Brief planstudie A9 met II bijlagen

Herbert Raat, (VVD) wethouder Financiën en A9 informeert de leden van de gemeenteraad van Amstelveen:

Geachte leden,

De afgelopen week zijn er vier zogenoemde meedenksessies georganiseerd over de Plan- studie A9 door Rijkswaterstaat in samenwerking met de gemeente. Graag wil ik u informeren over de aard en inhoud van deze sessies.

Aanleiding

Tijdens de commissie van 14 april 2015 is gesproken over de wijziging van de scopebeschrijving A9. Ik heb toen aangegeven in gesprek te gaan met de Belangenvereniging Meanderbewoners (BVMB) om, binnen kaders van de met de Staat gesloten samenwerkings- overeenkomst, te bezien of planoptimalisaties mogelijk zijn. Ik heb dit overleg op 9 juni gevoerd en daarbij aangegeven vanuit welk kader gemeente en Rijkswaterstaat samen- werken en welke ruimte er is voor bewoners om mee te denken. Ook Rijkswaterstaat heb ik, in de antwoordbrief op het voorstel tot bijstelling van de scope, opgeroepen om in ge- sprek te gaan met de bewoners om te komen tot planoptimalisaties. Rijkswaterstaat heeft vervolgens eind juni vier meedenksessies georganiseerd.

De sessies stonden in het teken van het meedenken over de groeninrichting, de inrichting op overkappingen over de weg en de vormgeving van geluidsschermen. Tijdens alle sessies is er inderdaad volop meegedacht over en geschetst aan de groeninrichting, de langzaam verkeersverbindingen en de geluidsschermen. In die zin hebben de sessies beantwoord aan het beoogde doel. Anderzijds zijn er vanuit de Meander en de Staatsliedenbuurt fundamentele bedenkingen geuit over de scope van het project (liever een tunnel) en is er ongerustheid over met name de veronderstelde luchtverontreiniging (zie ingezonden brief en onze reactie daarop in de bijlage). Ik acht het gepast om daarop te reageren en u ter zake te informeren.

(Foto Amstelveenweb.com - 2015)

Herbert Raat, (VVD) wethouder Financiën en A9

Achtergrond

In 2007 kwam Amstelveen met het Rijk overeen, dat de verbreding van de A9 plaats zou vinden in een tunnel met een lengte van ca. 2 km. Amstelveen zou hier vanuit de grond- opbrengst van gebiedsontwikkeling € 100 miljoen aan bijdragen. Er zou sprake zijn van de bouw van 3.000 woningen (gelijk aan 67 extra Meandertorens) en 200.000 m² bvo kantoren (gelijk aan 5 extra KPMG-gebouwen). Met brede steun van uw raad hebben wij de Minister van IenM laten weten deze afspraak niet meer na te kunnen komen. Vanwege de landelijke financiële crisis en het feit, dat er geen vraag meer is naar nieuwe kantoren en dure woningen was en is een bijdrage vanuit gebiedsontwikkeling niet meer haalbaar. Onze gemeente zou in ernstige financiële problemen zijn geraakt, de lasten zouden voor alle Amstelveners verzwaren en er zou flink moeten worden bezuinigd op terreinen, zoals bijvoorbeeld sport, onderwijs of het armoedebeleid. Binnen de door de contractspartijen gestelde voorwaarden (de functionaliteit van de verbreding van de A9) zijn we na een lang- durig onderhandelingstraject uitgekomen op een plan, gebaseerd op een verdiepte ligging van 1.300 meter lengte. Onze bijdrage is verlaagd van € 100 miljoen naar € 40 miljoen.

Wij hebben ons sterk gemaakt voor een alternatieve oplossing met een verdiepte ligging, omdat bovengrondse verbreding met uitsluitend de wettelijk noodzakelijke inpassingsmaatregelen zou leiden tot een ernstige ruimtelijke aantasting van de stad en de leefbaarheid en gezondheidssituatie voor omwonenden zou verslechteren. Zo zouden er geluids- schermen van 8-10 meter hoog op een dijklichaam van 6 meter hoog komen. In het voorliggend plan is geen sprake meer van het bouwen van appartementencomplexen en kantoren op onder meer het dijklichaam, waar nu nog de A9 op ligt tussen de Meander en het Bovenland. Het risic,o dat de gebiedsontwikkeling onvoldoende geld oplevert is daarmee weg en de nadelen van inbreiding en verdichting (de noodzaak om veel hoge flats te bou- wen om voldoende grondopbrengsten te hebben) worden voorkomen.

De oplossing die nu is overeengekomen is niet alleen zeer verantwoord, deze is kwalitatief ook beter dan de huidige situatie. Er is sprake van een goede hoogwaardige ruimtelijke inpassing met voldoende waarborgen voor de leefbaarheid. In het Oude Dorp komt een volledige overkapping, niet zijnde een tunnel. Deze volledige overkapping is vanzelfsprekend de best denkbare oplossing voor het Oude Dorp. De bebouwing staat hier immers pal op de weg. Er is sprake van aanzienlijke vooruitgang van de leefbaarheid en beperking van gezondheidsrisico’s voor direct omwonenden. Vooral voor de te vernieuwen Piet Heinschool is dit van grote betekenis. De overkapping kan onder meer worden ingericht met voet- en fietspaden, groen en spelen. De omwonenden hebben daarvoor al zinvolle ideeën aangedragen.

Begin dit jaar is overeenstemming bereikt met Rijkswaterstaat over een tweede overkapping nabij het Stadshart. Het ruimtelijk beeld wordt daar sterk verbeterd en de geluidhinder sterk beperkt. Een belangrijk nadeel van het oude tunnelplan wordt voorkomen; namelijk, dat de toe- en afritten naar en van de A9 in oostelijke richting zouden vervallen. Daarmee zou de bereikbaarheid van het Stadshart en van het westelijk deel van de gemeente sterk verslechteren en zou de verkeersdruk op het gemeentelijk wegennet fors toenemen, met als resultaat veel extra verkeer door de woonwijken. Ook bedrijven, zoals KLM zouden daardoor gedupeerd worden.

Sterker nog, de nieuwe toe- en afritten sluiten straks aan op een nieuw kruispuntcomplex wat juist leidt tot verbetering van de bereikbaarheid van het Stadshart, hetgeen een cruciale voorwaarde is voor de beoogde verdere ontwikkeling van het Stadshart, zoals recent met Unibail-Rodamco in de steigers is gezet. Voor langzaam verkeer komt er een verkeersveilige en comfortabele brug. Op de plaats van het huidige tunneltje komt tussen de Meander en het voormalige KPM-kantoor een aantrekkelijke brug voor langzaam verkeer. Dat is beter voor de sociale veiligheid. De samenhang tussen het Keizer Karelpark en het Stadshart wordt hechter en de kansen voor een goede nieuwe invulling van het leegstaande kantoorpand De Bovenlanden wordt ver- groot door dit zogenoemde Bovenlandpad.

Uw raad heeft op 6 november 2013 ingestemd met het wijzigen van de Stroomlijnovereenkomst met onder meer de Staat der Nederlanden en het sluiten van een samenwerkingsovereenkomst met Rijkswaterstaat. Met het sluiten van de Samenwerkingsovereenkomst in maart 2014 is de scope van het project vastgelegd. Onderdelen van de scope zijn de verdiepte ligging in een open bak over een lengte van 1300 meter, de breedte van de verdiepte ligging, de aard van de aansluiting van de op- en afritten bij de Keizer Karelweg, Meander en Burg. Rijnderslaan en de brug van het Bovenlandpad.

Dat de scope van het project is vastgelegd wil nog niet zeggen, dat het plan daarmee in al zijn facetten vast ligt. Voorbeelden van elementen die nog moeten worden uitgewerkt zijn de vormgeving van de aansluitingen op het gemeentelijk wegennet, de vormgeving van de kunstwerken, de groenaankleding, de inrichting van het dek in het Oude Dorp, de beoogde verbreding en inrichting van de groenstrook nabij de Van Hallweg, het uitvoerings- en faseringsplan en – last but not least - de aard en vormgeving van de geluidsschermen. Rijkswaterstaat heeft nu tot taak een wijzigings (ontwerp) Tracébesluit op te stellen en doet dat in overleg met de belanghebbenden, waaronder de gemeente, bedrijven en bewoners. Naar verwachting wordt het wijzigings Ontwerp Tracébesluit begin volgend jaar genomen door de Minister van IenM en in het voorjaar van 2016 ter visie gelegd. Dan vindt de formele inspraak plaats en kan een ieder zienswijzen indienen.

Geluidhinder en luchtverontreiniging

In de “geluidswet” SWUNG (Samen Werken in de Uitvoering van Nieuw Geluidbeleid) zijn door middel van geluidproductieplafonds harde grenzen gesteld aan de geluidproductie door het wegverkeer. Om aan de plafonds te voldoen komen er geluidwerende voorzieningen. In principe zullen alle woningen langs het tracé minder geluidhinder ondervinden dan in de huidige situatie (niveau 2008), ondanks dat de weg wordt verbreed en het verkeer zal toenemen. De geluidsschermen zullen aanzienlijk hoger zijn dan nu en er komt ook een geluidsscherm in de middenberm. De schermen zullen worden voorzien van geluidsabsorberend materiaal en er wordt geluidsreducerend asfalt toegepast.

De wettelijke grenswaarden voor luchtkwaliteit zijn in Europees verband vastgesteld, mede op basis van adviezen van de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO). De luchtkwaliteit in Nederland wordt continue gemeten met het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit: http://www.lml.rivm.nl/ en in de buurt van Amsterdam ook door de GGD Amsterdam: http://www.luchtmetingen.amsterdam.nl/

Om te kunnen bepalen, of in de toekomst wordt voldaan aan de wettelijke grenswaarden, schrijft de wet voor op welke wijze de toekomstige situatie moet worden berekend. De rekenmodellen worden continu gevalideerd en zo nodig bijgesteld op basis van de metingen. Zodoende mag verwacht worden, dat de berekende waarden voor de toekomstige lucht- kwaliteit overeen zullen komen met de toekomstig te meten waarden. De luchtkwaliteit voor heel Nederland wordt getoond in het zogenoemde Monitoringstool van de rijksoverheid: https://www.nsl-mnitoring.nl/viewer/

In deze tool worden de concentraties getoond van de belangrijkste luchtverontreinigende stoffen, namelijk stikstofdioxide en fijn stof. In sommige delen van Nederland worden de wettelijke normen voor deze stoffen nog steeds overschreden. In Amstelveen liggen de fijn stof concentraties in 2015 echter allemaal onder de 35 microgram per kubieke meter, of- te wel onder de wettelijke grenswaarde van 40 microgram per kubieke meter. Via de ge- noemde tool kunnen ook de verwachte concentraties worden bekeken, bijvoorbeeld voor het jaar 2020. Jaarlijks stelt het RIVM een officiële rapportage op over de stand van zaken. De meest recente rapportage is in te zien via: http://nl.sitestat.com/rivm/rivm- nl/s?link.documenten_en_publicaties.wetenschappelijk.rapporten.2014.december.monitoringsrapporta- ge_nsl_2014_stand_van_zaken_nationaal_samenwerkingsprogramma_luchtkwaliteit.downl oad_pdf&ns_type=pdf&ns_url=http%3A%2F%2Fwww.rivm.nl%2Fdsresource%3Fobjectid= rivmp:268150&type=org&disposition=inline&ns_nc=1

Op grond van de jaarlijkse rapportages van het RIVM bestaat de verwachting, dat de lucht- verontreiniging bij verbreding van de A9 ruimschoots binnen de wettelijke normen zal blij- ven; ook ter hoogte van de mondingen van de overkappingen. In het Wijzigings Ontwerp Tracébesluit zal dit onderbouwd worden op basis van het wettelijk vereiste onderzoek. Voor meer achtergrondinformatie over het onderwerp luchtkwaliteit verwijs ik naar een re- cent verschenen brochure van Rijkswaterstaat, te raadplegen via: http://rws.nl/rws/e-zine/luchtkwaliteit/brochure.php

Tot slot

Rijkswaterstaat is bezig met de planstudie A9. Het is een goede zaak, dat belanghebbenden binnen de gestelde kaders in de gelegenheid worden gesteld om mee te denken over de inpassing en de vormgeving. Wij houden nauwlettend in de gaten, of Rijkswaterstaat zich aan de wettelijke vereisten en contractuele verplichtingen houdt. Uiteindelijk zal de formele inspraak lopen via de tervisielegging van het wijzigings Ontwerp Tracébesluit. Dan zal blijken, of er afdoende maatregelen worden getroffen op het gebied van geluid en lucht. Het gaat om een complex project met een grote impact op de woonomgeving van veel inwoners en bedrijven. Samen met Rijkswaterstaat blijft onze inzet om niet alleen de bereik- baarheid te verbeteren maar ook de leefbaarheid.

De aankomende tijd zullen we Amstelveners via www.amstelveen.nl/A9, Amstelveen Dichtbij en andere kanalen op de hoogte houden van het project.

Hoogachtend,

Burgemeester en wethouders van de gemeente Amstelveen, namens dezen,

Herbert Raat Wethouder A9

Reactie (8 juli 2015) van VVD-wethouder Herbert Raat op brief van de heren Taal en Modderman

Vorige week stuurden de heren Taal en Modderman een ingezonden brief naar Amstelveen Dichtbij. Hierin pleitten zij wederom voor volledige ondertunneling van de A9. Ook uitten zij hun zorgen over de gevolgen voor het leefklimaat als de A9 verbreed wordt. Graag geef ik aan hen en alle Amstelveners de laatste stand van zaken in het project en ga ik in op een aantal zaken die, mijn inziens, anders zijn dan zij schetsen.

Onbetaalbaar

In 2007 kwam Amstelveen met het Rijk overeen dat de verbreding van de A9 plaats zou vinden in een tunnel met een lengte van circa 2 km. Amstelveen zou € 100 miljoen betalen aan het project.  Het geld moest verdiend worden door gebiedsontwikkeling. De financiële onderbouwing was ook in de toenmalige hoogconjunctuur een ‘luchtkasteel’. Zo zouden we 3.000 woningen (gelijk aan 67 extra Meandertorens, vooral gepland tussen de Meander en het oude KPMG) moeten bouwen en nog 200.000 m² kantoren (gelijk aan 5 extra KPMG-gebouwen). Absurd, zeker als je bedenkt dat er nu al ruim 160.000 m² kantoren leeg staan in Amstelveen.

Regelrechte kaalslag

Financiering van de tunnel zouden we alleen uit de algemene middelen kunnen betalen. De gevolgen daarvan zouden negatief zijn voor Amstelveen en de Amstelveners. Dit zou betekenen, dat een gemiddeld Amstelveens gezin € 5.000 euro moet mee betalen aan de A9. En het zou een regelrechte kaalslag betekenen voor zaken als onderwijs, sport en zorg. Omdat het tunnelplan een te zware hypotheek op onze gemeentebegroting geeft hebben we in 2011 het contract opengebroken.

De heren Taal en Modderman stellen, nu de economie aantrekt, dat het financieel wel haalbaar is om door te gaan met het tunnelplan. Het verwondert hen, dat een gemeente, waar de VVD nog het grootste is, zich als een angstige ondernemer zou gedragen. Als ondernemende VVD-er blijf ik mijn boerenverstand gebruiken. Dit betekent geen hoopvol boekhouden en rekenen op meevallers. Ook niet lukraak de belastingen verhogen maar een degelijk financieel beleid. Te vaak hebben bestuurders, om iedereen tevreden te houden, een houding van “na mijn periode de zondvloed”. Dit doe ik niet. Ook voor onze kinderen en kleinkinderen is het van belang dat we niet boven onze stand leven en geen rekeningen doorschuiven naar de toekomst.

Oude tunnelplan: extra verkeer door de wijken

Niet alleen financieel is het goed, dat het oude tunnelplan van tafel is. Een belangrijk nadeel van het tunnelplan wordt hiermee voorkomen; namelijk dat de toe- en afritten naar en van de A9 bij het Stadshart zouden vervallen. Daarmee zou de bereikbaarheid van het Stadshart en van het westelijk deel van de gemeente sterk verslechteren. Bovendien zou de verkeersdruk in de wijken fors toenemen met alle gevolgen van dien. Ook bedrijven zoals KLM, waar veel Amstelveners hun brood verdienen, zouden veel moeilijker bereikbaar worden.

40 miljoen in extra maatregelen

Wij hebben ons sterk gemaakt voor een alternatieve oplossing. Zo investeren we 40 miljoen euro in bovenwettelijke maatregelen. Als we niets zouden doen verbreedt het Rijk de A9 met slechts enorme geluidsschermen. Dit leidt tot verslechtering van de leefbaarheid en een ernstige ruimtelijke aantasting van de stad. Vorig jaar heb ik hiervoor een contract met minister Melanie Schultz ondertekend.

Minder geluidshinder en betere afscherming van fijn stof

Nu komt de A9 in een volledig verdiepte ligging over 1.300 meter met twee overkappingen. In tegenstelling tot wat Taal en Modderman schetsten in hun brief, leidt dit tot minder geluidshinder en betere afscherming van fijn stof. Op grond van de jaarlijkse rapportages van het RIVM bestaat de verwachting, dat de luchtverontreiniging bij verbreding van de A9 ruimschoots binnen de wettelijke normen zal blijven. Wij zien er scherp op toe dat deze normen worden nageleefd. Ook ter hoogte van de mondingen van de overkappingen. De aankomende tijd zullen we Amstelveners via www.amstelveen.nl/A9, AmstelveenDichtbij en andere kanalen op de hoogte houden van het project.

Herbert Raat

Wethouder financiën en A9

A. Taal uit mede namens O. W. Modderman zorgen over kwaliteit van wonen langs voor bewoners langs de A9. De bewoners pleiten voor volledige ondertunneling van de A9.

Onlangs kregen bewoners een circulaire van de gemeente Amstelveen in de bus met de strekking dat een nieuwe ontwerpronde wordt ingegaan. Ronkend werd daarbij gemeld dat aan het plan dat de Amstelveense tunnel vervangt, een tweede overkapping is toe- gevoegd.

Hieruit blijkt, dat in wezen de behoefte leeft aan een A9 die de stad niet splijt. Als doekje voor het bloeden wordt een tweede neptunneltje geprojecteerd. De gemeente heeft zelf de A9-tunnel laten schrappen met als gevolg dat een zorgvuldig ontwikkelde samenhangende visie op Amstelveen (verbinden Noord-Zuid) door een nieuw college zomaar even terzijde wordt geschoven. Met als aangevoerde reden, dat het geld, dat Amstelveen zou bijdragen, er niet was. Plannen om de gemeentebijdrage ten dele terug te verdienen, waren door de economische recessie onhaalbaar. Intussen heeft de macro-economie het ergste gehad. Met name in de regio groot-Amsterdam herstelt de onroerend goed markt zich ruim bovengemiddeld. Wonderlijk hoe een VVD gekleurde gemeente zich hierin een angstige ondernemer betoont.

Een aantal bewoners en verenigingen van eigenaren noordelijk van de snelweg dwars door Amstelveen maakt zich dermate zorg over de gevolgen voor het leefklimaat dat zij in beweging komt. Per 1 juli start men een NO2 meetproject. Deze stof is indicator voor de aanwezigheid van fijn stof. Gestart wordt met 17 meetpunten. Overleg vindt plaats over enkele aanvullende meetpunten. Over minimaal een jaar wordt gemeten. De strook woningen langs de noordzijde van de A9 wordt met dit verkennende onderzoek goed afgedekt.

Recente aanleidingen tot dit initiatief waren onderzoeken in het laatste halfjaar. TNO constateerde, dat het vliegverkeer een wolk van 2 à 3 maal meer dan gemiddeld ultrafijn- stof verspreid over Amstelveen en Amsterdam. In het bovengenoemde onderzoeksgebied is hoogstwaarschijnlijk sprake van een opeenstapeling van deze effecten.

Na jaren van uitstel moet sinds 1 januari ook Nederland zich houden aan de EU norm voor NO2. Het is de bedoeling om nu te gaan onderzoeken hoe het nu al staat met de luchtkwaliteit langs de A9. Tijdens de laatste voorlichtingsronde gaf zelfs een van de voorlichters aan dat ruimere wegen meer verkeer aantrekken. Dat gaat zich dan dwars door onze stad bewegen, in een open bak; dit zal resulteren in een nog slechtere lucht- kwaliteit met bovendien de kans op (nog) meer geluidsoverlast, omdat de open bak zal fungeren als een klankkast.

Waar de plannenmakers waarschijnlijk niet aan hebben gedacht, is dat tussen de twee overkappingen een fijn stof schoorsteen ontstaat. Bij de overheersend zuidwesten winden kunt u wel raden, waar die uitstoot naartoe gaat. Een goedwillende burger zou toch denken, dat overheden een zorgplicht hebben voor de leefomgeving voor hun burgers. Maar blijkbaar is dat naïef. Van gemeentewege wordt benadrukt, dat het verlaten van de ondertunneling een gepasserd station is. Het kan wel degelijk anders; denk daarbij aan de ondertunneling bij Amsterdam (A10, A9) Leidsche Rijn (A2) en Maastricht (A2). Er bestaat in Nederland dus ook zinnig planologisch en milieubeleid.

Na voorgaande rechterlijke uitspraken over Amsterdam-west (A10) en Rotterdam Over- schie (A13) zou heel wel de rechter de burger kunnen beschermen. Hoe wrang is, het dat kennelijk de rechterlijke macht nodig is om de gezondheid te beschermen tegen democratische besluitvorming. De initiatiefnemers alhier bereiden zich ook tevens voor op de juridische mogelijkheden.

A. Taal

(c) Amstelveen Dichtbij 2015 alle rechten voorbehouden