COVID-19 bedreigt de vooruitgang wereldwijd

Over de hele wereld veroorzaakt de COVID-19-pandemie een aanzienlijk verlies aan mensenlevens, ontwricht zij de bestaansmiddelen en bedreigt zij de recente vooruitgang op het gebied van de gezondheid en de vooruitgang in de richting van de mondiale ontwikkelingsdoelstellingen die in de op 13 mei 2020 door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) gepubliceerde Wereldgezondheidsstatistieken voor 2020 (pdf 92 pagina’s) worden benadrukt.

'Het goede nieuws is dat mensen over de hele wereld langer en gezonder leven. Het slechte nieuws is dat het tempo van de vooruitgang te laag is om de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling te halen en dat deze door COVID-19 verder uit het lood worden geslagen' - aldus Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de WHO.

De pandemie benadrukt de dringende noodzaak voor alle landen om te investeren in sterke gezondheidssystemen en primaire gezondheidszorg, als de beste verdediging tegen uitbraken zoals COVID-19, en tegen de vele andere gezondheidsbedreigingen waarmee mensen over de hele wereld elke dag worden geconfronteerd. Gezondheidsstelsels en gezondheidsbeveiliging zijn twee kanten van dezelfde medaille. De Wereldgezondheidsstatistieken van de WHO - een jaarlijkse controle van de gezondheid in de wereld - maken melding van vooruitgang ten opzichte van een reeks belangrijke gezondheids- en gezondheidsindicatoren, en onthullen een aantal belangrijke lessen in termen van vooruitgang die is geboekt bij de verwezenlijking van de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling en de leemten die moeten worden opgevuld.

De levensverwachting en de gezonde levensverwachting zijn toegenomen, maar ongelijk verdeeld. De grootste winst werd gemeld in lage-inkomenslanden, waar de levensverwachting tussen 2000 en 2016 met 21% of 11 jaar steeg (vergeleken met een stijging van 4% of 3 jaar in hogere-inkomenslanden). Een van de drijvende krachten achter de vooruitgang in de lage-inkomenslanden was de verbeterde toegang tot diensten ter voorkoming en behandeling van hiv, malaria en tuberculose, alsmede de verbetering van de toegang tot de gezondheidszorg.

(Bron WHO - 2020)

Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus (1965) directeur-generaal van de WHO

Maar op een aantal gebieden is de vooruitgang gestagneerd. De vaccinatiegraad is de laatste jaren nauwelijks toegenomen en men vreest dat de winst op het gebied van malaria zal worden teruggedraaid. En er is een algemeen tekort aan diensten binnen en buiten het gezondheidssysteem om niet-overdraagbare ziekten (noncommunicable diseases = NCD's) zoals kanker, diabetes, hart- en longziekten en beroertes te voorkomen en te behandelen. In 2016 was 71 procent van alle sterfgevallen wereldwijd toe te schrijven aan NCD's, waarbij het merendeel van de 15 miljoen vroegtijdige sterfgevallen (85%) plaatsvond in landen met een laag en gemiddeld inkomen.

Deze ongelijke vooruitgang weerspiegelt in grote lijnen de ongelijkheid in de toegang tot hoogwaardige gezondheidsdiensten. Slechts een derde tot de helft van de wereldbevolking heeft in 2017 essentiële gezondheidsdiensten kunnen krijgen. De dekking van de diensten in lage- en middeninkomenslanden blijft ver onder de dekking in rijkere landen; hetzelfde geldt voor de dichtheid van de beroepsbevolking in de gezondheidszorg. In meer dan 40% van alle landen zijn er minder dan tien artsen per 10.000 mensen. Meer dan 55% van de landen heeft minder dan 40 verpleeg- en verloskundigen per 10.000 mensen.

Het onvermogen om de gezondheidszorg te betalen is voor velen een andere grote uitdaging. Op basis van de huidige trends schat de WHO dat dit jaar, 2020, ongeveer 1 miljard mensen (bijna 13 procent van de wereldbevolking) ten minste 10 procent van hun huishoudbudget aan gezondheidszorg zullen besteden. Het merendeel van deze mensen woont in landen met een lager middeninkomen.


(Bron YouTube - 2020)

Dr. Samira Asma, uit de Verenigde Staten van Amerika, is de assistent-directeur-generaal voor de afdeling Data, Analytics en Delivery voor Impact van WHO

'De COVID-19-pandemie benadrukt de noodzaak om mensen te beschermen tegen noodsituaties op het gebied van gezondheid, maar ook om universele gezondheidsdekking en gezondere bevolkingsgroepen te bevorderen om te voorkomen dat mensen gezondheidsdiensten nodig hebben door middel van multisectorale interventies, zoals het verbeteren van de basishygiëne en sanitaire voorzieningen' - aldus Dr. Samira Asma, assistent-directeur-generaal van de WHO.

In 2017 had naar schatting meer dan de helft (55%) van de wereldbevolking geen toegang tot veilig beheerde sanitaire voorzieningen en had meer dan een kwart (29%) geen veilig drinkwater. In datzelfde jaar hadden twee op de vijf huishoudens wereldwijd (40%) geen basisvoorzieningen voor handen wassen met zeep en water in huis. De Wereldgezondheidsstatistieken wijzen ook op de behoefte aan betere gegevens en gezondheidsinformatiesystemen. De ongelijke capaciteit om accurate, tijdige en vergelijkbare gezondheidsstatistieken te verzamelen en te gebruiken, ondermijnt het vermogen van landen om inzicht te krijgen in de trends in de gezondheid van de bevolking, een passend beleid te ontwikkelen, middelen toe te wijzen en prioriteit te geven aan interventies.

Voor bijna een vijfde van de landen beschikt meer dan de helft van de sleutelindicatoren niet over recente primaire of directe onderliggende gegevens, een andere grote uitdaging om landen in staat te stellen zich voor te bereiden op gezondheidscrises zoals de huidige COVID-19-pandemie, deze te voorkomen en erop te reageren. De WHO ondersteunt de landen daarom bij het versterken van de surveillance-, gegevens- en gezondheidsinformatiesystemen, zodat zij hun status kunnen meten en verbeteringen kunnen beheren. 

'De boodschap van dit verslag is duidelijk: nu de wereld de ernstigste pandemie in 100 jaar bestrijdt, slechts tien jaar na de SDG-deadline, moeten we gezamenlijk optreden om de eerstelijnsgezondheidszorg te versterken en ons richten op de meest kwetsbaren onder ons om de grove ongelijkheden weg te nemen die bepalen wie een lang, gezond leven leidt en wie niet' - voegde Asma eraan toe. 'We zullen er alleen in slagen dit te doen door landen te helpen hun gegevens- en gezondheidsinformatiesystemen te verbeteren.'