Bijeenkomst in de kleine sjoel in Amstelveen

Herbert Raat (VVD) demissionaire wethouder was aanwezig bij de drukbezochte bijeenkomst in het kader van Open Joodse Huizen van Verzet de voormalige Joodse sjoel* in Amstelveen aan de Randwijcklaan 13 op vrijdagmiddag 4 mei 2018. Mevrouw Mart Benders van de sjoelgroep vroeg wethouder Raat een inleiding te verzorgen. De bijeenkomsten zijn kleinschalig, laagdrempelig en voor iedereen toegankelijk. Het is bijzonder dat dit plaats vond in de voormalige synagoge, beter bekend als de ‘kleine sjoel‘. Eerder dit jaar werd het gebouw van sloop gered en kocht de gemeente het aan. Hieronder zijn toespraak:

(Foto Amstelveenweb.com - 2018)

Herbert Raat (VVD) wethouder

'Goedemiddag iedereen en van harte welkom in de Randwijcklaan 13. Een bijzonder gebouw in Amstelveen. We staan hier vanmiddag dankzij de inzet van omwonenden, de sjoelgroep en in het bijzonder door meneer Born en meneer Colman. Want zij trokken vorig jaar aan de bel. Yuri Colman vertelde voor de camera van RTVA, hoe Joodse kinderen die niet meer welkom waren op andere scholen hier les kregen. Toen er plannen waren voor sloop om er een nieuwbouwwoning te bouwen pleitte hij voor behoud van de voormalige sjoel. Een geweldig initiatief vond ik, maar wat te doen? Hoe kun je een gebouw redden dat niet beschermd is met een monumentenstatus, een bestemmingsplan én privébezit is?



Voor mij kwam de zaak in een stroomversnelling toen mevrouw Benders op 29 november 2017 insprak in de gemeenteraad. Door haar woorden waren velen, en ik ook, diep geraakt. Haar verhaal was persoonlijk, ontroerend en inspirerend. Na de vergadering is er met spoed opdracht gegeven onderzoek te laten doen naar de cultuurhistorische waarde van het gebouw. Waarde is namelijk niet altijd uit te drukken in geld. Vaak gaat het om zoveel meer dan dat. Uit het onderzoek bleek dat we hier te maken hadden met een bijzondere Amstelveense geschiedenis.

Toch is pijnlijk dat we de geschiedenis zo hebben verwaarloosd in onze gemeente. Zowel fysiek door veel zaken te slopen als geestelijk. Onze oorlogsgeschiedenis en het lot van veel  Amstelveense Joden is hartverscheurend en te vaak onder tafel geschoven. Gelukkig komt er steeds meer aandacht en interesse voor ons verleden. Dat zie je vanmiddag hier en onlangs bij de grote opkomst van de heruitgave van het beroemde boek van Tini Visser over de oorlogsjaren, Jaren van Verduistering.We hadden het gebouw niet kunnen redden zonder de medewerking van de eigenaren. Zij waren al heel ver in het verkoopproces van de sjoel. Samen met onze burgemeester Bas Eenhoorn heb ik een dringend beroep op hen gedaan om het gebouw te verkopen aan de gemeente.

Daarbij komt dat alle partijen in de gemeenteraad het vertrouwen vooraf hadden gegeven om te handelen. Van de VVD tot aan GroenLinks. Het bijzondere aan Amstelveen is dat we samen kunnen werken in het belang van de gemeente. Ik zie dat VVD-raadslid Paul Feenstra en oud-CDA-raadslid Ferry van Groeningen vandaag ook aanwezig. Goed dat jullie er zijn. De sjoel is nu een gemeentelijk monument en is het gered van de sloop. Randwijcklaan 13 is klaar voor een nieuwe toekomst. We kiezen er bewust voor om het gebouw te laten staan en niet te demonteren of elders te herplaatsen.


(Foto Gemeente Amstelveen - 2018)

De voormalige Joodse sjoel in Amstelveen aan de Randwijcklaan 13

Door het laten staan in de buurt, waar het thuis hoort behoud je de cultuurhistorische waarde en niet alleen de architectuur historische waarde. De komende tijd gaan we aan het werk met een invulling die passend is bij de historie, locatie en mogelijkheden. Belangrijk uitgangspunt is dat de invulling ook een educatief karakter moet krijgen. Wat mij betreft wordt het onderdeel van een breder programma over onze geschiedenis en in het bijzonder de oorlogsgeschiedenis. Daar gaan we met u en alle andere betrokken Amstelveners aan werken.



Ik wil afsluiten met de mooie woorden van meneer Colman toen hij pleitte voor aankoop: ‘Plekken en gebouwen zijn belangrijk om uit te leggen aan een jonge generatie wat er gebeurd is. Wellicht kan de sjoel er aan bijdragen dat ik aan mijn dochter van 5 ooit kan uitleggen wat er zich in onze buurt heeft afgespeeld en waarom wij zo’n kleine familie hebben’. Vandaag op 4 mei herdenken wij onze doden, dat zullen we blijven doen zodat we nooit vergeten. Dank u wel.'- aldus Herbert Raat op zijn website. (* Een synagoge (Grieks voor huis van samenkomst; Hebreeuws: Beit Knesset of Beis Knesses - בית כנסת') is in het jodendom een gebeds- en gemeenschapshuis, waar religieuze bijeenkomsten plaatsvinden. Een andere naam voor synagoge, die vooral door Asjkenazische Joden wordt gebruikt, is sjoel, ook wel geschreven als shul)