18e eeuws vondsten uit de Bovenkerkerpolder

Drs. Carles Wolterman uit Amstelveen heeft deze teksten naar ons gestuurd met wat opmerkelijke vondsten:

“Afgelopen woensdag heb ik, Carles Wolterman (Egyptoloog, 54 jr., recentelijk woonachtig in Amstelveen) tal van 18e eeuws scherven aangetroffen in een ca. 1,5 meter diepe en nauwe sleuf die voor reparatie van een afwateringspijp (o.i.d.) aan de noordzijde van de Nesserlaan in de Bovenkerkerpolder was gegraven, ongeveer 200 meter vanaf het laatste (moderne) huis aan die laan (huisnummer 6-a), gezien richting de Amstel.

(Foto Carles Wolterman - 2009)

De 18e eeuws vondsten van Carles Wolterman

Ter plaatse was geen bewoning te zien op het maaiveld. Ik ga er vooralsnog maar vanuit, dat dat huisafval (redelijk gedateerd door een halve pijpenkop en wat gebroken porseleingoed) ooit in een greppel of sloot aan de grens van een stuk land is gedumpt en mogelijk behoorde tot een buitenhuis dat aan of een stuk achter de Amsteldijk heeft gestaan.

Er waren eind augustus 2009 drie rechthoekige kuilen gegraven op enige meters van elkaar af om een (moderne) stenen pijpleiding bloot te leggen: de eerste twee kuilen vanaf de Amstel gezien, lagen parallel aan de Nesserlaan, de derde en laatste daar dwars op. Diepte: Ca. 1.70, breedte 50 cm. Een week later vond ik de kuilen alle drie dichtgegooid.

Daaruit bleek, dat de zandige grijze ondergrond van de kuilen vol strandschelpen (maar geen kokkels, alleen grote strandschelp) zit, wat wijst op een al eerder (ook met luchtfoto’s) aangetoond wad- en kweldergebied met kronkelende kreken in de ondergrond, dat hier ooit heeft gelegen en in direct contact stond met de Noordzee waarachter dan het veengebied begon.


(Foto Carles Wolterman - 2009)

Veel stukjes kapotte aardewerk

Achter deze kuilen ligt een sloot. Achter de sloot begint de eerste moderne bebouwing van de wijk Waardhuizen. In de eerste kuil was –na enige beschouwing van de wanden- geen archeologisch materiaal aanwezig, maar in de andere twee volop.

Veelal vrij grote scherven van al of niet porseleinen serviesgoed, kook- en eetpotten, wijnfles, al of niet porseleinen borden, theekoppen, plavuis, platte geelbakkende baksteen, kleipijp (slechts een halve ongedecoreerde ketel, te dateren als laat-18de eeuws, evenals twee dunne steeltjes).

Een fragment van een kloot (van een spel?) van bruin bakkend aardewerk met grijze kern, vensterglasfragmenten, witte en gedecoreerde wandtegels, ongeglazuurd vergietpot of vruchtenpot met gaten in bodem, platte ronde groen loodgeglazuurde vergieten, lange, zwart glanzende aardewerk tuit van een theepot, etc.

Etensresten: enkele kleine dierenbotten en vele oesterkleppen. Alle materiaal stamt uit de laat-18e eeuw, wat mooi overeenkomt met de uiteindelijke drooglegging van de polder in 1769-1770. Ik heb geen 19e eeuws spul gevonden.

Het lijkt er dus op dat hier of een zelfstandige woning heeft gestaan (meest waarschijnlijk, lijkt mij) die is afgebroken (bouwfragmenten zijn aanwezig) ofwel materiaal van een nu verdwenen buitenhuis aan de Amstel (minder waarschijnlijk) is hier gestort op een stuk bijbehorend land.

“Na voor de derde en laatste maal terug te zijn geweest bij de noordelijke berm aan de kruising Nesserlaan/Middenweg(d.w.z. het huidige fietspad naar Galjoen in Waardhuizen) ter hoogte ook van de kleine bomentuin achter de oude Genieloods, heb ik het verzamelen van scherven, bouwmateriaal en zelfs etensresten uit de late 18de eeuw afgesloten, om daar te redden wat te redden viel, ook nadat de twee vondstsleuven weer waren dichtgegooid door de werklieden.


(Foto Carles Wolterman - 2009)

De 18e eeuws scherven behoorden waarschijnlijk tot een buitenhuis in de polder

Na alles gewassen en schoongemaakt te hebben, kon ik een ordentelijke overzichtsfoto fabriceren, die ik je graag opstuur en die je natuurlijk mag gebruiken voor je historische site. Wat de data nog betreft: de vondsten (die soms aan elkaar pasten!) komen uit sleuven die van elkaar worden gescheiden door het huidige fietspad, dat zelf moet liggen op het traject van de 18de eeuws Middenweg die ooit doorliep, Waardhuizen in.

Ik weet niet hoe ik de vondst moet interpreteren: de scherven lijken van een uitgebreide afvalkuil, of een ter plekke afgebroken huis te komen (scherven uit verschillende sleuven pasten aan elkaar b. v.), maar als er op die plaats een huis (zeker geen molen, zoals ik eerder ook dacht) is afgebroken, moet dat er hebben gestaan, voordat de Middenweg naar het Noorden werd aangelegd na de droogmaling in 1769/1770 van de Bovenkerkerpolder.

Want de weg of het fietspad loopt dus N-Z over die vindplaats heen. Hoe het ook zij, ik vind het een leuke verzameling vondsten! Gegroet en succes met de interessante site!”

Drs. Carles Wolterman (Egyptoloog)

Update 24 december 2019

Geachte redactie,

Na verder eigen speurwerk kan ik de redactie melden ter correctie van een eerder geplaatst artikel over mijn archeologische, 18e eeuwse schervenvondsten in de Bovenkerkpolder bezijden de Nesserlaan in Amstelveen, dat deze vondsten moeten worden geïnterpreteerd als stadspuin (uit hoogstwaarschijnlijk Amsterdam) dat met platte schuiten via de Amstel naar de Nesserlaan is gevaren om te dienen als ophogings- en funderingsmateriaal van die oude weg door de pas drooggemalen polder rond 1764.

Hoogachtend,

Drs. Carles Wolterman