60 mensen aangehouden in verband met internetfraude

Een onderzoek van Politie Haaglanden naar internetoplichting heeft de afgelopen maanden geleid tot de aanhouding van bijna zestig verdachten. Het onderzoek richtte zich primair op personen die hun bankrekening en pinpas ter beschikking stelden aan ‘ronselaars’ en daarmee criminelen in staat stelden om gestolen geld te storten én op te nemen. Met de aanhouding van de verdachten is het ‘oplichtingsproces’ verstoord.

Start van het onderzoek

Bij het Haagse wijkbureau Loosduinen melden zich in het voorjaar van 2010 vier mensen wier bankrekening is geplunderd. Een van hen is het slachtoffer van een inbraak, waarbij bankgegevens zijn weggenomen. De gegevens zijn vervolgens gebruikt om de betreffende bankrekening leeg te halen.

De overige drie aangevers zijn het slachtoffer van zogenoemde phishing-fraude. Zij hebben ieder een e-mail gekregen waarin hun in het kader van een ‘veiligheidsonderzoek’ wordt gevraagd om via een link naar de website van hun bank te surfen. Op de site moeten de slachtoffers hun gebruikersnaam en wachtwoord invoeren. Als er aan dit verzoek is voldaan, volgt een tweede mail waarin wordt gevraagd om gegevens die nodig zijn om geld over te boeken, zoals speciale codes of een telefoonnummer waarop deze codes binnenkomen.

De rekeninghouders hebben niet in de gaten dat de e-mails en de website waarnaar deze verwezen, zijn vervalst door oplichters. Ze voeren daarom ook deze handeling uit. Hierdoor komen de oplichters in het bezit van alle benodigde gegevens om de bankrekeningen van hun slachtoffers te plunderen. Van de vier bankrekeningen verdwijnt in totaal zo’n 170.000 euro.

(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Phishing is het illegale proces van frauduleuze pogingen, om gevoelige informatie zoals gebruikersnamen, wachtwoorden en creditcardgegevens te verwerven

‘Papieren spoor’

Hoewel de vierde aangifte afwijkt van de andere drie vermoedt de recherche van Bureau Loosduinen een verband tussen de vier zaken. Als de recherche het ‘papieren spoor’ van het geld volgt, valt namelijk iets op: het gestolen geld is gestort op bankrekeningen die vrijwel allemaal op naam staan van jonge meisjes met een Surinaamse, Antilliaanse of Afrikaanse achtergrond. Kort na de stortingen is het geld van deze rekeningen opgenomen.

De recherche besluit de betreffende vrouwen als verdachten te horen. Ze worden verdacht van oplichting en witwassen door hun bankrekeningen ter beschikking te stellen. Door de vrouwen als verdachten te horen, hoopt de recherche uit te komen bij de hoofdverdachten achter deze oplichtingpraktijken.

Vage kennissen

Een deel van de vrouwen geeft aan hun bankpas te zijn verloren of deze met goede intenties te hebben uitgeleend. Maar een ander deel van de vrouwen bekent dat zij in ruil voor een geldbedrag hun bankpas ter beschikking hebben gesteld aan vriendjes en vage kennissen. Deze zogenoemde katvangers bekennen tevens dat zij wisten dat hun bankrekening en -pas voor iets onoirbaars werden gebruikt. Onder deze groep vrouwen bestaat een gangbare term voor het uitlenen van je bankpas: ‘sappie doen’. Tegenover de recherche verklaren de vrouwen deze term afkomstig is van het woord ‘pas’. Door de letters om te draaien, ontstaat het woord ‘sap’.

De vrouwen verklaren, dat in ruil voor hun medewerking een financiële beloning in het vooruitzicht is gesteld. Maar in de praktijk komt van de beloofde beloning weinig terecht. De vrouwen zien zelfs hun pinpas vaak niet meer terug. In plaats daarvan krijgen zij te maken met politie en OM.

Behalve de aanhouding van verschillende vrouwen die hun pas hebben uitgeleend, leidt het recherche-onderzoek óók tot de aanhouding van personen die hen hebben bewogen tot afgifte van hun bankrekeningnummer en bijbehorende pinpas. Deze personen behoren tot een groep jonge mannen uit de Haagse regio.

Organisatie

Hoewel het onderzoek zich primair richt op de personen die hun pas uitlenen en de ‘ronselaars’ ontstaat ook inzicht in de organisatie waarvan zij het sluitstuk blijken te vormen. De ronselaars worden binnen de organisatie aangeduid als ‘de jongens’. Boven ‘de jongens’ staan ‘de mannen’. Zij nemen de pasjes in die de jongens verzamelen en spelen deze door naar de Nederlandse leiding van de organisatie, een man die slechts bekend staat als ‘hij’.

Deze persoon vormt volgens de recherche de schakel tussen de Haagse groep en andere groepen ronselaars in Nederland. Ook is ‘hij’ het vermoedelijke aanspreekpunt van de daadwerkelijke oplichters, die rekeninghouders (vanuit het buitenland) benaderen en via de phishing-methode oplichten.

Zodra de oplichters met alle informatie van een bankrekening hebben, geeft ‘hij’ het sein aan ‘de mannen’ om bankpasjes te verzamelen. ‘De mannen’ geven op hun beurt opdracht aan ‘de jongens’ om jonge vrouwen te bewegen hun bankrekening en bankpas ter beschikking te stellen. Via ‘de jongens’ en ‘de mannen’ komen de passen en rekeningnummers bij ‘hij’ terecht, waarna het gestolen geld op de rekeningen wordt gestort en even snel weer wordt opgenomen.

Verstoord

Het opsporingsonderzoek van Bureau Loosduinen heeft zich primair gericht op het beëindigen van uitleen- en ronselpraktijken én het verstoren van het ‘oplichtingsproces’. De feitelijke oplichters worden door de aanhoudingen immers gedwarsboomd om het – van bankrekeningen – gestolen geld te verzilveren. Als het onderzoek eind december wordt afgerond, zijn in totaal zo’n zestig verdachten aangehouden: vrouwen, ‘jongens’ en ‘mannen’. Bij enkele van de ronselaars worden pinpassen van verschillende vrouwen aangetroffen.

Het is de recherche van Bureau Loosduinen door de beperkte tijd, capaciteit en middelen vooralsnog niet gelukt om de identiteit van ‘hij’ te achterhalen. Ook is er geen zicht ontstaan op de tak van de organisatie die verantwoordelijk is voor de ‘phishing-praktijken’ en zich vermoedelijk in het buitenland bevindt. Om bij dit deel van de organisatie uit te komen, is aanvullend onderzoek nodig. En onderzoek van een ander kaliber, de verdachten op dit niveau van de organisatie zijn dat ook. De informatie die de recherche van Bureau Loosduinen heeft vergaard, kan bij een dergelijk vervolgonderzoek van grote waarde zijn.

Financiële consequenties

De Nederlandse Vereniging van Banken ziet een toename van het aantal jongeren die door criminelen geronseld worden als zogenoemde katvanger. De pakkans van katvangers is 100 %, terwijl degenen die hen ronselen vaak buiten schot blijven. Deze katvangers krijgen niet alleen te maken met strafrechtelijke gevolgen, maar ook met financiële consequenties.

Zij draaien namelijk ook op voor de geleden schade, die al snel in de duizenden euro's kan lopen. Als de jongere minderjarig is, draaien zijn of haar ouders op voor de schade. Bovendien worden deze jongeren geregistreerd in het incidentenwaarschuwingssyteem EVA. Zij kunnen daardoor acht jaar lang geen rekening openen bij een bank of een lening aangaan.

Word geen moneymule

De Nederlandse Vereniging van Banken waarschuwt jongeren via een voorlichtingscampagne gericht op middelbare scholen. Deze campagne is het vervolg op de campagne www.wordgeenmoneymule.nl .

Phising?

Op het gebied van computerbeveiliging, phishing is het illegale proces van frauduleuze pogingen, om gevoelige informatie zoals gebruikersnamen, wachtwoorden en creditcardgegevens te verwerven door het zich voordoen als een betrouwbare partij tijdens een elektronische communicatie.

Communicatie ogenschijnlijk afkomstig zijn van populaire sociale websites (Facebook, Hyves enz.), veilingsites, online betalingsprocessen, of IT-beheerders, worden vaak gebruikt om het nietsvermoedende publiek te lokken en geld afhandig te maken.