Bijgewerkt: 29 maart 2024

Beth Haim begraafplaats - 2004

Foto's -> Buurgemeenten -> Ouderkerk

Beth Haim begraafplaats
(Amstelveenweb.com collectie - 2004)

Oude Joodse marmeren grafstenen op de "Beth Haim" begraafplaats



Grotere kaart weergeven
Begraafplaats Beth Haim in Ouder-Amstel vanuit de lucht, langs het riviertje Bullewijk


Er zijn totaal 28.000 graven, waarvan velen weggezakt zijn in het veen. Pas na de bloei van de veelal unieke plantensoorten en de verstuiving van de zaden, wordt er gemaaid. Daarna grijpt men de gelegeheid aan om het gehele veld van de begraafplaats te maaien. Vervolgens is het mogelijk om een foto als deze via Google earth te maken.

Joodse begraafplaats ouder-amstel
(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Overzicht van de Joodse begraafplaats in Ouder-Amstel


Aan de grafstenen is te zien of de familie rijk of arm was. Zo zijn er graven van natuursteen of marmer, maar ook eenvoudige platte stenen. Soms werden in de steen of het marmer allerlei afbeeldingen uitgehouwen, zoals een familiewapen, een doodshoofd, vogels, vleermuizen of handen. Afbeeldingen geven vaak het tegenovergestelde aan en/of hebben een betekenis.

Joodse begraafplaats ouder-amstel
(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Antiek Joodse grafstenen met familiewapen
De tombes zijn opgesteld volgens de Joodse filosofie dat het huis centraal staat. Deze tombes naast elkaar geven dus het huiselijke idee weer, overledenen zij aan zij.


Joodse begraafplaats ouder-amstel
(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Een van de vele praalgraven


Joodse begraafplaats ouder-amstel
(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Sommige zerken zijn gekleurd

Dit ontstaat door een bacterie die zich in het (regen)water op de stenen nestelt. Bij sommige graven is dat welkom. Het rood gekleurde water ligt in de uitgehouwen, maar versleten letters/teksten op het graf. Zo wordt het opschrift duidelijker leesbaar. Aan de andere kant, zoals de graven op de foto tonen, wordt soms de hele steen rood verkleurd. Het is lastig om de steen weer schoon te krijgen, vanwege haar poreuse aard.

Joodse begraafplaats ouder-amstel
(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Tekstgravures op de zerken


Joodse begraafplaats ouder-amstel
(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Enkele zerken zijn meer dan 300 jaar oud


Joodse begraafplaats ouder-amstel
(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Een poetische gravure op een marmeren zerk


Joodse begraafplaats ouder-amstel
(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Tomben waarbij het huiselijke idee centraal staat


Joodse begraafplaats ouder-amstel
(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Overzicht van de Joodse begraafplaats
In de achtergrond staat de Nieuwe Kerk


Joodse begraafplaats Amstelveen
(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Casa dos Rodeamentos- huis der omgangen- of Metaher (reinigings) huis vanuit de 18de eeuw.


Dit huis uit 1705 werd gebruikt voor lijkwassing. Het werd in 1966 volledig in achtiende eeuwse stijl gerestaureerd en wordt gebruikt voor een onderdeel van de godsdienstige begeleiding van de overledene.

Geschiedenis van de begraafplaats
In 1602 werden de overledenen van drie Gemeenten begraven in Groet, bij Alkmaar. De drie Gemeenten waren Beth Jahacob (opgericht in 1600), Neve Shalom (opgericht in 1608) en Beth Israë, een in 1618 afgescheiden Gemeente van Beth Jahacob.
In de zeventiende eeuw kregen de Gemeenten te maken met veel tegenwerking. De begrafenisstoet moest aan elke kerk die zij passeerden tijdens de route naar Groet, een bepaald bedrag betalen. Dit leidde er toe dat in 1614 de Amsterdamse Portugees-Israëlietische gemeenschap een klein stuk grond in Ouderkerk aan de Amstel kocht. Op dit stuk land werd hun begraafplaats opgericht en sinds die tijd zijn hier meer dan 28.000 mensen begraven. In de loop der jaren werd er telkens een stukje land bijgekocht om reden van uitbreiding.
Alle overledenen die in Groet waren begraven, zijn overgebracht naar Ouderkerk. De laatste overplaatsing vond plaats in 1634. Alle graven zijn opgetekend in het register van de begraafplaats, het Libro do Beth Haim. Later in de jaren vanaf 1970 zijn familiegegevens toegevoegd en dit heeft geleid tot een enorme schat aan genealogische gegevens. Degene die zich hier in eerste instantie aan wijdde was Lou Alvaris Vega. Hij werd in 1937 als bewaarder van de begraafplaats aangesteld en woonde met zijn echtgenote Stella in de bewaarderswoning.

Van de ooit zo bloeiende Portugees-Israëlietische gemeente in Amsterdam zijn na de Tweede Wereldoorlog, slechts enkele tientallen families overgebleven. In de Tweede Wereldoorlog, zijn zoals bekend vele Joden omgebracht, zo ook van de Portugese Gemeente. In Westerbork werd een aantal hiervan gecremeerd. Dit is volgens de Joodse wet niet toegestaan. Een rabinnaat heeft er wel voor gezorgd dat de overledenen voor de crematie op rituele wijze konden worden gewassen. De as werd in urnen bewaard en in april 1943 zijn de eerste urnen naar Nederland overgebracht. Rond 1943 en 1944 zijn in totaal 35 urnen bijgezet in Ouderkerk. Deze urnen werden op 1 meter diepte begraven in een opgehoogd veld, in een nieuw aangelegde rij, de carreira das urnas. Deze rij is te vinden rechts naast de ingang.

Vanwege de veengrond verzakten duizenden graven. David Henriques de Castro begon met het maken van plattegronden en beschrijvingen. Hij stelde van het oudste deel van de begraafplaats een plattegrond samen van 6000 zerken, waarvan hij er zeker 1000 heeft laten restaureren. Ook heden worden graven gerestaureerd en nieuw ontdekt. Vaak is het grafschrift, vanwege de langdurige blootstelling onder het veen, niet meer leesbaar.

Bron: De Geschiedenis van de Portugese Joden in Nederland en Castro Nieuwsbrief.

Klik hier voor andere foto's in de categorie Buurgemeenten