Schaatsen van Lassche - 1958

"TYPISCH HOLLANDS: truien, rode neuzen en wangen, koek-en-zoopie, muziek uit een loudspeaker en een baanvéger. Heel het volk, in al zijn geledingen, jong en oud, wordt getrokken door de magische kracht van het ijs. Duizenden en duizenden schaatsen lagen het zomerseizoen te wachten op even zovele zolders, al dan niet netjes in het vet gezet

De heer Lassche levert honderd paar per week af
Nieuw bedrijf in oude boerderij

Op vele plaatsen liggen ook schaatsen, die uit Amstelveen komen, die in Amstelveen werden vervaardigd. Het klinkt nog wel vreemd natuurlijk, maar toch heeft het praktisch industrieloze Amstelveen een fabriek, die de gladde ijzers produceert.

Nog wel niet zo lang en de fabriek ligt wat achteraf, zodat je het bedrijf niet zo gauw in de gaten hebt. De fabriek werd namelijk ingericht in een oude boerderij, die in het oude dorp stond, nabij het station, maar welke geheel werd verbouwd tot industrieruimte.

De eigenaar van de fabriek is de heer J. J. Lassche, die in 1955 zich in Amstelveen vestigde. Hoewel hij jarenlang reeds in het vak had gezeten, is hij toen eerst voor zichzelf begonnen. In Amstelveen. De produktie is sinds 1955 reeds behoorlijk toegenomen, want er worden ongeveer honderd paar per week afgeleverd. Het zijn zgn. „Noren", lange, snelle schaatsen, bijzonder geschikt voor het rijden van tochten. Behalve deze schaats fabriceert de heer' Lassche ook nog een hockeyschaats, waarvoor hij grote exportorders kreeg.

Een schaats maken is een specialistenwerk. De heer Lassche begon er al vroeg mee, hij had er al jong aardigheid in. Hij was nog maar juist de kinderschoenen ontgroeid, toen hij al van blik en staal van een machinezaag en een paar oude schoenen een paar Noren maakte. In de oorlog heeft de heer Lassche zijn activiteiten op dit gebied niet kunnen ontwikkelen, omdat de bezettende macht hem het werken onmogelijk maakte.

Na de oorlog echter zette hij zich weer aan de arbeid en hij slaagde erin om uit het materiaal van de zgn. Wellfare-blikken een paar Noren te maken, die in Amsterdam werden verkocht. In samenwerking: met een compagnon heeft de heer Lassche nog: enige jaren gewerkt, maar, als gezegd, hij begon in 1955 in Amstelveen, op uitsluitend eigen verantwoording, met een geringe productie van ongeveer 10 paar per week.

Schaatsen vervaardigen is een kwestie van feeling. Het materiaal voor de bovenbouw, met o.a. de kegels waarop de metalen voetplaten zijn gemonteerd, bestaat uit rollen staal band van 0.8 mm (voor de voetrusten) en 1.25 mm dik voor het gedeelte van de schaats, waarin het staal wordt bevestigd.

 “Een mooi schaatsje”
De delen voor de bovenbouw worden door een pers met ongeveer 30 ton druk door middel van een matrijs uitgeponst. Op deze wijze worden duizenden onderdelen voor de schaats vervaardigd. Dan worden deze elektrisch „gepuntlast”, zoals dat heet, gepolijst en geslepen. De clou bij de fabricage is om zo onzichtbaar mogelijk te solderen. Behalve dat de schaats goed moet rijden, moet het aanzien ook best zijn.

Daar gaat vooral de heer Lassche prat op. „Het moet een mooi schaatsje zijn, zegt hij, terwijl hij zijn oog nog even over het glimmend staal van een paar schaatsen laat gaan, dat voor de verzending gereed ligt. Na deze bewerkingen wordt de schaats vernikkeld en door deze behandeling' voor inwerking van het sneeuwwater en ijsslijpsel behoed.

Wanneer we zeggen, dat Noren voor en achter wel eens gaatjes hebben in de schenkels, dan zegt de heer Lassche, dat de mooiste schaats helemaal dicht moet zijn. „Dat is ook logisch," zo verklaart hij, „er kan dan immers geen vocht bijkomen en het materiaal blijft onaangetast.

En dan de schoen nog
Wanneer het stalen gedeelte van de schaats gereed is, clan hebben we nog maar pas een halfproduct. De schoen moet er dan nog op. Die schoenen betrekt de heer Lassche van een fabriek in Brabant, die speciale voor de schaatssport ontwikkelde schoenen vervaardigt. Dat wil zeggen, van zeer soepel leer en met een speciale slanke leest. De kleinste maat is 32 en de grootste, die eens door de heer Lassche werd afgeleverd: 50!

Een haantje
In de voorzomer van dit jaar heeft een stuk van de schaatsenfabriek in vlammen gestaan. Een emmer petroleum, waarin schaatsen werden ontvet, viel om en de inhoud vatte vlam. In een oogwenk stond de gehele zaak in lichterlaaie. Dank zij spoedig en kordaat optreden van de Amstelveense brandweer kon de schade nog worden beperkt. De rode haan bleef dus een haantje.

Het gehele jaar worden de schaatsen, die een typisch seizoenprodukt zijn wat de verkoop betreft, gefabriceerd en tegen september worden de winkels en de groothandel van schaatsen voorzien.

Goede afzet
Hoewel er het vorige jaar geen noemenswaardig gebruik van de schaats kon worden gemaakt, heeft de fabriek toch heel veel schaatsen kunnen plaatsen. De heer Lassche hoopt nu op een goede schaatswinter, want als deze zou uitblijven, dan zou de verkoop wel eens kunnen stagneren.

Maar is het niet zo, dat, nu (terwijl wij dit schrijven) de vorst in het land is en de sloten en vaarten met een laag ijs zijn bedekt, onze gedachten al weer uitgaan naar een gezellig baantje schaatsen of een heerlijke gezonde tocht door het Hollandse landschap? Dan zal de „Hjalmar-schaats" zijn weg door Nederland zeker wel weer vinden!