1 mei staat bekend als de Dag van de Arbeid

1 mei staat bekend als Dag van de Arbeid, Dag van de Arbeidersbeweging, Internationale Dag van de Strijd van de Arbeidersklasse of Meidag. Het is een nationale feestdag in Duitsland, Liechtenstein, Luxemburg, Oostenrijk, delen van Zwitserland en vele andere landen. De dag vindt in Nederland, België, Aruba, Curaçao en Suriname elk jaar op 1 mei plaats.

Begin 1886 riep de Noord-Amerikaanse arbeidersbeweging op tot een algemene staking op 1 mei om de achturendag af te dwingen - in de stijl van de massademonstratie op 1 mei 1856 in Australië, die ook de achturendag eiste. Meidag was ook traditioneel een verhuisdag, de deadline voor het beëindigen van een dienstverband. Dit betekende vaak een verhuizing naar een andere plaats om nieuw werk te vinden. Het werd gevolgd door massale stakingen en demonstraties in de industriële regio's.

In een fabriek voor landbouwwerktuigen in Chicago verklaarde de meerderheid van de arbeiders zich in die tijd ook solidair met de directie en dreigde met een staking tegen de heersende 12-urige werkdag met een dagloon van gemiddeld drie US dollar. De directie reageerde met massale uitsluitingen en probeerde de inmiddels 800 tot 1000 vacatures op te vullen met nieuwe immigranten. Als gevolg van de campagne van de socialistische Chicago Workers Newspaper meldden zich echter slechts 300 nieuwe arbeiders, terwijl in andere gevallen arbeiders in de rij stonden voor de fabriekspoort. Dit werd, en wordt nog steeds, gezien als een grote overwinning voor de vakbond.

Begin 1886 riep de Noord-Amerikaanse arbeidersbeweging op tot een algemene staking op 1 mei om de achturige werkdag af te dwingen - gebaseerd op de massademonstratie op 1 mei 1856 in Australië, die ook de achturige werkdag eiste. Van oudsher was 1 mei ook de verhuisdag, de datum waarop arbeidsverhoudingen werden beëindigd. Dit betekende vaak verhuizen naar een andere locatie om nieuw werk te vinden. Het kwam tot massastakingen en demonstraties in de industriële regio's.

Tegelijkertijd verklaarde ook de meerderheid van de arbeiders in een fabriek voor landbouwwerktuigen in Chicago zich solidair met het management en dreigde met staking gezien de heersende 12-urendag met een gemiddeld dagloon van drie dollar. Het management reageerde met massale uitsluitingen en probeerde de 800 tot 1000 vacatures op te vullen met nieuwe immigranten. Als gevolg van de campagne van de socialistische Chicago Workers Newspaper meldden zich echter slechts 300 nieuwe arbeiders aan, terwijl in andere gevallen arbeiders in de rij stonden bij de fabriekspoorten. Dat werd en wordt nog steeds gezien als een grote overwinning voor de bond.

Op zaterdag 1 mei 1886 gingen duizenden arbeiders in staking en namen deel aan bijeenkomsten in de Verenigde Staten. Op de avond van 3 mei 1886 sprak August Spies, hoofdredacteur en uitgever van de Workers Newspaper, een arbeidersbijeenkomst toe in Haymarket in Chicago. Na de Haymarket-bijeenkomst - de oorsprong van het arbeidersbewustzijn in de VS - volgde een meerdaagse staking in Chicago, die aanvankelijk leidde tot een gewelddadige confrontatie tussen demonstranten en politie op 3 mei, waarbij twee demonstranten om het leven kwamen. Het geweld escaleerde de volgende dag tijdens een protestbijeenkomst. Nadat de politie de vreedzame bijeenkomst had bestormd, gooide een onbekende man een bom, waarbij op slag een politieagent om het leven kwam en tientallen politieagenten en demonstranten gewond raakten. Zes andere politieagenten kwamen om als gevolg van de bomaanslag. Meer dan 200 arbeiders raakten gewond bij de daaropvolgende schermutseling, die de geschiedenis van de VS is ingegaan als de Haymarket-affaire; het aantal doden wordt gegeven als zeven politieagenten en naar schatting drie keer zoveel van de kant van de verzamelde arbeiders.

Acht anarchisten die de bijeenkomst organiseerden, werden gearresteerd en beschuldigd van samenzwering. Vier van hen, onder wie de hoofdredacteur en uitgever van de Workers Newspaper, August Spies, werden opgehangen en één pleegde zelfmoord in zijn cel. De drie overlevenden kregen zes jaar later gratie. Op het oprichtingscongres van de Tweede Internationale tussen 14 en 21 juli 1889 werd 1 mei uitgeroepen tot "Dag van de strijd van de arbeidersbeweging" om de slachtoffers van de Haymarket-rellen te herdenken. Op 1 mei 1890 werd deze "Protest en Memorial Day" voor het eerst gevierd met massastakingen en massademonstraties over de hele wereld.

Dag van de Arbeid 2023. Kom naar de Dag van de Arbeid, op maandag 1 mei 2023 in Amsterdam. Samen laten we zien dat we genoeg hebben van de ongelijkheid, de groeiende werkdruk en de hoge prijzen. Loop mee met de mars en bezoek de manifestatie vol workshops, theater, muziek en inspirerende sprekers. Dit mag je niet missen! Aanmelden kost niks – meldt de FNV.

De dag begint om 15:00 uur met een actiemars vanaf de Zuidas naar het Martin Luther Kingpark. We verzamelen vanaf 14:30 uur op het George Gershwinplein. Neem vooral je eigen spandoek of actiebord mee! Bij aankomst in het park start om 16:30 uur de manifestatie. In het park is enorm veel te doen! Kijk hier voor het hele programma. Laat je inspireren door workshops, theater, muziek en sprekers. Ook is er gratis eten en drinken en zijn er leuke activiteiten voor de kinderen. De manifestatie eindigt na een spectaculaire afsluiting om 19:30 uur.