amstelveen Floor Gordon en Herbert Raat omdat die direct enthousiast waren om hier financiële ondersteuning aan te geven. Het is de maand van de geschiedenis en het thema is ?de onderbelichte rol van de vrouwen in de geschiedschrijving’. Stieneke Kuijer heeft de onderbelichte rol lokaal onderzocht en dit vastgelegd in een document genaamd: Het Amstelveense Vrouwenhuis, 1986-2005. Het interessante document konden de aanwezigen meenemen om thuis rustig door te lezen. Tot slot meldde Leslie dat de volgende spreker een echte ervaringsdeskundige uit deze tijd is, die ons mee zou nemen in een persoonlijk verhaal over de vrouwenemancipatie in Amstelveen, te weten Dorien Mijksenaar.

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Dorien Mijksenaar vertelt over de acties van de Amstelveense vrouwenbeweging in het verleden

Toespraak van Dorien Mijksenaar:
'Vrouwen staande in de geschiedenis, in Amstelveen, en hier in de bieb. Zou het niet leuk zijn om vanmiddag elke Amstelveense vrouw hier haar geschiedenis te laten vertellen? Onze heldinnen roman zou een dikke historische uitgave worden. Maar ik heb maar 5 minuten gekregen en daarom heb ik er voor gekozen jullie een verkorte versie van 'mijn' geschiedenis te vertellen. Mijn feministisch ontwaken begon in Amsterdam. Ademloos heb ik geluisterd naar Hedy D'Ancona, Joke Smit, Man Vrouw Maatschappij, Dolle Mina's. Ik draafde mee door de stad met lakens vol leuzen, 's Nachts sliep ik onder mijn laken met de leus: Baas in eigen Buik. Intussen was ik begonnen met te bouwen aan mijn carrière. De start was bij het gezelschap van Wim Kan. Later volgden contracten bij theater, radio, televisie, musical en operette. Alles was seizoenswerk, dus 's zomers moest je bijklussen, ik liep in jurkjes bedrukt met Lexingtonpakjes in Kerkrade of stond als blonde sexy del op autoshows in de RAI. Indien nodig als aanvulling ging ik schnabbelen in een programma voor onze jongens bij de militaire ontspanningsdienst of bij de Philips klantenshow in Eindhoven, etc. Alles om financieel staande te blijven. Ik werkte bij de PTT-klantenservice, toen ik bericht kreeg dat Philippine Aeckerlin stopte bij de NCRV. Dat werd de start van mijn radiowerk. Enkele jaren later werd ik ontslagen toen ik in verwachting was. 'Vrouwen met kinderen horen niet te werken volgens de God die daarover ging.' (Met mij werden ook vrouwelijke ambtenaren teruggestuurd naar het aanrecht).

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Het publiek geniet van de al lang vergeten verhalen

Na twee jaar met kind en hond op de rand van de zandbak in het Vondelpark gezeten te hebben, (waar het zoontje van Adele Bloemendaal met zijn schepje op de kop van mijn zoontje mepte) was ik het zat. Waarom zat ik daar? Geen tuin, geen balkon. Geen werk en geen geld. Wij verhuisden naar Amstelveen. Kochten een huis met kantoor op de eerste verdieping. Het aangaan van een hypotheek betekende 35 jaar werken voor de aflossing daarvan. Ik had mijn eigen bemiddelingsbureau. 80 uren werken in een week was geen uitzondering. Maar ik genoot ervan.

Midden in de nacht thuiskomen na een voorstelling, in een donker slapend dorp : Amstelveen. Voor dag en dauw op de fiets naar Amsterdam Noord om les te geven aan zeer moeilijk lerende kinderen. Elke zomer werken aan nieuw repertoire. Maar je kon parkeren voor de deur, groente eten uit de tuin en fietsend de boodschappen doen. In de schaarse uren die over waren bezocht ik het Vrouwenhuis Amstelveen, dat beland was in de Frans Halslaan 39.

De strijd die hieraan vooraf ging heb ik helaas gemist. Ik had graag meegedaan aan de ondersteuning van de motie ingediend in 1985 op het Raadhuis. Met de leus: 'Zelfs de vissen hebben een eigen accommodatie', gingen de vrouwen zingend alle afdelingen in het Raadhuis langs. Het werd niet gewaardeerd, maar hielp wel, er kwam geld en onderdak voor de vrouwen. De loopbaan van het Vrouwenhuis is apart beschreven door Stieneke Kruijer in een recente brochure.

Ik blader in het archief van het Vrouwenhuis Amstelveen Vrouwenoverleg, Werkgroep Vrouwenhuis, Vrouwen in de Vrouwen Overleg, Werkgroep Raadsvrouwen, Internationaal Vrouwen Platform, Vrouwen in de bijstand, lesbische vrouwen, migrantenvrouwen en nog heel veel meer.

Hoe trots was ik op het feit dat wij tijdens een wereld vrouwenconferentie in Beijing elke ochtend als eersten de verslagen binnen kregen, geleverd door een vrouweninternet groep aldaar. Tot stomme verbazing van de Telegraaf hadden wij de primeur! In Amstelveen maakten wij een schitterend uitgegeven brochure over de eisen van vrouwen gesteld tijdens de wereld vrouwen conferentie in Beijing. Intussen reisde ik met een pianist door Nederland, gaf voorstellingen onder de titel: 'Bent u ook zo'n vrouw mevrouw?' Voor huisvrouwen, plattelandsvrouwen, christelijke en katholieke vrouwen. De vrouwen wat opjutten, met discussie achteraf.

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

De zaal vol mensen volgt de gebeurtenissen rond de microfoon

In een programma rond de Franse Revolutie liet ik de rol zien van diverse vrouwen uit die tijd. Na 40 jaar theater stopte ik en kwam ik bij Thuiszorg Amstelring terecht. Daar leerde ik het wel en wee van de zorg kennen. Met een door mij gewonnen prijsvraag van het zorgkantoor kwam de Buurthulpdienst tot stand. Nu ondergebracht bij Amstelveen voor elkaar. 'Zorgen om de zorg' was de titel van een congres van drie dagen dat Mariene Meester en ik organiseerden. Onze trofee was de medewerking van Els Borst. 80 Vrouwen meldden zich. De vrouwengroeperingen werden moe, het Vrouwenhuis werd gesloten. Hier en daar vlamde een enkele actie op.

Na zittingen in de seniorenraad en de gemeenteraad hielp ik met het opbouwen van een wijkgebouw, waar vooral de vrouwengroepen weer een plek kregen in Amstelveen. Andere vrouwen, andere culturen, andere eisen. De wereld verandert dat moet ook. Wij vrouwen moeten een evenwichtig aandeel nemen in de strijd om gelijkwaardigheid te krijgen. I have a dream! Wakker worden, het hoeslaken van mijn bed halen, de spuitbus in de hand, achter mij burgers, wethouders, gemeenteraadsleden, ambtenaren zingend door de gangen van het Raadhuis achter mijn laken met de leus: Amstelveen heeft het voor elkaar!'

Na deze geweldige levendige voordracht van de voormalige theaterdame Dorien, stelde Leslie fotograaf en tekstschrijver Naomi voor aan de aanwezigen. Samen zouden zij de heldinnen aan het publiek voorstellen, waarvan er 7 aanwezig waren. De achtste Katja Snoeijs, een voetbalvrouw kon niet aanwezig zijn, aangezien zij was opgeroepen voor het Nederlands Elftal, maar haar ouders waren wel aanwezig. Toen Naomi de mensen sprak zei iedereen ‘nee een heldin ben ik niet’ en Naomi snapte dat wel, dus zei hen dat ze zich moesten zien als rolmodellen. Tenslotte betekent een rolmodel iets voor Amstelveen, of zijn naaste, zo vertelde Naomi. Ook zei ze dat ze heel erg van het project had genoten om met de vrouwen kennis te maken, een gezellige tijd te hebben en foto’s te maken. ‘Dit zijn de eerste heldinnen van Amstelveen, maar er zijn natuurlijk veel meer heldinnen dus vermoedelijk zal het project wel een vervolg krijgen’ zo voegde Leslie er nog aan toe. De heldinnen werden voorgesteld door Naomi en vertelde iets over elke heldin, die dan een kleine fotoafdruk van haarzelf kreeg overhandigd.

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Naomi Heidinga fotografe wordt door Leslie Doornik uitgehoord over haar actie


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Op de eerste rij zitten de vijf Amstelveense heldinnen vlnr.: Ans Bakker - Van der Pluijm, Banoo Kiani Haftlang, Lottie Schenk, Ritika Mehra en Nora Valk

De Heldinnen van Amstelveen staan hieronder beschreven. De link die gekoppeld is aan de naam verwijst naar het verhaal dat bij de eigen foto hoort.

1. Eén van die vrouwen is de 89-jarige Nora Valk en zat van haar 12de tot haar 15de jaar in een Japans kamp. Onder meer op scholen vertelt ze over haar ervaringen, zodat de oorlog niet wordt vergeten. Ze koestert geen wrok jegens de Japanners, maar spreekt over verzoening.


2. Ritika Mehra zet zich al jaren, samen met haar ouders in voor de Indiase gemeenschap in Amstelveen en laat de expats hier welkom voelen. Ook zorgt zij ervoor dat Amstelveners bekend worden met de Indiase expats.


3. Lottie Schenk is een belangrijk voorvechtster van de vrouwenrechten in Amstelveen en heeft hierzelf ook aan bijgedragen.


4. Banoo Kiani Haftlang kwam op 29 jarige leeftijd als vluchteling uit Iran en heeft zich als sociaal cultureel werkster ingezet voor mensen uit andere landen, om die  in Amstelveen en omgeving wegwijs te maken.


5. De 85-jarige kunstenares Ans Bakker - Van der Pluijm ging nadat de kinderen wat ouder waren op 45-jarige leeftijd naar de Gerrit Rietveld Academie. Zij heeft in 2016 een prachtige tentoonstelling van haar werken gehad in het Museum Jan van der Togt in het Oude Dorp.


6. Op haar 11de jaar was Jara Zurr kinderburgemeester van Amstelveen van 2018-2019. Zij zette zich in voor gelijke kansen voor iedereen zodat alle kinderen rijk of arm konden deelnemen aan sport, cursussen e.d..


7. De 35-jarige Amanda Ten Cate vindt dat ongeacht handicap, alle openbare gelegenheden bereikbaar moeten zijn en is Meldpunt Toegankelijk Amstelveen opgericht.


8. Zoals gezegd was Katja Snoeijs door omstandigheden afwezig en zet zich in als sporter van het vrouwenvoetbal.

Na de voorstelronde nam een ieder weer plaats en kondigde Leslie aan dat op 29 oktober 2019 er weer een samenzijn in de Bibliotheek is. Daar kan men dan een paar heldinnen beter leren kennen omdat die worden geïnterviewd.

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Wethouder Floor Gordon met de Amstelveense heldinnen Amanda Ten Cate en Jara Zurr op de eerste rij

Stadsdichter van Amstelveen Matthijs den Hollander hoorde van de bijeenkomst over de Amstelveense heldinnen en omdat hij één verhaal goed kent, dat van Nora Valk, inspireerde hem tot het maken van een gedicht. Hij overzag de zaal met alle vrouwen en zei dat hij vijf zussen heeft, dus zich wel thuis voelde!

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Matthijs den Hollander de Stadsdichter van Amstelveen draagt zijn gedicht voor met de titel: 'Nora de heldin'
Ze vertelt op scholen. Kinderen
leven zich in, in haar herinnering.
Ze vertelt het verhaal zodat
het niet vergeten wordt.
Van verzoening.
Een stille taal.

Met steeds weer dat moment.
Stel voor: je bent je vader kwijt.
Wel drie jaar. Je weet niet of hij leeft.
Maar hij zoekt door.

Tot op die ene dag.
Een droom. Toch waar.
Zijn stem klinkt nu nog na.
Hij riep: Nora.

Zo vertelt elke heldin hier haar
verhaal. Hun levens komen samen
in beeldtaal van bewondering. Voor jou.
Omdat jij vrouw van Moeder Aarde bent.

Van achter dit voorhang van de tijd
blikt liefde voor eeuwig door ons heen.

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Lola speelt en zingt haar eigen compositie

Nadat Matthijs Nora nog even snel een handkus gaf, speelde zangeres-gitarist Lola een zelf geschreven lied met de titel I love you. Ondanks dat de microfoon soms wat piepte, was het een prachtige voordracht. Na dit muzikale intermezzo kreeg Floor Gordon, wethouder emancipatie het woord en vond het een eer om aanwezig te mogen zijn op deze bijeenkomst. Zij bedankte alle projectgroep leden afzonderlijk en zei dat het echt met alle mooie vrouwen hier aanwezig, een ode is aan de vrouw vandaag. Zij vervolgde met: ‘Is dit nog nodig, ja, maar we zijn wel in een andere fase. De eerste vrouwen die nog moesten vechten voor hun rechten, is voorbij. Er ontbreekt nog wel een stukje inspiratie, de voorbeelden, de rolmodellen. Als ik naar mijzelf kijk en me afvraag wie was jouw held, dan denk ik aan the A-team, MacGyver, maar wie was nu een rolmodel voor mij. Dan denk ik behalve natuurlijk aan mijn moeder, aan oorlogsverhalen als Hanny Schaft, heel spannend, heel inspirerend. Aan Jeanne d’Arc die al veel eerder, wel verkleed als man, fantastische dingen deed en in de recentere geschiedenis, iemand als Els Borst. Zij bleef vasthouden aan haar idealen, zo krachtig en ondanks alle weerstand bleef doorzetten. Dat is ook mijn beeld van vrouwen, want de meeste vrouwen die ik ken zijn krachtig.’

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Floor Gordon (D66) wethouder Emancipatie en discriminatie vertelt over haar lange strijd als vrouw
tussen de vele mannelijke bestuurders

Daarna zei ze: ‘Het algemene beeld van vrouwen op tv en dat wordt ook nog steeds onderzocht, is schoonheid, emotie en zorgzaamheid. Dat zijn fantastische kwaliteiten waar ik ontzettend trots op ben, maar niet het enige wat vrouwen definieert. De andere kant is dat mannen vaak geportretteerd worden als zakelijk, succesvol, rationeel. Zolang we die beelden blijven vasthouden gaat er ook niet zo heel veel veranderen, is mijn overtuiging. Er zit schoonheid aan beide kanten, mannen die juist af en toe hun emotie kunnen laten zien, zich inleven in een situatie en niet altijd dat zakelijke laten zien, maar ook die daadkrachtige vrouwen en dat zijn er ontzettend veel.’

‘Dan wil ik nog iets zeggen over rolmodellen want het is bewezen dat rolmodellen een hele belangrijke rol spelen in mensen hun leven. Bij mensen die een rolmodel hebben is de kans dat zij bepaalde dingen in hun leven gaan doen veel groter, het is een soort zaadje planten. De kans dat je bepaalde stappen neemt, bepaalde dingen durft te doen, worden voor een groot deel bepaald door het feit of je een rolmodel hebt gehad. Als je als vrouw MacGyver als rolmodel hebt gehad, word je misschien heel inventief met ducttape en andere zaken. Ik vind het hier zo mooi dat we een aantal Amstelveense vrouwen portretteren die als rolmodel kunnen dienen voor allerlei andere vrouwen.’

Floor bedankte Naomi en keek ook even naar zichzelf, dat ze hier mocht staan en dat ze de enige vrouw is in het college van wethouders, met ook een mannelijke gemeentesecretaris en een mannelijke burgemeester. Floor heeft er geen last van want i.t.t. Matthijs is zij opgegroeid met broertjes en werkte altijd in een mannenomgeving.  Floor sloot haar speech af met de woorden: ‘Ik hoop dat het besef op heel veel plekken komt, dat de democratie te belangrijk is om naast je baan te doen. Daar moet echt ruimte en tijd voor gemaakt worden, zodat ook vrouwen die werken en een gezin hebben dat zonder moeite kunnen doen. Ik hoop dat ik een voorbeeld mag zijn voor heel veel meisjes. Deze tentoonstelling is een ode aan de vrouw en ik ben dankbaar dat ik deze tentoonstelling mag openen.’

Tot slot kreeg Floor nog een mok met ‘We can do it’ en werden de doeken voor de foto’s weggehaald onder luid applaus. De persoonlijke verhalen lagen onder de foto’s en na deze Ode aan de Amstelveense Heldinnen werd nog een drankje geschonken op de toekomst van de rolmodellen en een nieuwe serie heldinnen.

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

Wethouder Gordon onthult de eerste rij foto's


(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

De fotoserie met de Amstelveense vrouwen vlnr.: Ans Bakker - Van der Pluijm, Katja Snooijs, Ritika Mehra en Lottie Schenk

De expositie is vanaf 3 oktober 2019 te zien in de Bibliotheek aan het Stadsplein, Amstelveen. Daarna gaat de expositie op reis door Amstelveen: in november naar de Buurtkamer, Keizer Karelpark, in december in wijkcentrum Westend, januari en februari 2020 is nog onbekend en in maart 2020 zijn de werken te zien in wijkcentrum Alleman.

(Foto Amstelveenweb.com - 2019)

De tweede fotoserie met de Amstelveense vrouwen vlnr.: Amanda Ten Cate, Banoo Kiani Haftlang, Jara Zurr en Nora Valk



Het Projectteam

• Leslie Doornik: zelfstandige en één van organisatoren van Internationale Vrouwendag in Amstelveen;
  
• Stieneke Kruijer: raadslid voor GroenLinks Amstelveen;
  
• Hiske Deinema: programmeur specialisatie jeugd/jongeren, Bibliotheek Amstelland;
  
• Anton Furnée: programmeur (specialisatie sociaal domein), Bibliotheek Amstelland;
  
• Naomi Heidinga: tekstschrijver en fotograaf.