COVID pandemie veroorzaakt de grootste aanhoudende terugval in vaccinaties

De grootste aanhoudende daling van het aantal kindervaccinaties in ongeveer 30 jaar is opgetekend in officiële gegevens die op 15 juli 2022 door de World Health Organization (WHO - Wereldgezondheidsorganisatie) en UNICEF (United Nations International Children's Emergency Fund - Kinderfonds van de Verenigde Naties zijn gepubliceerd.

Het percentage kinderen dat drie doses van het vaccin tegen difterie, tetanus en kinkhoest (DTP3) heeft gekregen - een marker voor de vaccinatiegraad binnen en tussen landen - is tussen 2019 en 2021 met 5 procentpunten gedaald tot 81 procent.

Als gevolg daarvan lopen 25 miljoen kinderen alleen al in 2021 een of meer doses DTP mis via routine-immunisatiediensten. Dit zijn er 2 miljoen meer dan in 2020 en 6 miljoen meer dan in 2019, wat wijst op het groeiende aantal kinderen dat risico loopt op verwoestende maar te voorkomen ziekten. De daling was te wijten aan vele factoren, waaronder een toenemend aantal kinderen in conflict- en kwetsbare gebieden waar immunisatie vaak moeilijk toegankelijk is, meer verkeerde informatie en COVID-19-gerelateerde problemen zoals verstoringen van de dienstverlening en de toeleveringsketen, afleiding van middelen naar responsinspanningen en beheersingsmaatregelen die de toegang tot en beschikbaarheid van immunisatiediensten beperkten.

'Dit is een rood alarm voor de gezondheid van kinderen. We zijn getuige van de grootste aanhoudende daling van de kinderimmunisatie in een generatie. De gevolgen zullen in levens worden gemeten,' aldus Catherine Russell, uitvoerend directeur van UNICEF. 'Vorig jaar werd een pandemische kater verwacht als gevolg van de verstoringen en afsluitingen van COVID-19, maar wat we nu zien is een aanhoudende daling. COVID-19 is geen excuus. We moeten een inhaalslag maken op het gebied van immunisatie voor de ontbrekende miljoenen, anders zullen we onvermijdelijk getuige zijn van meer uitbraken, meer zieke kinderen en een grotere druk op de reeds overbelaste gezondheidsstelsels.'


(Foto © UNICEF/McIlwaine - 2022)

Catherine Russell uitvoerend directeur van UNICEF

18 miljoen van de 25 miljoen kinderen hebben in de loop van het jaar geen enkele dosis DTP gekregen, waarvan de grote meerderheid in lage- en middeninkomenslanden woont, met India, Nigeria, Indonesië, Ethiopië en de Filipijnen als landen met de hoogste aantallen. Tot de landen1 met de grootste relatieve toename van het aantal kinderen dat tussen 2019 en 2021 geen enkel vaccin heeft gekregen, behoren Myanmar en Mozambique.

Wereldwijd is meer dan een kwart van de dekking van HPV-vaccins die in 2019 werd bereikt, verloren gegaan. Dit heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid van vrouwen en meisjes, aangezien de wereldwijde dekking van de eerste dosis van het humaan papillomavirus (HPV)-vaccin slechts 15% bedraagt, ondanks het feit dat de eerste vaccins meer dan 15 jaar geleden werden toegelaten.

Gehoopt werd dat 2021 een jaar van herstel zou zijn, waarin overbelaste immunisatieprogramma's weer zouden worden opgebouwd en de cohort van kinderen die in 2020 waren gemist, zouden worden ingehaald. In plaats daarvan werd de DTP3-dekking teruggebracht tot het laagste niveau sinds 2008, waardoor de wereld, samen met de dalende dekking voor andere basisvaccins, niet langer op schema ligt om de wereldwijde doelstellingen te halen, waaronder de immunisatie-indicator voor de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling.


(Bron WHO - 2020)

Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus (1965) directeur-generaal van de WHO opent de vergadering op 31 juli 2020

Deze historische terugval in de vaccinatiegraad doet zich voor tegen de achtergrond van snel stijgende percentages ernstige acute ondervoeding. Een ondervoed kind heeft al een verzwakte immuniteit en gemiste vaccinaties kunnen betekenen dat gewone kinderziekten snel dodelijk voor hen worden. Het samenvallen van een hongercrisis met een groeiende immunisatiekloof dreigt de voorwaarden te scheppen voor een overlevingscrisis onder kinderen.

De vaccinatiegraad daalde in elke regio, waarbij de regio Oost-Azië en de Stille Oceaan de sterkste terugval in DTP3-dekking liet zien, met een daling van negen procentpunten in slechts twee jaar. 'Het plannen en aanpakken van COVID-19 moet ook hand in hand gaan met het vaccineren tegen dodelijke ziekten zoals mazelen, longontsteking en diarree,' zei Dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de WHO. 'Het is niet een kwestie van of/of, het is mogelijk om beide te doen.'

Sommige landen hielden met name de daling tegen. Oeganda handhaafde hoge niveaus van dekking in de routine-immunisatieprogramma's, terwijl het een gericht COVID-19-vaccinatieprogramma uitrolde om prioritaire bevolkingsgroepen, waaronder gezondheidswerkers, te beschermen. Ook Pakistan keerde terug naar de vaccinatieniveaus van voor de pandemie dankzij de inzet van de regering op hoog niveau en aanzienlijke inhaalinentingsinspanningen. Dat dit midden in een pandemie is gelukt, terwijl de gezondheidszorgstelsels en de gezondheidswerkers onder grote druk stonden, moet worden toegejuicht.

Er zullen monumentale inspanningen nodig zijn om een universele vaccinatiegraad te bereiken en uitbraken te voorkomen. Ontoereikende vaccinatieniveaus hebben in de afgelopen 12 maanden al geleid tot vermijdbare uitbraken van mazelen en polio, hetgeen de vitale rol onderstreept van immunisatie om kinderen, adolescenten, volwassenen en samenlevingen gezond te houden.

De dekking van de eerste dosis mazelen daalde tot 81 procent in 2021, ook het laagste niveau sinds 2008. Dit betekende dat 24,7 miljoen kinderen hun eerste dosis mazelen misten in 2021, 5,3 miljoen meer dan in 2019. Nog eens 14,7 miljoen kregen hun noodzakelijke tweede dosis niet. Evenzo misten in vergelijking met 2019 6,7 miljoen meer kinderen de derde dosis poliovaccin en misten 3,5 miljoen kinderen de eerste dosis van het HPV-vaccin - dat meisjes beschermt tegen baarmoederhalskanker later in hun leven.

De scherpe daling in twee jaar volgt op bijna tien jaar van stagnerende vooruitgang, wat de noodzaak onderstreept om niet alleen pandemiegerelateerde verstoringen aan te pakken, maar ook systemische immunisatieproblemen om ervoor te zorgen dat elk kind en elke adolescent wordt bereikt.

De WHO en UNICEF werken samen met Gavi, de Vaccine Alliance en andere partners om de wereldwijde Immunization Agenda 2030 (IA2030) uit te voeren, een strategie voor alle landen en relevante wereldwijde partners om de gestelde doelen te bereiken inzake het voorkomen van ziekten door immunisatie en het leveren van vaccins aan iedereen, overal, op elke leeftijd.

'Het is hartverscheurend om te zien dat voor het tweede jaar op rij meer kinderen bescherming tegen te voorkomen ziekten mislopen. De prioriteit van de alliantie moet zijn om landen te helpen bij het handhaven, herstellen en versterken van routine-immunisatie naast het uitvoeren van ambitieuze COVID-19-vaccinatieplannen, niet alleen door vaccins maar ook door structurele steun op maat voor de gezondheidssystemen die ze zullen toedienen,' zei Dr. Seth Berkley, CEO van Gavi, de Vaccine Alliance.


(Foto GAVI/Oscar Seykens - 2015)

Dr. Seth Franklin Berkley, M.D. (1956) is de CEO van de Global Alliance for Vaccines and Immunization (GAVI-alliantie)

De IA2030-partners doen een beroep op regeringen en relevante actoren om:

-Inspanningen voor inhaalvaccinatie te intensiveren om achterstand bij routine-immunisatie aan te pakken, en outreachdiensten in achterstandsgebieden uit te breiden om gemiste kinderen te bereiken en campagnes te voeren om uitbraken te voorkomen;

-empirisch onderbouwde, persoonsgerichte en op maat gesneden strategieën uit te voeren om het vertrouwen in vaccins en immunisatie te vergroten, verkeerde informatie tegen te gaan en de vaccinatiegraad te verhogen, met name onder kwetsbare gemeenschappen;

-ervoor zorgen dat de huidige paraatheid voor en reactie op pandemieën en de inspanningen ter versterking van de mondiale gezondheidsstructuur leiden tot investeringen in eerstelijnsgezondheidszorg, met expliciete steun voor de versterking en instandhouding van essentiële immunisatie;

-Ervoor zorgen dat de nationale regeringen zich politiek engageren en meer binnenlandse middelen uittrekken om de immunisatie binnen de PHC te versterken en te ondersteunen;

-prioriteit te verlenen aan de versterking van gezondheidsinformatie- en ziektesurveillancesystemen om de gegevens en de controle te verstrekken die nodig zijn om programma's een maximaal effect te laten sorteren; en

-investeringen in onderzoek aan te wenden en te verhogen om nieuwe en bestaande vaccins en immunisatiediensten te ontwikkelen en te verbeteren, zodat aan de behoeften van de gemeenschap kan worden voldaan en de doelstellingen van IA2030 kunnen worden verwezenlijkt.