De 71ste Dodenherdenking in Amstelveen op 4 mei 2016

De herdenkingsplechtigheid van de 71ste Nationale Dodenherdenking in Amstelveen, vond zoals gebruikelijk plaats bij het monument 'Voor hen die vielen', aan de Amsterdamseweg op woensdagavond 4 mei 2016 bij het Broersepark. Op deze dag werden alle burgers en militairen herdacht die vanaf het begin van de Tweede Wereldoorlog zijn gevallen door oorlogshandelingen en terreur voor het Koninkrijk, wanneer, of waar ook ter wereld.

(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

De treurende vrouw boven op het oorlogsmonument van de Amstelveense beeldhouwer Theo Bennes bij de ingang van het Broersepark


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Willem van Lith, voorzitter van de Bond van Wapenbroeders afdeling Amstelland voor het oorlogsmonument

Tegen half acht waren er op de Amsterdamseweg veel mensen, maar tegen de tijd, dat de herdenking begon, stonden er honderden toehoorders, die getuige wilden zijn van deze plechtigheid. Het weer werkte ook mee, want door de beginnende lente brak er toch een zonnetje door, wat een speciaal gevoel gaf en natuurlijk de sfeer verbeterde.


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Het Harmonie Orkest Amstelveen speelt al jaren bij deze herdenking passende muzikale omlijsting

Het Harmonie Orkest Amstelveen begeleidde muzikaal de herdenking met stijlvolle muziekstukken, onder leiding van Nico Schimmel die al vanaf 1997 aan het harmonieorkest de leiding geeft. Zoals al vele jaren, begeleidde presentator Frits Barend de ceremonie.


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

De presentator was ook deze keer Frits Barend

In het inleidende woord van Frits Barend vertelde hij, dat deze Dodenherdenking dit jaar samenviel met Jom Hasjoa, de dag van de Sjoa, (Holocaust) de jaarlijkse dag voor de herdenking van de Holocaust, die oorspronkelijk voornamelijk in Israël werd gehouden. De herdenking vindt plaats op de 27ste niesan, (de zevende maand van het joodse jaar). Rabbijn Hans Groenewoudt sprak een herinneringsgebed uit vanwege de Jom Hasjoa: Jizkor, de naam van gebed ter herdenking van een dode. Een samenvattende vertaling is:

'Barmhartige God, schenk ongestoorde rust aan alle zielen van de zes miljoen Joden, slachtoffers van de Sjoa, mannen en vrouwen, jongens en meisjes. Zij werden vermoord, afgeslacht en verbrand, massaal vermoord, verstikt en om het leven gebracht door de Duitse beulen en hun trawanten van andere nationaliteiten, in Auschwitz, Bergen Belsen, Dachau, Majdanek, Mauthausen, Sobibor, Theresienstadt, Treblinka en de andere vernietigingskampen.

De gemeenschap bidt voor hun zielenrust. Beschut hen voor altijd en bind hun zielen in de bundel van het eeuwig leven. De Eeuwige is hun erfdeel; moge hun verdienste ons tot blijvende voorspraak zijn. Laat de aarde hun bloed niet aan het oog onttrekken. Laat hen in vrede rusten, daar waar hun resten zich bevinden en doe hen herleven overeenkomstig hun lot aan het einde der tijden. Laat ons zeggen: Amen.'


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Rabbijn Hans Groenewoudt spreekt een herinneringsgebed uit vanwege de Jom Hasjoa. Tijdens deze dag worden de Joodse slachtoffers tijdens de Tweede Wereldoorlog herdacht, evenals het Joods verzet tegen de nazi's


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Aisha Mosterdijk leest een gedicht voor


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Matthijs den Hollander, de stadsdichter van Amstelveen leest zijn gedicht: 'Bericht aan de levenden' voor

Na het joodse gebed werden de voordracht voorgelezen door leerlinge Aisha Mosterdijk en het gedicht van Matthijs den Hollander, de stadsdichter van Amstelveen:

BERICHT AAN DE LEVENDEN
Het ruisen van de zee is altijd vlakbij.
Vogels vliegen aan de hemel.
In het land stroomt de rivier langs avondrood.
En ik weet: de zon komt op.
In mij stromen bloed en adem. Alles zo licht.
Als een bloesemblad dat naar mij toe komt zweven.
Wat een ongelofelijk besef te mogen leven.

Om middernacht, toen ik wakker lag en opkeek, zag ik iets dat wijs glimlacht.
Door leven en dood heen. Wijzer dan zij die met pijn en ijzer de mens
willen mennen. Hoeveel levens ook worden geveld, zeeën moeten worden
overgestoken of in vaderlandse bodem te ruste worden gelegd,
al zal zij nooit wennen aan het geweld,
is dit het bericht aan de levenden:

Het zegt:
Wat is het geluid van vrijheid?
Ik luister,
en adem in
het leven dat mij wél is gegeven.

Vervolgens kreeg Mirjam van ’t Veld, de burgemeester van Amstelveen, het woord:

'Jongens en meisjes, dames en heren,

De Tweede Wereldoorlog heeft pijnlijk duidelijk gemaakt, wat het betekent te leven in een samenleving, waar machthebbers met dwang hun wil opleggen. Heeft pijnlijk duidelijk gemaakt wat er gebeurt als je niet meer zélf kunt bepalen wat mag en wat moet. Wij zullen dan ook waakzaam moeten blijven, moed durven tonen om élke onderdrukking, élk ondemocratisch handelen te bestrijden. Bij voorbaat kansloos te maken.

Dáár ligt de uitdaging. Voor álle generaties, oud en jong! Maar vooral ook voor de oudere generatie. Om de verhalen te blijven delen met onze jongeren en hen weerbaar en strijdbaar te maken. Want echte vrijheid bestaat pas als de angst voor oorlog en onvrijheid is verdwenen. En in die lijn past onze inzet voor vrede, veiligheid en vrijheid. Die blijkt helaas nog steeds noodzakelijk. Want er zijn ná 1945 al honderden gewapende conflicten uitgevochten.

En ook vandaag de dag hebben we te maken met wrede en autoritaire groeperingen die zich schuldig maken aan aanslagen, martelingen en massamoord. Er zijn miljoenen op de vlucht voor geweld, vervolging en oorlog. Mensen die hun eigen plek in de wereld zijn verloren. De beelden die wij dagelijks zien en de berichten die we erover lezen zijn verbijsterend. Meer dan 70 jaar na de Tweede Wereldoorlog blijkt de mensheid nog weinig geleerd te hebben. Dat geeft ons véél stof tot nadenken en maakt, dat wij uiterst alert moeten zijn én blijven op alles wat er om ons heen gebeurt. Dat we vást moeten houden aan waarden en met elkaar de dialoog niet uit de weg moeten gaan. Dat we elkaar accepteren zoals we zijn.

Jongens en meisjes, dames en heren,

Vandaag staan we óók stil bij het feit, dat het behalve de nationale dodenherdenking, tegelijkertijd ook de jaarlijkse Jom Hasjoa is. Zeer bijzonder, dat dit nu op deze dag samenvalt. Wereldwijd herdenkt de Joodse gemeenschap vandaag haar zes miljoen slachtoffers van de Holocaust. En Rabbijn Groenewoudt sprak zojuist het Jizkor-gebed uit voor hun zielenrust. Ik stel het op prijs dat velen vanuit de Joodse gemeenschap vanavond naar dit monument zijn gekomen. Om zo - in ons eigen Amstelveen - stil te staan bij de oorlogsgeschiedenis.

Op deze avond van de vierde mei gaan onze gedachten uit naar de vele Nederlandse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en degenen die zijn omgekomen in oorlogssituaties en tijdens vredesmissies nadien. Maar óók gaan onze gedachten uit naar hen die de verschrikkingen hebben overleefd, maar voor het leven zijn getekend. Hun veelal aangrijpende belevenissen verdienen het te worden overgedragen aan volgende generaties. Als opgeheven vinger tegen machtswellust, onverdraagzaamheid en geweld.


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Mirjam van 't Veld: 'De Tweede Wereldoorlog heeft pijnlijk duidelijk gemaakt, wat het betekent te leven in een samenleving, waar machthebbers met dwang hun willen opleggen'

Dát was met name ook de intentie van onze – helaas onlangs overleden – inwoner Jules Schelvis. Vorig jaar bezocht ik hem nog en schetste hij op een indrukwekkende én ontroerende manier zijn oorlogsgeschiedenis. Die hij door de jaren heen ook aan zovele anderen op onvermoeibare wijze heeft overgedragen. Dit steeds met als doel voor ogen om het leed niet te doen vergeten. En iedereen het belang te laten inzien van een samenleving, waarin met respect met elkaar wordt omgegaan. Onder de tienduizenden Nederlandse Joden die in Sobibor  zijn omgekomen waren ook tientallen familieleden van de heer Schelvis. Waaronder zijn eerste vrouw en schoonouders. Het verdriet zat bij hem dan ook in de lijnen van zijn gezicht. Hij was één van de weinigen die Sobibor heeft overleefd. Met zijn vele lezingen, boeken en onderzoeken heeft Jules Schelvis een testament van grote historische betekenis nagelaten. Waar generaties lang lering uit kan worden getrokken.

Jongens en meisjes, dames en heren,

Mede met het verhaal van de heer Schelvis in gedachten past vanavond bezinning op het verleden én op de toekomst. Een toekomst, waarin vrijheid voor eenieder is gewaarborgd. Waarin angst en uitzichtloosheid wordt omgezet in een beter perspectief. Bezinning op de rijkdom aan vrijheden die wij inmiddels bezitten en die niet vanzelfsprekend zijn. Maar óók bezinning op de inspanningen die nodig zijn om deze te behouden. Want als de vrijheid op de proef wordt gesteld, moeten we deze steviger omarmen! En als de Tweede Wereldoorlog ons één ding heeft geleerd, is het, dat wij door onze vrijheid verplicht zijn om ons ook in te zetten voor de vrijheid van anderen. In naam van hen die vóór ons waren. En omwille van wie ná ons komen!'


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Nico Schimmel, de dirigent van het Harmonie Orkest Amstelveen blaast de 'Last Post' op zijn klaroen

Na de toespraak van de burgemeester blies Nico Schimmel, dirigent van het Harmonie Orkest Amstelveen de 'Last Post' op een originele klaroen van oorspronkelijk een infanterist hoornblazer, die het instrument bij de verdediging van de Gebbenberg in 1940 gebruikte.


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Ongeveer 500 Amstelveners kwamen naar de oorlogsherdenking


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Een van de mooiste momenten van de oorlogsherdenking


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Je kunt niet vroeg genoeg beginnen om bij de jeugd de tradities bij te brengen

Vervolgens was er twee minuten stilte, waarbij alleen de vogels in het park te horen waren, maar tijdens de stilte werd één van de aanwezige scouts onwel en viel achterover van de trap. Er was enige consternatie, omdat men niet goed wist hoe te handelen tijdens deze stilte. Gelukkig werd toch het initiatief genomen om EHBO-ers op te roepen, die het meisje onder hun hoede namen en hopelijk heeft ze niets aan haar val overgehouden. Daarna werd het volkslied Wilhelmus gezongen door de aanwezigen. Aansluitend legde als eerste de burgemeester een krans bij het monument en vervolgens betoonden 400-500 Amstelveense burgers hun eer door langs het monument te lopen, een moment stil te staan en hun krans, of bloemetje bij het monument neer te leggen.


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Mirjam van 't Veld en haar echtgenoot Harald leggen als eerste de krans van de herinnering bij het oorlogsmonument


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Honderden Amstelveners lopen langs het oorlogsmonument en velen plaatsen een bos bloemen als herinnering aan de oorlogsslachtoffers


(Foto Amstelveenweb.com - 2016)

Het oorlogsmonument bij de ingang van het Broersepark aan de Amsterdamseweg na de 71ste herdenking en de kranslegging



Na het defilé was er gelegenheid om een kopje koffie, thee of frisdrank te drinken in het nabijgelegen wijkcentrum Pluspunt. De herdenking was weer een goed georganiseerd evenement door de bestuursleden van Stichting Amstelveen Oranje, waarvoor velen hen zeer dankbaar zijn.