Borstbeeld onthuld van Johannis de Rijke op Zorgvlied

Op begraafplaats Zorgvlied in Amstelveen werd op 6 december 2023 borstbeeld onthuld van Johannis de Rijke in aanwezigheid Tjapko Poppens burgemeester van Amstelveen van ZE Minami Hiroshi de Japanse ambassadeur in Nederland en genodigden. De Rijke was een waterbouwkundige die in Japan bekend is vanwege grootse waterwerken in dat land vorige eeuw. Hij is op Zorgvlied begraven.

Johannis de Rijke (Japans: ヨハニス・デ・レーケ) (Colijnsplaat, 5 december 1842 – Amsterdam, 20 januari 1913) was een Nederlands waterbouwkundige en o-yatoi gaikokujin die in Japan nog steeds bekend is als een van de Watermannen vanwege zijn waterstaatkundige werken, zoals de aanpassing van verschillende rivieren en havens.

(Foto Gemeente Amstelveen - 2023)

Onthulling van het borstbeeld van Johannis de Rijke Nederlands waterbouwkundige op begraafplaats Zorgvlied op 6 december 2023
De Rijke werd ingenieur in Japanse dienst. Hij ontwierp twee strekdammen voor de haven van Osaka, een hogedrukwaterleiding in Osaka en een aanlegsteiger in Kobe. Hij verbeterde de havens van Tokio en Yokohama. Hij maakte samen met zijn collega George Escher (vader van de graficus M.C. Escher) plannen voor het verbeteren van diverse Japanse rivieren; voor een tunnelkanaal van het Biwameer naar Kioto en voor de kanalisatie van de Kiso. Na het vertrek van Escher uit Japan werd diens functie de facto overgenomen door De Rijke. Het plan werd van 1887 tot 1912 uitgevoerd. Dankzij het plan behoorden de overstromingen van de stad Nagoya tot het verleden. Vanaf 1891 werkt De Rijke op het Japanse ministerie van Verkeer en Waterstaat, in een functie vergelijkbaar met die van staatssecretaris.Over het algemeen kon hij goed met de Japanners opschieten, maar hij had wel altijd veel problemen met de Japanse bureaucratie. Ook had hij veel last van corruptie, wat hem door zijn gereformeerde achtergrond zwaar tegenstond.


(Bron Wikipedia - 2023)

Johannis de Rijke Nederlands waterbouwkundige in 1908
In 1903 keerde De Rijke terug naar Nederland. Hij overleed op 70-jarige leeftijd te Amsterdam en ligt begraven op begraafplaats Zorgvlied. Het graf wordt jaarlijks bezocht door een Japanse delegatie, die een krans legt en een boeddhistische ceremonie uitvoert. Van alle watermannen bleef De Rijke het langst in Japan (en later in China). Het ligt in de rede te veronderstellen dat hij in tegenstelling tot de andere Nederlandse ingenieurs die in Japan gewerkt hadden, het niet zag zitten om zijn carrière in Nederland voort te zetten. In Japan had hij een positie met aanzien, terwijl hij in Nederland (zonder de formele titel van ingenieur) het moeilijk zou hebben om binnen de waterstaat een positie op te bouwen.


(Foto Gemeente Amstelveen - 2023)

ZE Minami Hiroshi de Japanse ambassadeur in Nederland naast het nieuwe bronzen borstbeeld van Johannis de Rijke op begraafplaats Zorgvlied
In 2002 verscheen van de Nederlandse filmmaker Louis van Gasteren de documentaire 'In een Japanse Stroomversnelling; Nederlandse watermannen in Japan 1872 - 1903' over De Rijke en Escher. In datzelfde jaar verscheen onder redactie van Van Gasteren het boek In een Japanse stroomversnelling; drie jaar later zou hij nog brieven van de Nederlandse watermannen publiceren onder de titel 'Die eeuwige rijst met Japansche thee.'