65e Dachau herdenking in het Amsterdamse Bos

Ieder jaar gedenken de Nederlandse oud-gevangenen van het concentratiekamp Dachau de bevrijding van het kamp door Amerikaanse eenheden op 29 april 1945. Dit jaar heeft de 65e herdenking plaatsgevonden, op zaterdag 24 april 2010 om 12 uur, bij het Nationaal Dachau monument in het Amsterdamse Bos.


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Lodewijk Asscher, waarnemend burgemeester van Amsterdam, komt aan bij het Dachau monument


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Frank Houben (l) en Hans Teengs Gerritsen begeleiden de herdenking

Het Nationaal Dachau Monument werd op 1 december 1996 door Z. K. H. Prins Bernhard der Nederlanden ingewijd. Het monument is geadopteerd door de Openbare Basisschool Merkelbach in Buitenveldert en ook dit jaar stonden de kinderen bij het monument, om een gedicht voor te dragen, de kransen aan te dragen en om bloemen uit te reiken aan de bezoekers van de herdenking.

Het monument bestaat uit een stenen wandelpad met aan twee kanten een haag van taxusbomen. Het is ontworpen door de beeldende kunstenaar Niek Kemps. In de stenen zijn 500 namen van de belangrijkste bijkampen van Dachau gebeiteld.

Het pad is 60 meter lang en 2 meter 35 breed. Het concentratiekamp bestond namelijk uit 170 bijkampen in verschillende steden en dorpen. De stenen zijn niet recht, maar aflopend gelegd, om op symbolische wijze de moeilijkheden uit het kamp te tonen.


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Veel belangstellenden kwamen naar de 65e Dachau herdenking


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Jaime de Bourbon de Parme was ook aanwezig

Naast de Oud-Dachauers waren onder meer aanwezig, Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Jaime de Bourbon de Parme. Zijn grootvader Xavier de Bourbon de Parme was een Oud-Dachauer. Ook waren Lodewijk Asscher - waarnemend burgemeester van Amsterdam en Jan van Zanen - burgemeester van Amstelveen, aanwezig. De plechtigheid werd muzikaal omlijst door de Regimentsfanfare ‘Garde Grenadiers en Jagers’.


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Jan van Zanen en Lodewijk Asscher volgen de herdenkingsdienst


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Marjan Schwegman, directeur van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) tijdens haar toespraak


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Arno Bornebroek, historicus, aan het woord


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

De aanwezigen luisteren naar de toespraken

Bij het monument hielden Marjan Schwegman, directeur van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD) en de heer Arno Bornebroek, historicus en auteur van het boek 'De oorlog zit me op de hielen' een toespraak. Het boek van Bornebroek is een biografie van verzetsstrijder Hans Teengs Gerritsen.

Na de toespraken speelde de trompettist van de Regimentsfanfare de taptoe en daarna het Wilhelmus. Vervolgens legde Jan van Zanen, burgemeester van Amstelveen een krans en na hem kwam waarnemend burgemeester van Amsterdam, Lodewijk Asscher.


Ook vele anderen legden een krans bij het monument zoals: de vertegenwoordiger van de ambassade van de Bondsrepubliek Deutschland, van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, leden van verschillende organisaties, oud-gevangenen van de Stichting 40-45, Contact Commissie N.H.Z.


Maar ook vertegenwoordigers van andere kamporganisaties hebben ook kransen gelegd voor het monument. Na de kransleggingen begon de traditionele wandeling over de 60 meter lange kampstraat, waarin de namen staan gebeiteld van 500 Duitse concentratiekampen.



(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Marian, een leerling van de Merkelbachschool, leest een gedicht voor


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Jan van Zanen, burgemeester van Amstelveen legt een krans bij de ingang van het monument


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Lodewijk Asscher, waarnemend burgemeester van Amsterdam, legt als tweede zijn krans


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

De vertegenwoordiger van de ambassade van de Bondsrepubliek Deutschland legt ook een krans bij het Dachau monument

De Oud-Dachauers openden de rij, zoals destijds bij het appel, nadat hun namen stuk voor stuk werden afgeroepen. De herdenking werd begeleid door Hans Teengs Gerritsen, zijn vader Hans Teengs Gerritsen was Oud-Dachauer, en Frank Houben, zijn grootvader was Willem van Lanschot RMWO (Ridder Militaire Willems-Orde) en ook Oud-Dachauer.

Kinderen van de Merkelbachschool, die het monument adopteerden, stonden met bloemen bij het begin en het eind van de kampstraat. Iedereen die daar binnentrad, ontving een bloem en stak deze al lopend op een plaats in de heg, die de begrenzing van het monument vormen. Na de Oud-Dachauers volgden nabestaanden en genodigden en ook alle belangstellenden liepen door de symbolische kampstraat.


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

De Regimentsfanfare 'Garde Grenadiers en Jagers' begeleidt de herdenking met 21 muzikanten op trompetten, hoorns, trombones, tenortuba's, bastuba's en slagwerk


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Vele organisaties leggen hun kransen


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Scholieren van de Merkelbachschool tijdens de kranslegging


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Eerste luitenant Harry van Bruggen dirigeerde de regimentfanfare


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Oud-Dachauer, mevrouw Helms-Fokkema mag als eerste door de 'kampstraat' rijden


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

De mensen krijgen bloemetjes, om ze in de heg te plaatsen


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Tussen de heg lopen de mensen van de herdenking


(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

Op de locatie van de betreffende naamplaat van de 'kampstraat' worden de bloemen in de heg gestoken



(Foto Amstelveenweb.com - 2010)

En zo eindigde de 65ste Dachau herdenking in het Amsterdamse Bos. Hoewel steeds minder Oud-Dachauers nog in leven zijn, wordt de gebeurtenis door een groot aantal mensen bezocht. Ook voor de nabestaanden en geïnteresseerden worden op deze manier, de vreselijke donkere bladzijden uit de geschiedenis, toch in leven gehouden.





Het concentratiekamp in Dachau

Dachau was een Duits nazi concentratiekamp, het eerste dat werd geopend in Duitsland. Het was gelegen op het terrein van een verlaten munitiefabriek in de buurt van het middeleeuwse stadje Dachau, ongeveer 16 km ten noordwesten van München in de provincie van Beieren, aan het zuiden van Duitsland.

Het kamp, geopend in maart 1933, was het eerste reguliere concentratiekamp dat was opgericht door de coalitieregering van de nationaal socialistische (nazi-) partij NSDAP en de Duitse Nationalistische Volkspartij (ontbonden op 6 juli 1933). Heinrich Himmler, hoofd van de politie van München heeft officieel het kamp beschreven als "het eerste concentratiekamp voor politieke gevangenen."

Dachau diende als prototype en model voor de andere nazi concentratiekampen die later werden gebouwd. In totaal werden meer dan 200.000 gevangenen uit meer dan 30 landen ondergebracht in Dachau, van wie twee derde politieke gevangenen waren en bijna een derde waren joden. 25.613 gevangenen zijn omgekomen in het kamp en bijna 10.000 anderen in haar bijkampen, voornamelijk door ziekte, ondervoeding en zelfmoord. In het begin van 1945, was er een tyfusepidemie in het kamp, gevolgd door een ontruiming, waarbij een groot aantal van de zwakkere gevangenen waren omgekomen.

Samen met het veel grotere kamp Auschwitz, symboliseert Dachau de nazi concentratiekampen voor veel mensen. Konzentrationslager (KZ) Dachau heeft een belangrijke plaats in het openbaar geheugen ingenomen, want het was het tweede kamp, dat werd bevrijd door Britse en Amerikaanse troepen in april1945. Het was daarom een van de eerste plaatsen, waar het Westen werd blootgesteld aan de realiteit van de nazi brutaliteit.

Van 1933 tot 1945 zijn in totaal 206.000 gevangenen in Dachau ondergebracht, waaronder ruim tweeduizend Nederlanders. De officiële cijfers spreken van 31.591 doden maar in werkelijkheid is dit aantal veel groter geweest. Kijk ook op: Concentratiekamp Dachau  KZ-Gedenkstätte Dachau