College B en W Amstelveen maakt zich grote zorgen om aanpassingen in gemeentefonds

Het Rijk is van plan om gemeenten met dure woningen jaarlijks fors minder geld uit te keren. Hiervoor liggen plannen klaar, waarover nog dit jaar wordt besloten. Hierdoor zou Amstelveen jaarlijks zo’n 5 miljoen euro minder uitgekeerd krijgen uit het gemeentefonds. Dit is zorgelijk omdat dit geld nodig is voor het op peil houden van voorzieningen zoals onderwijs, cultuur, sport, groen en veiligheid. Het Rijk dwingt de gemeente met deze plannen om de ozb (onroerendezaakbelasting) fors te verhogen. Het college van B en W maakt zich hier grote zorgen over en trekt nogmaals aan de bel om te voorkomen dat inwoners straks in de portemonnee geraakt worden door dit rijksbeleid.

Gemeenten met goedkopere woningen krijgen meer geld uit het gemeentefonds dan gemeenten met dure woningen. Het Rijk gebruikt hiervoor een rekenmodel, waarbij de waarde van woningen (WOZ) wordt meegewogen. In de afgelopen 3 jaar (2017-2019) is de stijging van de woningprijzen regionaal heel erg uit elkaar gaan lopen. Dit heeft grote gevolgen gehad voor de verdeling. In Amstelveen steeg de gemiddelde WOZ-waarde met 34% tegenover een landelijk gemiddelde van 16%. Dat betekent dus 18% meer stijging van de WOZ-waarde in 3 jaar. Hierdoor krijgt Amstelveen nu jaarlijks € 2,5 miljoen minder uitgekeerd zonder enige invloed hierop te hebben en zonder dat er iets veranderd is in de gemeentelijke uitgaven en/of voorzieningen.

Hogere ozb-aanslag. Nu wordt overwogen om de hogere WOZ-waarden nog veel zwaarder te laten meewegen in de verdeling. Het Rijk gaat ervan uit dat Amstelveen € 18,5 miljoen aan OZB-belasting kan innen, bijna € 7 miljoen meer dan Amstelveen werkelijk int. Dit zou een forse stijging van de ozb-aanslag betekenen. De ozb-aanslag voor een gemiddelde woning in Amstelveen zou dan met € 158,50 omhoog gaan van € 278,00 naar € 436,50. Een verhoging van 57%. Dit kan niet de bedoeling zijn.

(Foto Amstelveenweb.com - 2020)

Herbert Raat (VVD) wethouder Financiën

Portemonnee groeit niet. 'Het Rijk redeneert dat gemeenten met dure woningen meer belasting kunnen binnenhalen in de vorm van ozb en dus minder nodig hebben vanuit het Rijk om de voorzieningen op peil te houden. Het is echter niet zo dat als de waarde van een woning met 10% stijgt, de ozb met 10% mee stijgt. Dat zou buitensporig zijn en is ook nooit de bedoeling geweest van het Rijk. Het inkomen van de inwoners stijgt ook niet mee. Zij betalen de belasting uit hun inkomen en niet uit hun woningwaarde. Het inkomen van de inwoner zou maatgevend moeten zijn. Het geld zit in stenen en niet in de portemonnee. De gemeente Amstelveen laat de ozb-opbrengst jaarlijks groeien met de inflatie. Het Rijk heeft altijd gezegd dat gemeenten niet mogen ‘cashen’ als de WOZ-waarde sterk omhoog gaat. En dat willen wij ook helemaal niet. Wanneer het nieuwe rekensysteem wordt doorgevoerd en de gemeente voor miljoenen wordt gekort op de rijksuitkering, zijn extra ozb-verhogingen niet meer uit te sluiten. Dan ontstaat er een spanningsveld tussen het op peil houden van onze gemeentelijke voorzieningen zoals onderwijs en sport, en het extra moeten belasten van de bewoners door de ozb te verhogen.' -zegt Herbert Raat (VVD) wethouder Financiën.

Onverantwoord. Mede op verzoek van de gemeenteraad is het college al langer bezig om het Rijk duidelijk te maken dat de herverdeling van het gemeentegeld aan de hand van WOZ-waarden niet langer stabiel en verantwoord is, dat verder uitbreiden hiervan niet in lijn is met het eigen rijksbeleid en onevenredige grote nadelen heeft voor gemeenten met sterk gestegen WOZ-waarden. Zo heeft het college in maart van dit jaar in een brief aan staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken zijn zorgen geuit over de aanstaande aanpassingen in het gemeentefonds. Deze zorgen en argumenten zijn ook onder de aandacht gebracht bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) en andere gemeenten. Nu de besluitvorming de afrondende fase in gaat, naar verwachting voor het einde van het jaar, wil het college de financiële problemen die ontstaan nogmaals benadrukken.

Het Gemeentefonds is in Nederland een begrotingsfonds, waaruit gemeenten worden gesubsidieerd. Het Rijk stopt jaarlijks een deel van zijn belastingopbrengsten in het Gemeentefonds. Gemeenten ontvangen geld van het Rijk om hun taken uit te voeren. Een deel van dit geld komt uit het Gemeentefonds en wordt uitgekeerd in de vorm van algemene uitkeringen. Gemeenten ontvangen naast de uitkering uit het Gemeentefonds van het Rijk ook nog specifieke uitkeringen. Ook hebben zij nog eigen bronnen van inkomsten, zoals de gemeentelijke belastingen. De uitkeringen uit het Gemeentefonds zijn voor de gemeenten vrij besteedbaar. Gemeenten zijn, met inachtneming van de wet- en regelgeving, autonoom in het voeren van hun beleid bekostigd uit het gemeentefonds. De uitkeringen uit het Gemeentefonds bedroegen in 2009 zo rond de 17 miljard euro. Dat is zo'n 1000 euro per inwoner.