93ste plenaire vergadering van de G30 in Berlijn

'Een fundamenteel principe dat ten grondslag ligt aan het werk van de FSB is dat we geen winnaars kiezen. Onze focus ligt erop ervoor te zorgen dat innovatie zich veilig en verantwoord ontwikkelt, binnen de grenzen van onze beleidsdoelstellingen' - aldus Klaas Knot president is van De Nederlandsche Bank op 7 juni 2025 tijdens de plenaire vergadering van de G30 in Berlijn.

De Group of Thirty, opgericht in 1978, is een onafhankelijke wereldwijde organisatie bestaande uit economische en financiële leiders uit de publieke, private en academische wereld. De groep streeft ernaar het begrip van wereldwijde economische en financiële vraagstukken te verdiepen en de internationale gevolgen van beslissingen in de publieke en private sector te onderzoeken. De groep kenmerkt zich door de uitgebreide ervaring van haar leden en een open en vooruitstrevende blik.

In zijn toespraak reflecteerde hij op de inspanningen van de FSB Financial Stability Board om de risico's voor de financiële stabiliteit als gevolg van cryptoactiva aan te pakken en grensoverschrijdende betalingen te bevorderen. Hij reflecteerde op de relatie tussen innovatie en stabiliteit en de overwegingen voor toezichthouders. "Terwijl we ons een weg banen door dit complexe landschap, is het onze taak de juiste balans te vinden tussen het stimuleren van innovatie en het waarborgen van de financiële stabiliteit."

(Foto DNB/Gino Kleisen - 2023)

Prof. dr. Klaas Knot is een Nederlands econoom en hoogleraar, die sinds 1 juli 2011 president is van De Nederlandsche Bank, waar hij Nout Wellink opvolgde. Op 1 juli 2025 vertrekt hij na 14 jaar als DNB-president
Het is een genoegen om hier vandaag te zijn om te reflecteren op het cruciale kruispunt tussen financiële innovatie en stabiliteit. Ik wil graag enkele gedachten delen vanuit mijn perspectief als voorzitter van de Financial Stability Board. (De Financial Stability Board is een internationale toezichthouder in de financiële wereld.)

Een fundamenteel principe dat ten grondslag ligt aan het werk van de FSB is dat we geen winnaars kiezen. Onze focus ligt op het waarborgen dat innovatie zich veilig en verantwoord ontwikkelt, binnen de grenzen van onze beleidsdoelstellingen.

Bij het beschouwen van de relatie tussen innovatie en stabiliteit vallen twee aspecten op. Ten eerste de snelheid, waarmee nieuwe technologieën kunnen worden geïmplementeerd – en hoe snel dat zich kan vertalen in systemische implicaties. Ten tweede het grensoverschrijdende karakter van veel van deze innovaties, wat hun impact kan versterken en de regelgeving kan compliceren.

Een treffend voorbeeld dat beide dimensies benadrukt, is Libra. In 2019 kondigde Facebook plannen aan om een op blockchain gebaseerd stablecoin-betaalsysteem (digitale munten, waarvan de waarde is gekoppeld aan een stabiele onderliggende waarde als de dollar) te lanceren. Hoewel het nooit daadwerkelijk werd gelanceerd, lokte de aankondiging alleen al een sterke reactie uit van de wereldwijde regelgevende gemeenschap. De potentiële systemische en grensoverschrijdende implicaties van een breed geaccepteerde wereldwijde stablecoin waren direct duidelijk. Deze aflevering gaf ook aanleiding tot een bredere discussie over het verbeteren van de eindgebruikerservaring bij grensoverschrijdende betalingen. De FSB heeft een centrale rol gespeeld bij het vormgeven van de wereldwijde antwoorden op deze vragen.

De wereldwijde respons: het bouwen van fundamenten voor stabiliteit. De wereldwijde respons steunde op twee pijlers. De eerste pijler was de ontwikkeling van aanbevelingen op hoog niveau voor stablecoins, gepubliceerd in 2020 en vervolgens herzien in 2023. Deze aanbevelingen stelden duidelijke verwachtingen vast voor het ontwerp en de werking van stablecoins om ervoor te zorgen dat ze de financiële stabiliteit niet ondermijnen.

De tweede pijler was, naar men kan stellen, de G20 Cross-Border Payments Roadmap. Dit G20-initiatief erkende de noodzaak om de gebruikerservaring voor grensoverschrijdende betalingen te verbeteren. Deze roadmap kwam tot stand in een tijd waarin traditionele financiële systemen hun risico's aan het afbouwen waren, waardoor er lacunes ontstonden die nieuwe technologieën en spelers probeerden op te vullen.

Stablecoins hebben de potentie om een aantal uitdagingen bij grensoverschrijdende betalingen aan te pakken, maar ze brengen ook nieuwe risico's met zich mee. Belangrijk is dat ze niet de enige oplossing zijn. Innovaties in binnenlandse betalingssystemen, zoals mobiele betalingen, directe of snelle betalingen en de verkenning van digitale valuta van centrale banken (CBDC's) en tokenized deposito's – mogelijk via een enkel "grootboek" of interoperabele grootboeken – hebben ook het potentieel om het betalingslandschap te hervormen.

Vooruitblik: balans tussen innovatie en stabiliteit. Met het oog op de toekomst rijst een belangrijke vraag: zullen stablecoins traditionele grensoverschrijdende betalingen via banken vervangen, of blijven ze een nicheoplossing in een gefragmenteerd wereldwijd betalingsecosysteem? Hoewel het antwoord onduidelijk is, zijn de potentiële risico's dat niet.

Laten we beginnen met een fundamentele vraag: hoe verschilt een stablecoin van e-geld of een bankdeposito? Op het eerste gezicht lijken stablecoins een nieuwe technologische innovatie die snellere, goedkopere en efficiëntere betalingen belooft. Hun kernfuncties – het opslaan van waarde en het mogelijk maken van betalingen – verschillen echter niet fundamenteel van traditionele financiële instrumenten.

Een stablecoin die wordt gedekt door hoogwaardige liquide activa weerspiegelt de structuur van uitgevers van e-geld. Evenzo lijkt een stablecoin die wordt uitgegeven door een private entiteit met vorderingen op een uitgever, op een bankdeposito. Ondanks deze overeenkomsten opereren stablecoins echter vaak buiten de regelgeving die van toepassing is op bankdeposito's en andere producten die vergelijkbaar zijn met bankdeposito's, zoals geldmarktfondsen.

Dit onderstreept het belang van het principe "zelfde activiteit, zelfde risico, zelfde regelgeving". Als stablecoins dezelfde economische functies vervullen als traditionele instrumenten, zouden ze moeten voldoen aan gelijkwaardige regelgevende en toezichthoudende normen. Het gaat hierbij niet om het onderdrukken van innovatie, maar om het waarborgen van de financiële stabiliteit.

Stel je een uitgever van stablecoins voor die een 1:1-dekking belooft met hoogwaardige reserves. Zouden deze reserves zonder strikt toezicht risicovollere ondernemingen kunnen financieren, waarbij stablecoins fungeren als kanalen voor het benutten van het financiële systeem? Dit scenario is niet hypothetisch. We hebben gezien hoe losjes gereguleerde financiële instrumenten de risico's kunnen vergroten in plaats van beperken. De potentiële run op grote stablecoins zou gevolgen kunnen hebben voor de financiële stabiliteit, gezien hun grootschalige investeringen in de markten voor kortetermijnfinanciering. De verwevenheid tussen stablecoins en traditionele financiële systemen is snel toegenomen.

Om deze risico's aan te pakken, heeft de FSB richtlijnen opgesteld voor de regulering, het toezicht en de controle op stablecoins. Deze richtlijnen garanderen robuuste normen voor transparantie, governance en risicobeheer. Willen we echter regelgevende arbitrage voorkomen, dan is consistente implementatie in alle rechtsgebieden cruciaal. We mogen niet toestaan dat stablecoins misbruik maken van hiaten in het toezicht om een concurrentievoordeel te behalen of verborgen risico's in het financiële systeem introduceren.

Versterking van grensoverschrijdende betalingen. Naast stablecoins blijven grensoverschrijdende betalingen een aandachtspunt voor de FSB. We werken eraan om de doelstelling van de G20 te verwezenlijken: grensoverschrijdende betalingen sneller, goedkoper, toegankelijker en transparanter maken. Grensoverschrijdende betalingen zijn grotendeels afhankelijk van binnenlandse betalingssystemen. Maar in tegenstelling tot binnenlandse betalingssystemen bestaat er geen overkoepelend wereldwijd governancekader voor grensoverschrijdende betalingen. Ondanks innovatie in grensoverschrijdende betalingen blijven inefficiënties, hoge kosten en vertragingen in de verwerking van betalingen bestaan.

Om dit aan te pakken, heeft de FSB, in samenwerking met het Comité voor Betalings- en Marktinfrastructuur (CPMI) en andere belanghebbenden, gewerkt aan het stroomlijnen van technische standaarden en juridische, regelgevende en toezichthoudende kaders. Deze werkzaamheden zijn essentieel, ongeacht de gebruikte technologie.

Conclusie. Terwijl we ons door dit complexe landschap navigeren, is het onze taak de juiste balans te vinden tussen het stimuleren van innovatie en het waarborgen van financiële stabiliteit. De waarschijnlijke route voor de evolutie van wereldwijde betalingen blijft onzeker. Of dat komt door de verspreiding van nieuwe betaalmethoden, zoals stablecoins, of door de verbeterde efficiëntie van reeds lang bestaande betaalmechanismen, daar moeten we agnostisch over zijn. Maar wat zeker is, is dat het stimuleren van innovatie niet ten koste mag gaan van de stabiliteit.

Voortdurende wereldwijde coördinatie en waakzaamheid zijn daarom cruciaal. We moeten de risico's van stablecoins en andere fintech-innovaties aanpakken en er tegelijkertijd voor zorgen dat betalingssystemen consumenten waar voor hun geld bieden. Het verbeteren van de gebruikerservaring is niet alleen een kwestie van gemak; het is essentieel om de proliferatie van ongereguleerde of minder gereguleerde alternatieven te voorkomen.

Overheden moeten samenwerken om een financieel systeem te bouwen dat innovatie omarmt en tegelijkertijd veerkracht, inclusiviteit en vertrouwen waarborgt. Door het principe van "zelfde activiteit, zelfde risico, zelfde regelgeving" toe te passen, kunnen we een betalingsecosysteem creëren dat zowel toekomstgericht als fundamenteel solide is.

Bedankt.'