Bijgewerkt: 25 december 2024

Brood-banketbakkers
3x Smit - 1917

Foto's -> Amstelveners vertellen -> Brood-banketbakkers

Brood-banketbakkers3x Smit
(Bron: Amstelveenweb - Gemeentearchief NA)
Brood- en Banketbakker Klaas Smit

De foto is genomen rond 1917 aan de Amstelveenseweg t/o de van Nijenrodeweg. In de deuropening van de kruidenier annex bakkerszaak (Amstelveensche Weitebroodbakkerij *) staat het echtpaar Smit-Pisuisse: Klaas en echtgenote Lenie (Helena) met hun 6 kinderen, waaronder het kleinste ventje Cor die later met zijn 3 broers de bakkerij overnam. Naast de deur staat het dienstmeisje met voor zich Annie Smit, een zusje van Wim Smit die de bijnaam 'Bulletje' had. Zij waren de kinderen van Klaas zijn broer Willem Smit van de smederij. 'Bulletje' had later de garage W.W. Smit eerst met motorfietsen, later ook met auto's.

De Familie Smit is zeer uitgebreid en diverse leden van de familie kozen voor het vak van brood- en banketbakker. Hieronder staat over drie van hen een verhaal, mede dankzij Cor Smit (1939) die diverse verhalen aanvulde, waardoor bij Amstelveenweb de link kon worden gelegd tussen de drie bakkerijen Smit.


(Bron: Amstelveenweb)

Cor (Cornelis Servaas) Smit vertelt het verhaal over zijn grootvader Klaas en vader Cor van Brood- en Banketbakkerij Smit

De eerste steen van het dubbele pand werd vermoedelijk in 1906 gelegd. Boven de etalage van de winkel hangt een bord met daarop geschreven dat er zowel bruin brood, als boter en kaas te verkrijgen zijn. Janus Pauw en Jan Udo waren in dienst bij Klaas Smit en brachten in de Amsterdam en Nieuwer-Amstel het brood rond met paard en wagen en op de bakfiets. In 1921 werd aan de zuidkant van Amsterdam de gemeentegrens ten koste van Nieuwer-Amstel opgeschoven tot aan de Kalfjeslaan. Helena Smit - Pisuisse trok enige tijd na het overlijden van haar echtgenoot Klaas († 1937) met haar minderjarige jongste dochter Lenie in bij haar oudste dochter Annie op nummer 731. De bovenverdieping van haar huis was geheel ingericht voor bewoning: een woonkamer, twee slaapkamers een keuken en balkon.

(*) In Amsterdam en omgeving wilde men graag Amstelveensch Weitebrood afnemen, omdat de mensen van mening waren dat het door de dorpsbakkers zelf geknede weitebrood met veel meer zorg werd bereid dan dezelfde broodsoort in Amsterdam.

Het woonhuis/winkelpand op nr 886 werd voor de Tweede Wereldoorlog onteigend door de gemeente Amsterdam. Pas na deze oorlog werd het gesloopt voor de huidige brede hoofdingang van het Amsterdamse Bos (t/o de Nijenrodeweg). De oude toegang via de ophaalbrug (Jacob Heinenbrug) over de Hoornsloot liet dat niet toe, doordat het stroomhuisje niet verplaatst kon worden.


(Bron: Particuliere Collectie - Cor Smit jr rond 1930?)

De ansichtkaart toont de Amstelveenseweg genomen richting Amstelveen, waar rechts niet in beeld de brood- en banketzaak van Klaas Smit was. De ansichtkaart is geplaatst om de seniore Amstelvener een idee te geven waar het ongeveer was. Er waren veel winkels zoals de rookwarenwinkel van Stakelbeek de groentezaak van Fonteyn waar de deken Boekhorst zijn boodschappen deed en aan het eind van de weg, het pand met het puntdak was de vee- en kipvoeder zaak van Joop Rutte. Als je bij het hekje op de foto links af ging kwam je bij de luciferfabriek. Aan het eind van het huizenblok op de ansichtkaart is het puntdak (nr 767) te zien. Daarnaast had Rutte nog een woonhuis aangebouwd (nr 767-1)en daar om de hoek lopend, kwam men bij de volkstuintjes die zich achter de rij huizen van Fonteyn en Rutte bevonden. Daar werd ook wel gewoond door onder andere werkeloze gezinnen.


(Bron: Particuliere Collectie - Cor Smit jr - Ansichtkaart)

Kinderen van Klaas en Helena Smit-Pisuisse: het jongste meisje Helena Jorina (Lena) en haar zussen Johanna (Annie) en Riekjen (Riek) en de jongens Ab, Klaas, Paul en Cor die helemaal rechts zit



(Bron: Particuliere Collectie - Cor Smit jr - 1939)

Bladzijde uit het trouwboekje van Cor met zijn Willij......



(Bron: Particuliere Collectie - Cor Smit jr - 1939)

...... en de foto van het bruidspaar Smit



(Bron: Zorgcentrum Aelsmeer - Amstelveenweb.com - foto uit 2014)

Korenmolen de Leeuw in de Zijdstraat nr 28 te Aalsmeer
Cor jr vertelde dat ze tijdens de oorlog de balen meel bij de molen ophaalden met paard en wagen en dan reden er soms mensen mee wegens gebrek aan openbaar vervoer. Na de oorlog werden de balen meel weer per vrachtauto naar de bakkerij gebracht.


(Bron: Foto uit 1952 - Particuliere Collectie Cor Smit jr)

Pasfoto van Cor Smit sr

Jan van den Berg reed de bakkerswaren rond met paard en wagen, maar ook Cor ging in het begin nog de stad in met paard en wagen, maar dat mocht niet eerder dan 10 uur van de gemeente. In Amsterdam was het rijden met paard en wagen soms lastig, want als een tram reed, voelde het paard de elektrische lading en wilde niet meer lopen. Zodra de tram weer stilstond, liep het paard weer door.


(Bron: Particuliere Collectie - Cor Smit jr - foto uit 1948)

Het brood werd nog met paard en wagen rondgebracht. Op de foto staan bij paard en wagen: de knechten Frans Botterman en Bram Molleman met in hun midden bakker Cor Smit sr

De woonkamer en keuken waren achter de winkel en boven de slaapkamers. Op het erf achter het huis bevond zich de bakkerij. Naast de winkel stonden twee houten huisjes die in later tijden verzakten en lagen een stuk dieper toen de weg vanwege het grondwater werd opgehoogd en geteerd. (zie foto hierboven). Kopjes en soepborden konden maar halfvol worden opgeschept anders liepen zij over. In het meest rechtse huisje op nr. 882 woonden Fietje ?Buur? en Hendrik (Bert) Spijker. Gekscherend werden zij wel Josef en Maria genoemd. Hendrik had van die dikke lippen en zag er een beetje clownesk uit. Hij was geliefd door de kinderen voor zijn ?vieze? moppen die hij zo smaakvol kon vertellen. Fietje en Hendrik maakten voor de bakkerij de borstplaat en pelden de amandelen voor het maken van spijs voor de banketletters. Tussen hen en de winkel woonde op nr. 884 de op één na oudste zoon van Klaas, namelijk Albert (Ab) Smit en zijn vrouw Lijntje van der Stad.


(Bron: Amstelveenweb - Gemeentearchief NA foto uit 1952)

Voor de toonbank staan links zoon Cor jr (Cornelis Servaas - 1939) en de één na oudste zoon Klaas (1940) en achter de toonbank staan Bakker Ab, zoon van Klaas sr met schoonzus Wil (Willij C. Smit-Bosch) samen met Rina,
dochter van het echtpaar Anton en Annie Wildschut-Smit



(Bron: Particuliere Collectie - Cor Smit jr - foto uit 1952)

Foto als hiervoor, waarbij de kinderen nu naar de fotograaf kijken

Vier zonen van Klaas Smit, namelijk Ab, Cor, Paul en Klaas namen het bedrijf over in 1941. Ab bakte in de bakkerij samen met zijn broer Paul. De 'levensmiddelen' winkel werd voortgezet door de gebroeders Ab en Cor Smit nadat de broers Klaas in 1947 en Paul 1948 emigreerden naar Australië. Ab stond 's morgens om 4 uur al het brood, de cadetten en puntbroodjes, spritsen, janhagel en met de feestdagen speculaas en banketletters te bakken. Rond een uur of 6 kwam zijn broer Cor die even in de bakkerij meehielp, daarna de schappen in de winkel vulde met vers brood en vervolgens in Amsterdam het brood bezorgde. Eenmaal terug uit de broodwijk leidde hij de kruidenier oftewel 'levensmiddelenwinkel' samen met Rina het winkelmeisje.


(Bron: Amstelveenweb - Gemeentearchief NA - foto uit 1952)

Links de bakkersknecht voor het rondbrengen van de bestellingen Jan van den Berg, samen met Cor in de winkel



(Bron: Amstelveenweb - Gemeentearchief NA - foto uit 1952)

Spreekt voor zich



(Bron: Amstelveenweb - Gemeentearchief NA - foto uit 1952)

Jan van den Berg en Cor Smit



(Bron: Amstelveenweb - Gemeentearchief NA - foto uit 1952)

'Rangetjes' zoals het snoep van Rang in de volksmond wel werd genoemd



(Bron: Amstelveenweb - Gemeentearchief NA - foto uit 1952)

Verse eieren en kaas op de toonbank

De smederij naast het bakkerspand werd gebruikt als toonzaal-winkel voor motoren en het woonhuis dat Ab verliet werd toen tijdelijk gebruikt voor de opslag van motoren van de neven Wim (Bulletje) en Cor Smit die onvoldoende plaats hadden in de toonzaal. Enige tijd later is het huisje met motoren en al in vlammen opgegaan. In 1962 moest de familie het pand aan de Amstelveenseweg 886 verlaten, aangezien de gemeente een aantal huizen aldaar wilde slopen. Albert Smit van de smederij en Ab Smit van de bakkerij verhuisden naar Amsterdam. Cor Smit sr van de bakkerij begon na de verhuizing een broodzaak aan de Van der Hooplaan en liet het brood bakken bij de Ambro broodfabriek in Bovenkerk.


(Bron: Particuliere Collectie - Cor Smit jr)

Zomer 1956, Cor sr staat samen met zijn jongste zoon Johan voor de bestelauto genomen vanaf zijn woonhuis Amstelveenscheweg 1112, klaar om in de laatst overgebleven broodwijken van de Amstelveenscheweg, Kalfjeslaan, in de polders en op de Amsteldijk de klanten van brood en dergelijke te voorzien. Door de opkomst van de supermarkten, vele bakkers, melkboeren en groenteboeren waar de mensen hun boodschsppen deden, ging de bezorging aan huis verloren.
In de achtergrond is de St. Augustinuskerk aan de overkant van de Amstelveenscheweg in beeld



(Bron: Amstelveenweb - Gemeentearchief NA - foto uit 1962)

Deze foto is van 1962 en het pand is al verlaten, maar de foto is geplaatst om een indruk te geven van het pand en de bakkerij
erachter. In de andere kant van het pand was een smederij-hoefsmid gevestigd, Wim Smit, familie van de bakker.
Bul Smit zette de smederij voort en ging later over op verkoop en reparatie van motorfietsen.



(Bron: Particuliere Collectie - Cor Smit jr)

Winkelpand aan de Van der Hooplaan nr 170
In de winkel staat Riet Smit-Visser, echtgenote van Cor jr die naast haar staat en vader Cor sr rechts



(Bron: Particuliere Collectie - Cor Smit jr)

De bakkerswinkel heeft ook veel zelfbedieningsartikelen



(Bron: Particuliere Collectie - Cor Smit jr)

Het bord met oud Hollandsch krentenbrood en boerencake is een lokkertje. Toen de zaak aan de Amstelveenseweg was gehuisvest verkocht bakker Smit deze lekkernij volgens eigen recept, dus ook hier aan de van der Hooplaan kon men het weer kopen. Vandaar de entourage met Hollandse tegeltjes en een bakkersoventje



(Bron: Particuliere Collectie - Cor Smit jr)

Een foto in de avond genomen toen de decembermaand was aangebroken, dus staat Sint in de etalage



(Bron: Particuliere Collectie - Cor Smit jr)

Cor sr in de zaak



(Bron: Particuliere Collectie - Cor Smit jr)

De winkel aan de Van der Hooplaan bestaat in 1972 al weer 10 jaar en Cor sr staat trots voor de zaak
De foto is niet best en in de avond genomen, maar de 10 jaar bordjes zijn wel zichtbaar en daar gaat het om


Middelpolder
(Bron: Eigen collectie - particulier) -
Brood- en Banketbakker Albert Smit

De heer J. Vermeulen verkocht in 1946 zijn huis aan de Middenweg 86 aan de heer A.J. (Albert) Smit. Het werd kadastraal omschreven als Sectie I nr 2244 en groot 0.03.84 HA. Het huis annex bakkerij, bestond uit een stenen bouwwerk van één begane grond verdieping met een vliering onder een schuin dak. Aan twee zijden tegen de bakkerij aangebouwd bevond zich een garage/schuur met wanden van gegolfd plaatijzer.

Middelpolder
(Foto Amstelveenweb.com - A.A.Sluijs)

Het witte huisje in het midden is nummer 86 en vanwege de bestellingen staan er meerdere auto's bij het huis

In de bakkerij bevond zich een heteluchtoven en diverse machines. In het woonhuis was een woonkamer, een slaapkamer, keuken en bijkeuken. In de overgang naar de bakkerij was een portaal, een toilet en een douchecel. De heer Smit was getrouwd en uit het huwelijk werden 13 kinderen geboren. Enkelen van hen werkten mee in het bedrijf. Voor de bakkerij was hij in het bezit van diverse bakfietsen en 5 auto’s.

Aankoop Gemeente Nieuwer-Amstel
De aankoop van de Gemeente geschiedde op grond van de wederopbouwwet krachtens het bouwplan Bankras/Kostverloren. Ten tijde van de voorstellen tot verkoop was de heer Smit inmiddels 52 jaar oud. De Gemeente bood hem in eerste instantie
ƒ 60.000,00, dat in mei 1962 werd verhoogd naar ƒ 107,000,00. Echter dit bedrag was onvoldoende, aangezien het weder opbouwen en inrichten van een nieuwe bakkerij annex woonhuis, hem zeker ƒ 200.000,00 zou kosten. In december 1964 werd de eis tot overname van de eigendommen door de Gemeente dringender, omdat de bouw van een viaduct voor de Groen van Prinstererlaan voor de Beneluxbaan niet langer uitgesteld kon worden.

De Gemeente bood als tijdelijke huisvesting de woningen nummer 12 en 14  van de Middenweg aan voor een huur van ƒ 25,00 per week per woning. Voor de tijdelijke verhuizing werd een bedrag van ƒ 2.000,00 geboden en voor de definitieve verhuizing nog eens ƒ 1.500,00. De verhuizing moest plaatsvinden vóór 6 januari 1965. Dit gebeurde op 11 januari van dat jaar. De bakkerijovens werden opgeslagen in de voormalige bakkerij van de heer Koolhaas aan de Handweg 175. Deze ruimte was leeg in verband met de liquidatie van de bakkerij van de heer Koolhaas. Het betrof een electrische 2 rijen speculaasmachine met aparte kransjeswals, koekjeswals en speculaaswals met 20 oplegplaatjes, merk Ten Veldhuis. Een Ringnalda opbol en uitrolmachine met chroomstalen wals, een dubbele electrische koekjesoven merk Inventum, 9 planken van de bollenkast van circa 2 meter bij 60 centimeter. Later werden alle machines  opgehaald door de Firma de Heer uit IJsselstijn en hebben deze als oud ijzer voor ƒ 121,00 verkocht.

Middelpolder
(Foto Amstelveenweb.com - A.A.Sluijs - 1964)

De nieuwbouw komt steeds dichter bij en de familie Smit heeft hun huis nog steeds niet verlaten


Middelpolder
(Foto Amstelveenweb.com - A.A.Sluijs - 1964)

De stratenmakers zijn bezig met de aanleg van de bouwweg voor de woningen aan de Max Havelaarlaan. Links op de foto is nog net de boerderij/woonhuis van de familie Smit te zien. In de achtergrond de flats aan de Groen van Prinstererlaan. Op de plek van het huis kwam een viaduct.

Op de dag van de verhuizing, 11 februari 1965, werd de woonboedel  vervoerd naar door de familie opgegeven adressen, te weten de Aidastraat nummers 1 en 3.  Zij ontvingen van de Gemeente ƒ 2.000,00 verhuiskosten. De huur van de nieuwe woningen bedroeg ƒ 265,00 per maand. Het huis aan de Middenweg werd dezelfde dag nog afgebroken. De familie ontving het door de Gemeente eerst gedane voorstel van ƒ 60.000,00.
Bron Gemeentearchief Amstelveen Invnr 1.778.5-/771/V1


Amstelveen
(Advertentie uit Adresboek 1958-1959)
Brood- en Banketbakker A. Smit
neef van Cor (Cornelis Servaas) Smit van het eerste verhaal


Amstelveen
(Foto Gemeentearchief - Amstelveenweb.com)

1963 - De Amsterdamseweg met links het pand met zonnescherm van Bakkerij Boogaard,
voorheen A.Smit, Bakkerij 'Randwijck'
De foto is genomen in noordelijke richting.


Van een familielid van de eerder genoemde J. Vermeulen bij A. Smit aan de Middenweg 86, kreeg de redactie van Amstelveenweb de volgende informatie over de familie Smit:

Generatie I
Willem Willemse Smit, geb. Ca. 1795 te Nieuwer-Amstel
Huwelijk in 1828, met Johanna Carolina Meijer, geb. ca. 1803 te Amsterdam

Generatie II
Albert Smit, koopman, geb. 17 sept 1842 te Nieuwer-Amstel
Huwelijk op 22 juli 1874 te Amsterdam, met Johanna de Wit, naaister, geb. 28 okt. 1845 te A’dam
Woning: Nieuwer-Amstel, Wijk A, Amstelveenseweg nr. 64 (later Amsterdamseweg)

Generatie III
Albert Smit, broodbakker, geb. 28 juli 1885 te Nieuwer-Amstel
Huwelijk op 17 sept 1908 te N-Amstel, met Jannetje Vermeulen, geb. 18 sept 1885 te N-Amstel
Woning: Nieuwer-Amstel wijk A62, vermoedelijk later Amstelveenseweg 35 en waarschijnlijk later omgenummerd naar Amsterdamseweg 499

Generatie IV
Albert Smit, broodbakker, geb. 17 juni 1909 te Nieuwer-Amstel
Huwelijk op 1 okt 1930 te Nieuwer-Amstel, met Susanna Ring, dienstbode, geb. 13 sept 1906 te Durmersheim, Duitsland.
Woningen:         in 1930: Nieuwe Karselaan 74, N-Amstel
                               1931-ca 1946??: Bergenvaardenstraat nr 19 , Nieuwer-Amstel
                               Waarschijnlijk 1946 - 1965: Middenweg nr 86 , Nieuwer-Amstel

Weet u meer over de verschillende familie's Smit, en/of heeft u nog leuke anekdotes, foto's van de familie of omgeving
mail het naar: José van Amstelveenweb met dank.


Klik hier voor andere foto's in de categorie Amstelveners vertellen