Continuïteit en kwaliteit van de zorg in fase 3 van de coronapandemie

Mocht zich een kritieke situatie voordoen in de zorg door snel oplopende patiënten-aantallen, dan moet Nederland daarop voorbereid zijn. Daarom hebbende zorgsectoren gezamenlijk maximale voorbereidingen getroffen. In alle sectoren en regio’s zijn plannen gemaakt om ook in een uiterste noodsituatie, de zogenoemde Fase-3, zo lang mogelijk de meest noodzakelijke zorg en ondersteuning te kunnen bieden. De minister informeert de Tweede Kamer hier dinsdag 23 maart 2021 over met een Kamerbrief.

Fase-3. Fase-3 wordt landelijk afgekondigd als de druk op de zorg door het oplopende aantal Covid- patiënten zo groot is, dat de zorg niet meer op gebruikelijke wijze verder kan worden verleend en er ingrijpende, onconventionele keuzes moeten worden gemaakt. In zo’n situatie is het bijvoorbeeld denkbaar dat in de ziekenhuizen alleen nog ruimte is voor acute zorg, zoals de Covid-zorg, hartinfarcten, hersenbloedingen en trauma na een ongeluk. De afkondiging van fase-3 geldt dan niet alleen voor de zorg in de ziekenhuizen, maar ook voor bijvoorbeeld de huisartspraktijken, de verpleeghuizen, de zelfstandige behandelcentra, de wijkverpleging, de GGZ, de gehandicaptenzorg en de ambulances. Fase-3 betreft de situatie dat de druk op de gehele zorg te groot is geworden. Code Zwart betreft het scenario dat de IC’s in de ziekenhuizen overbelast zijn en waarvoor vorig jaar een draaiboek is geschreven.

Zorg zo acceptabel mogelijk waarborgen. De verschillende zorgpartijen hebben in hun plannen uitgewerkt hoe de zorg voor de patiënten en cliënten op een minimaal aanvaardbaar niveau gewaarborgd kan blijven. Bijvoorbeeld door het overdragen van taken aan mantelzorgers of vrijwilligers, het samenvoegen van routes in de wijkverpleging, het alleen nog aanbieden van de meest urgente acute zorg en het verplaatsen van de Covid-zorg naar centrale locaties.

(Foto Arenda Oomen/SZW -2018)

Tamara van Ark (VVD) minister voor Medische Zorg en Sport: 'De huidige opkomst en verspreiding van nieuwe virusvarianten kunnen de toch al zeer hoge druk op de zorg sterk vergroten. Dat geldt voor elke zorgsector afzonderlijk en voor de (regionale) zorgketen als geheel'

Fase-3 is nu niet aan de orde. Het ministerie benadrukt dat we nu niet in fase-3 zitten en dat ook de huidige prognoses van het RIVM daar niet op wijzen. Minister Tamara van Ark, minister voor Medische Zorg en Sport (MZS): 'We doen onze uiterste best om de continuïteit van zorg te organiseren tijdens deze corona pandemie. Toch kan er een situatie ontstaan dat dit niet meer mogelijk is. Dan moeten moeilijke, ingrijpende keuzes worden gemaakt. Ik verwacht dat dit nooit zal gebeuren. De zorgprofessionals en het kabinet doen er alles aan om te voorkomen dat we in deze situatie komen, onder andere door vast te houden aan de maatregelen. Maar ik vind het wel mijn verantwoordelijkheid om met de hele zorgsector op alle scenario’s voorbereid te zijn.'

Beleidskader voor fase-3. Het afkondigen van fase-3 is een besluit van de minister voor MZS dat geldt voor het hele land. Daarna zijn de regio’s verantwoordelijk voor de uitvoering, coördinatie en besluitvorming over de zorg. Met hun opgestelde plannen kunnen zij het beste reageren op de noodsituaties die zich kunnen aandienen. Het ministerie van VWS heeft een beleidskader voor fase-3 gemaakt om ervoor te zorgen dat de regionale plannen goed uitgevoerd kunnen worden, de plannen goed met elkaar verbonden worden en er genoeg financiële duidelijkheid is.

Dit beleidskader is een verdieping en verbreding van het tijdelijk beleidskader voor het waarborgen van de acute zorg dat sinds 23 oktober 2020 van kracht is. Naast het beleidskader is er een structuur uitgewerkt waardoor de minister snel geïnformeerd en geadviseerd wordt vanuit de regio’s. Hierin speelt het Landelijk Netwerk Acute Zorg (LNAZ) een centrale rol. Samen met de toezichthouders Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) kan zij bijsturen als de plannen niet goed uitgevoerd kunnen worden of het anders loopt dan voorzien. Lees ook: Tijdelijk verdiepend beleidskader ‘Continuïteit en kwaliteit van zorg in fase 3 van de COVID-19 pandemie’ (pdf 9 pagina’s)