Heksenbezem - 2006

Een heksenbezem (Taphrina betulina) is een vorm van woekering, waarbij uit een enkele groeitop zich een grote hoeveelheid groeitoppen ontwikkelen. De ziekte komt in veel verschillende plantensoorten voor en kan veroorzaakt worden door een aantal verschillende organismen. Meestal zijn dat mycoplasma's, soms schimmels. De schimmel is genaamd Taphrina betulina (synononiem: Exoascus betulini) en verspreidt zich via het capillair vatensysteem van de boom. Ook wespen of bijen zijn soms schuldig aan het ontstaan van heksenbezems. Zij leggen hun eitje in de knop van de tak.

In Nederland zijn heksenbezems vaak in berkenbomen (Betula pendula) te zien. De heksenbezem ontstaat doordat de plant door de schimmel of de eitjes, in een enkele tak een groot aantal zijtakjes maakt, zodat met name in de herfst en winter een opvallende dichtere structuur in het silhouet van de boom te zien is. Veel mensen denken dat het vogelnesten zijn, maar dat is dus niet het geval. Vroeger dachten de mensen dat heksen op de takken van een berk waren gaan zitten en dat er op die plek dan rare takken gingen groeien en dat de bezems van die heksen daarvan waren gemaakt.

Aangetaste bomen kunnen van 1 tot soms tientallen aangedane takken hebben.

Heksenbezems komen ook bij vele andere planten voor en kunnen door verschillende soorten verwekkers worden veroorzaakt.