Bijeenkomst van de G20-leiders in Rome op 30 en 31 oktober 2021

20 leiders zullen op 30 en 31 oktober 2021 in Rome bijeenkomen voor een tweedaagse top die wordt georganiseerd door het Italiaanse voorzitterschap van de G20. Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad, en Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, zullen de EU vertegenwoordigen.

Verwacht wordt dat de G20-leiders aan het einde van de bijeenkomst een verklaring van de G20-leiders zullen aannemen. Met het oog op de besprekingen in de G20 heeft voorzitter Michel benadrukt dat de weerbaarheid van de wereldgezondheid moet worden verbeterd door het mondiale gezondheidsstelsel te vernieuwen, onder meer via een internationaal verdrag over pandemieën.

Weerbaarheid van de internationale gezondheidszorg: Een beslissende uitdaging. De bijeenkomst van de G20-leiders in Rome is een van de belangrijkste van de afgelopen jaren. Zo niet in haar geschiedenis. 'Het beginsel van een internationaal verdrag over pandemieën dat in de grondwet van de Wereldgezondheidsorganisatie is verankerd, zal het onderwerp zijn van een speciale Wereldgezondheidsvergadering in november. Wij zijn van mening dat een dergelijk verdrag het beste instrument zal zijn om de paraatheid en de reactie op een wereldwijde pandemie te verbeteren'– aldus Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad

Michel: 'COVID-19 is de ernstigste crisis sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. En de leiders van de grootste economieën hebben een bijzondere verantwoordelijkheid om de wereld van na COVID-19 vorm te geven en de internationale actie voor de grote uitdagingen in de nasleep ervan te coördineren. Ik denk aan de klimaatovergang, aan de inspanningen voor een billijke internationale belastingheffing, en aan de internationale financiële solidariteit om de ontwikkelingslanden in staat te stellen hun achterstand in te lopen en te profiteren van de groeiende welvaart. En natuurlijk denk ik aan gezondheid, een thema dat van doorslaggevend belang is en waarop ik hier wil focussen.

(Foto Dario Pignatelli/European Union - 2020)

'Het beginsel van een internationaal verdrag over pandemieën dat in de grondwet van de Wereldgezondheidsorganisatie is verankerd, zal het onderwerp zijn van een speciale Wereldgezondheidsvergadering in november 2021. Wij zijn van mening dat een dergelijk verdrag het beste instrument zal zijn om de paraatheid en de reactie op een wereldwijde pandemie te verbeteren' - Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad

Er was COVID-19 voor nodig, met zijn bijna vijf miljoen doden, om de wereld te doen beseffen dat zij niet voorbereid was op een pandemie, die wetenschappers al jaren voorspellen. Geen enkel land, zelfs niet het meest ontwikkelde, was voorbereid. En toch zullen zich nog andere epidemieën voordoen. Daarom wordt nu algemeen erkend dat de paraatheid voor en de reactie op toekomstige gezondheidscrises een grote mondiale uitdaging vormen. Dit probleem moet worden aangepakt door middel van intensieve internationale samenwerking en coördinatie.

Een nieuw systeem. Op initiatief van de Europese Unie en met de steun van vele landen uit alle werelddelen zal het beginsel van een internationaal verdrag over pandemieën, dat verankerd is in de grondwet van de Wereldgezondheidsorganisatie, in november onderwerp zijn van een speciale Wereldgezondheidsvergadering. Wij zijn van mening dat een dergelijk verdrag het beste instrument zal zijn om de paraatheid en de reactie op een wereldwijde pandemie te verbeteren. Het doel is voor iedereen dezelfde basisregels vast te stellen, zodat iedereen kan meedoen en toegang krijgt tot financiering en instrumenten om de capaciteit en de veerkracht op nationaal niveau te vergroten. Dit zal ook het rechtskader bieden voor een billijke toegang tot tegenmaatregelen in geval van een pandemie.

We hebben een systeem nodig dat ervoor kan zorgen dat staten op het hoogste niveau worden gemobiliseerd - alleen leiders kunnen de verantwoordelijkheid op zich nemen en deze gedurfde en dringende maatregelen uitvoeren. We moeten alle betrokken sectoren erbij betrekken, veel verder dan de gezondheidssector alleen. We hebben gezien hoezeer waardeketens, handel, industrie en internationale publieke en private financiering een beslissende invloed kunnen hebben op de reactie op een wereldwijde gezondheidscrisis en het beheer ervan. Er zijn verschillende internationale sectorale fora, maar geen platform om de samenhang en, waar nodig, de urgentie van een onvermijdelijk multidimensionale respons te waarborgen.

De gezondheid van de planeet en de gezondheid van de wilde fauna en flora hebben het houden van regelmatige conferenties van de partijen, respectievelijk over het klimaat en de biodiversiteit, gerechtvaardigd. Deze COP's zijn de politieke motor en geven samenhang aan de internationale mobilisatie. Verdient de gezondheid van de mens niet een even sterke coördinatiestructuur?

Middelen mobiliseren. Om wereldwijd beter voorbereid te zijn en te kunnen reageren op toekomstige pandemieën, moeten financiële en personele middelen worden ingezet, alsook publieke en particuliere inspanningen waarbij alle landen betrokken zijn, onder auspiciën van een centraal coördinerend orgaan. Dit is in ieders belang: geen enkel land, hoe groot of ontwikkeld ook, kan zich tegen een pandemie beschermen. Daarom is een nieuw internationaal en juridisch bindend instrument in het kader van een versterkte WHO de beste manier om een inclusief en door iedereen aanvaard mondiaal bestuur tot stand te brengen.

Concreet zal een verdrag de voorwaarden scheppen om, waar nodig, de totstandbrenging en ontwikkeling te vergemakkelijken van de industriële capaciteiten die nodig zijn om gezondheidscrises te voorkomen of te bestrijden. Dit rechtsinstrument zal ook het kader scheppen voor een internationaal systeem van toezicht, verzameling en uitwisseling van wetenschappelijke gegevens.

Dit zal op zijn beurt de ontwikkeling en uitwisseling van technologieën of nieuwe medische of farmaceutische producten vergemakkelijken en versnellen. Ten slotte zal het verdrag ervoor zorgen dat de nieuwe coördinatie inzake pandemieën in overeenstemming is met de "One Health"-aanpak, die er met name op gericht is de risico's in verband met voedselveiligheid en zoönosen te verminderen.

Kortom: het doel van een dergelijk verdrag is een alomvattend en inclusief systeem tot stand te brengen dat alle maatregelen en instrumenten omvat die nodig zijn om de volgende wereldwijde gezondheidscrisis te voorkomen of te bestrijden - van het opsporen van een ziekteverwekker (een virus) tot het in de wapens krijgen van injecties. Het is in het belang van onze burgers en landen, rijk of arm, in overeenstemming met het inmiddels erkende beginsel dat "niemand veilig is zolang niet iedereen veilig is". Het is een prioriteit voor de wereld, en de tijd om te handelen is nu gekomen. Ik twijfel er niet aan dat dit een overtuiging is die door de G20-leiders wordt gedeeld.'