De 69ste Dachau herdenking is gehouden in het Amsterdamse Bos

Ieder jaar gedenken de Nederlandse oud-gevangenen van het concentratiekamp Dachau de bevrijding van het kamp door Amerikaanse eenheden op 29 april 1945. Dit jaar was de 69ste herdenking, die plaatsvond op zaterdag 19 april 2014 om 12.00 uur, zoals altijd bij het Nationaal Dachau monument in het Amsterdamse Bos.

Van de echte oud-gevangenen waren er dit jaar maar twee mensen aanwezig, aangezien er gelijktijdig een herdenking in Amersfoort plaatsvond. De herdenking blijft bestaan, want natuurlijk willen de familieleden van de gevangenen niet, dat dit verschrikkelijke verhaal vergeten wordt en een aantal organisaties rondom de Tweede Wereldoorlog blijft ook bestaan. Daarnaast moet de jongere generatie Nederlanders beseffen, dat vrijheid niet een gewoon iets is in een land, dus dat wordt op scholen nog steeds goed aangeleerd: voor vrijheid moet je soms vechten!

(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

De 'kampstraat' is nog helemaal leeg


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

De gastheren Hans Teengs Gerritsen en Frank Houben beginnen met de ceremonie

Het Dachau monument van Amstelveen staat in het Amsterdamse Bos, langs de Bosbaan. Het monument bestaat uit een blauw stenen wandelpad, geflankeerd door een haag van taxusbomen. In de stenen zijn 180 namen van de belangrijkste bijkampen van Dachau gebeiteld en dat is altijd zeer indrukwekkend. Het pad is 60 meter lang en 2 meter 35 breed. De stenen zijn niet recht, maar aflopend gelegd om op symbolische wijze tijdens het lopen, de moeilijkheden uit het kamp te tonen.

Dachau

In maart 1933 maakte Heinrich Himmler de leider van de SS bekend, dat het concentratiekamp voor politieke gevangenen in Dachau was opgericht met een capaciteit van 5000 personen. Tussen de honderdduizenden gevangenen zaten daar, meer dan 2000 Nederlanders, vooral uit het verzet. In Dachau kregen vooral de joodse gevangenen een zeer slechte behandeling. De tentakels van Dachau strekten zich over heel Europa uit: naar het westen tot in Italië en Frankrijk en naar het oosten tot in Polen, Letland en Rusland. Vrijwel alle SS-commandanten van de concentratiekampen werden in Dachau opgeleid. Op 29 april 1945 werd het kamp door Amerikaanse troepen bevrijd.

De herdenking begon in het gebouw van de KLM aan de Amsterdamseweg waar de gasten hartelijk werden ontvangen door de organisatoren. Zo kon iedereen bij een kopje koffie weer even bijpraten en na de gebruikelijke speeches stapte het gezelschap in de gereedstaande bussen, om naar het Dachau monument gereden te worden.

Het Nationaal Dachau-Monument werd op 1 december 1996 door Z.K.H. Prins Bernhard der Nederlanden ingewijd. Het monument is geadopteerd door de Openbare Basisschool Merkelbach in Buitenveldert. De herdenking werd geleid door Hans Teengs Gerritsen, zijn vader Hans Teengs Gerritsen was Oud-Dachauer en Frank Houben, zijn grootvader Willem van Lanschot, Ridder Militaire Willems-Orde was ook Oud-Dachauer.


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

Er zijn toch veel mensen gekomen naar de herdenking


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

Vaak werden de toespraken onderbroken door het lawaai van de vliegtuigen


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

Koninklijke Hoogheid Prins Jaime Bernardo prins de Bourbon de Parme tijdens zijn toespraak

Bij het Dachau monument sprak Koninklijke Hoogheid Prins Jaime de Bourbon de Parme, zijn grootvader Xavier de Bourbon de Parme was een Oud-Dachauer. Hij was samen met zijn vrouw prinses Viktória en hun twee maanden oude dochtertje Zita Clara in de kinderwagen naar het Nationaal Dachau monument gekomen. Hij begon zijn toespraak met herinneringen aan zijn grootvader prins Xavier de Bourbon de Parme, die op 29 april 1945 met de andere gevangenen uit Dachau werd bevrijd. 'Vandaag bij deze herdenking kan ik de mensen in de ogen kijken, die de oorlog met de zelfde ogen hebben gezien' – aldus de prins.


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

Wethouder Herbert Raat, van de gemeente Amstelveen kwam als locoburgemeester naar de herdenking


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

De vlaggen hangen halfstok bij de ingang van de 'kampstraat' als teken van rouw


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

Gijs van de Westelaken vertelt over zijn collega journalist Willem Leonard 'Boebie' Brugsma



Tweede spreker bij het Dachau monument was Gijs van de Westelaken, journalist, film- en televisie producent en medeauteur van het boek ‘De bus uit Dachau’. Hij vertelde dat een oorlog elk moment opnieuw kan gebeuren, de hel is om de hoek. Ook sprak hij over zijn beroemde, overleden collega journalist Willem Leonard 'Boebie' Brugsma. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat Brugsma in het verzet. Hij overleefde een aantal concentratiekampen, waaronder Neuengamme, Natzweiler-Struthof en Dachau. Na de capitulatie van Duitsland organiseerden enkele andere Nederlandse gevangenen, onder wie Carel Steensma en Hans Teengs Gerritsen een autobus, waarmee het gezelschap naar Nederland reisde. Tot slot droeg Estella van der Meulen, een leerling van de Merkelbachschool, haar eigen gedicht voor. De plechtigheid werd muzikaal begeleid door de Regimentsfanfare ‘Garde Grenadiers en Jagers’. Na een minuut stilte die werd afgesloten met het Wilhelmus, kon de traditionele kranslegging beginnen.


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

Prins Jaime en zijn vrouw Viktória volgen aandachtig de toesprak van de journalist Van de Westelaken


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

Estella leest haar eigen gedicht voor


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

De trompettist van de Regimentsfanfare Garde Grenadiers en Jagers' blaast de Nederlandse taptoe


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

De eerste krans wordt gelegd door Herbert Raat, locoburgemeester van Amstelveen


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

De kransen worden door de leerlingen van de Merkelbachschool naar de kransleggers gebracht


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

Een van de laatst nog levende Oud-Dachauer, Jan 'Skippy' de Vaal steekt een bloem in de taxusheg


(Foto Amstelveenweb.com - 2014)

Prins Jaime en zijn echtgenote Viktória met hun baby Zita Clara lopen door de 'kampstraat' en steken een bloem in de taxusheg

Bij het monument waren niet zo veel mensen als andere jaren aangezien tegelijkertijd ook een herdenkingsdienst werd gehouden in Kamp Amersfoort. In dit kamp waren meer dan 35.000 gevangenen tussen 1941-1945, waarvan meer dan 19.000 naar Duitsland op transport zijn gegaan, zoals naar Dachau.

Vertegenwoordigers van Amstelveen, Amsterdam, Duitsland en diverse kamporganisaties legden kransen bij de ingang van het monument. Na de kransleggingen begon de traditionele gang over de 60 meter lange kampstraat waarbij men een bloem, overhandigd door de leerlingen van de Amsterdamse Merkelbachschool, in de taxusheg kon steken, meestal bij de naam op het pad waar men een herinnering aan heeft. Oud-Dachauers openden de rij en zoals destijds bij het appèl, werden hun namen stuk voor stuk afgeroepen. Na de Oud-Dachauers volgden nabestaanden genodigden en andere belangstellenden.

Het was weer een indrukwekkende herdenking. Gelukkig waren er geen roeiwedstrijden zoals de andere jaren, waardoor er vaak veel achtergrond rumoer was. Nu verstoorden af en toe de vliegtuigen de sprekers hetgeen voor sommigen toch als bedreigend kon worden ervaren. Aan de andere kant werkte het weer goed mee en was het een hele mooie herdenking.

De bussen stonden weer klaar om degenen die dat wensten terug te brengen naar het KLM hoofdgebouw om aldaar de ceremonie af te sluiten met een lunch. De organisatoren kunnen tevreden terugkijken op deze gedenkwaardige dag.  

Kijk nog rond op de website: Concentratiekamp Dachau
De volledige plechtigheid en de toespraken kunt u op de video bekijken en beluisteren.