De 72ste Dachau Herdenking werd gehouden in het Amsterdamse Bos

Ieder jaar gedenken de Nederlandse oud-gevangenen van het concentratiekamp Dachau de bevrijding van het kamp door Amerikaanse eenheden op 29 april 1945. Dit jaar vond de herdenking plaats op zaterdag 22 april 2017 om 12.00 uur, zoals altijd bij het Nationaal Dachau monument in Amsterdam. Er kunnen wegens omstandigheid en vooral door ouderdom, steeds minder oud-gevangenen persoonlijk deelnemen aan de herdenking, maar de nieuwe generaties nemen dit over en ook steeds meer mensen die mee willen gedenken. Zelf bezoekt de redactie van Amstelveenweb.com al jaren deze herdenking en publiceert foto’s, video’s en het verhaal, want zij vindt het zeer belangrijk, dat de verschrikkelijke gebeurtenissen, die in zo enorm veel concentratiekampen 12 jaar lang in Duitsland plaatsvonden in de Tweede Wereldoorlog, nooit mogen worden vergeten.

(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Thom Tullenaar secretaris van de Stichting Vriendenkring van Oud-Dachauers verwelkomt alle aanwezigen in het restaurant van het hoofdkantoor van KLM in Amstelveen en vertelt over het programma


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Tussen de koffie en thee luisteren de gasten naar het verhaal van de secretaris

Ook dit jaar kreeg de redactie van Amstelveenweb weer een uitnodiging van de Stichting Vriendenkring van Oud-Dachauers voor het bijwonen van de herdenking. Het bestuur is dankbaar, dat Amstelveenweb.com altijd een actieve bijdrage levert aan deze herdenking. De dag begon om 11 uur in het restaurant van het KLM-hoofdkantoor aan de Amsterdamseweg 55 in Amstelveen. De ontvangst is altijd even hartelijk en de leden van de Vriendenkring en de gasten kregen koffie, thee en koekjes en konden met elkaar wat bijpraten. De ceremoniemeester Frank Houben heette iedereen welkom en bedankte de KLM, dat ook dit jaar weer van dit ontmoetingspunt gebruik mocht worden gemaakt. Zelf is hij dagelijks hier aanwezig, maar dan hoger in het gebouw op de 6de etage en werkt voor de KLM als Global Brand & Marcom (marketing communicatie) Director. Na zijn inleiding kreeg secretaris van de stichting, Thom Tullenaar het woord en zei:

'Mevrouw de Burgemeester, excellenties, en overige aanwezigen namens het bestuur van de Vriendenkring van Oud Dachauers mag ook ik u van harte welkom heten. Ik ben Thom Tullenaar en u kent mij als de secretaris van de Vriendenkring van Oud-Dachauers. En indien u het persoonlijk onthaal van Mevrouw Vink en Pascal en Olivier bent misgelopen (en dat kan ik me nauwelijks voorstellen), mag ik u ook namens hen van harte welkom heten. Ich heiße herzlich willkommen die Geschäftsträger der Deutschen Botschaft, (militair attaché) Kapitein Luitenant Stephan Helbig. Es ist uns eine besondere Ehre, dass Sie heute bei uns sind. And a special word of welcome to the (deputy) Consul General of the United States of America, Miss Pamela Hack. Miss Hack it’s an honour too.

Dames en heren, het verheugt mij bijzonder om u hier wederom te mogen begroeten, op een dag die door onze gezamenlijke bijeenkomst elk jaar opnieuw een heel bijzondere is. Helaas is het niet voor iedereen mogelijk om te komen. Een tweetal Oud Dachauers laat zich verontschuldigen. Normaal zouden ook hun namen klinken tijdens de plechtigheid bij het monument. En met dat idee hebben zij, uiteraard ieder op eigen wijze, mij verzocht u te groeten en een fijne herdenkingsdag toe te wensen, aldus: Djajeng Pratomo, inmiddels 103 jaar oud en een groet van Ernst Sillem uit zijn woonplaats in Frankrijk. Voor onze herdenking vandaag zijn twee sprekers uitgenodigd: mevrouw Mirjam van ‘t Veld, burgemeester van Amstelveen en Kimberley Klop, kleindochter van oud Dachauer Jan 'Skippy' de Vaal. En Ibrahim Aden zal een zelfgeschreven gedicht voordragen.' -aldus de secretaris.

Vervolgens stapten de aanwezigen in twee bussen en reisden af naar het Dachau monument. Aldaar werd de herdenking geleid door Hans Teengs Gerritsen, zijn vader Hans Teengs Gerritsen was Oud-Dachauer en Frank Houben, zijn grootvader Willem van Lanschot Ridder in de Militaire Willems-Orde was ook een Oud-Dachauer.


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Als de bussen in het Amsterdamse Bos aankomen, zijn er al veel mensen op de locatie van de Dachau-herdenking aanwezig


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Tussen de genodigden zijn er ook geïnteresseerde burgers, die bijna elk jaar naar de herdenking komen


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

De leden van de blaaskapel lopen muziek spelend als eerste door de 'kampstraat'


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

De eerste spreker is mevrouw Mirjam van 't Veld burgemeester van Amstelveen. Het beheer en onderhoud van het Amsterdamse Bos gebeurt onder verantwoordelijkheid van de gemeente Amsterdam, maar bestuurlijk hoort het bij Amstelveen

Het voorjaarsweer was met 9 graden erg koud en winderig met af en toe een kleine regenbui, maar gelukkig waren die maar heel kort. Burgemeester van Amstelveen mevrouw Mirjam van ’t Veld hield als eerste haar toespraak, gevolgd door Kimberly Klop, kleindochter van oud-Dachauer Jan 'Skippy' de Vaal (pdf 4 pagina’s) Het was zowel voor Kimberly als voor haar grootvader een emotioneel moment, toen zij vertelde over de band die zij met hem kreeg, nadat hij haar veel over de oorlog had verteld en zij samen oorlogsmonumenten bezochten. Als laatste droeg Ibrahim Aden leerling van de Merkelbachschool uit Amsterdam zijn eigen gedicht over de ervaring van een Joods kind. Na het blazen van het Nederlandse taptoe signaal en een minuut stilte, speelde de kapel het Wilhelmus, het Nederlandse volkslied, waarbij de halfstok hangende vlaggen van Nederland en Amsterdam, naar de top werden gehesen. Daarna begon de traditionele kranslegging en als eerste was dit mevrouw Van ’t Veld burgemeester van Amstelveen namens de gemeente en Pieter Litjens (VVD) wethouder en nu als locoburgemeester van Amsterdam namens die gemeente.

Hierna legden achtereenvolgend een krans of bloemstuk:
Deputy Consul Generaal Miss P. Hack - de Verenigde Staten van Amerika, de militair attaché Kpt. Lt. S. Helbig - Bondsrepubliek Duitsland, de heer Floor - Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), de heer Overdijhink - Nederlands Auschwitz Comité, - Jan 'Skippy' de Vaal en (klein)dochter - Vriendenkring Oud-Natzweilers, Willemijn Petroff - Nederlands Dachau Comité, Vriendenkring van Oud-Dachauers, mevrouw Ch. Huffener - Veffer - Vriendenkring Kamp Vught, mevrouw A. van Es - Amsterdams 4 en 5 mei Comité, de heer W.J.A. Nieuwenhuijse - Stichting 1940 – 1945, de heer F. Freesen - Contact commissie Noord Holland Zuid, de heren S. Delhaye en K. Hulsman - COVVS werkgroep Eén Wereld Oorlog II en tot slot de docenten en leerlingen van de Merkelbachschool.


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Kimberley Klop kleindochter van oud Dachauer Jan 'Skippy' de Vaal (1922) tijdens haar emotionele toespraak over haar grootvader, die lid was van de verzetsgroep 'Olieman' en werd in januari 1942 verraden en werd geïnterneerd en zat jaren lang vast in verschillende concentratiekampen en als laatste in Dachau


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Ibrahim Aden, leerling van de Merkelbachschool leest zijn gedicht voor


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Burgemeester Van 't Veld van Amstelveen en locoburgemeester Litjens van Amsterdam luisteren samen met Jan de Vaal op de eerste rij naar de toespraken


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Burgemeester Van 't Veld tijdens de kranslegging met de leerlingen


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Pieter Litjens locoburgemeester van Amsterdam met de leerlingen staat even stil voor de kransen van herinnering


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Miss Pamela Hack, Deputy Consul Generaal van de USA in Amsterdam na haar kranslegging samen met de leerlingen

Na de kransleggingen begon de traditionele wandeling over de 60 meter lange kampstraat, waarin de namen staan gebeiteld van de 500 Duitse concentratiekampen en buitenkampen. De Oud-Dachauers openden de rij, zoals destijds bij het appèl werden stuk voor stuk hun namen afgeroepen. De leerlingen uit groep 8 en meesters en juffen van de Merkelbachschool uit Amsterdam die het monument hebben geadopteerd, waren ook aanwezig bij de herdenking en ze deelden bloemen uit aan de aanwezigen bij het begin van de kampstraat.



Iedereen die de kampstraat binnengaat krijgt altijd een bloem, die zij al lopend op een specifieke plaats in de linker, of rechterkant van de taxushaag kunnen steken, bijvoorbeeld bij de steen met een voor hen specifieke kampnaam. Na de Oud-Dachauers volgden nabestaanden en genodigden en ook alle belangstellenden. Na de plechtigheid kon eenieder weer mee met de bussen terug naar het KLM hoofdkantoor, alwaar men een lunch kon nuttigen en met elkaar bijpraten, of elkaar juist kon ontmoeten. Het was weer een gedenkwaardige dag.


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

De wandeling op de stenen vloer van de 'kampstraat' begint


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Jan de Vaal is met zijn 95 jaar een van de oudste nog levende oud- Dachauer loopt geëmotioneerd met familieleden tussen de haag


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Leerlingen van de Merkelbachschool delen bloemen uit om ze in de haagmuur te steken


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

Veel bloemen worden in de haag gestoken


(Foto Amstelveenweb.com - 2017)

De rij wandelaars wordt steeds langer en de haag wordt steeds kleurrijker door de bloemen van herinnering

Het Nationale Dachau Monument staat in het Amsterdamse Bos, langs de Bosbaan. Het monument werd ontworpen door beeldend kunstenaar Niek Kemps en bestaat uit een straatweg van Belgisch blauwsteen, 60 meter lang en 2,35 meter breed, omzoomd door een taxushaag. De straatweg is ongelijk, wat symboliseert dat de gevangenen op ongelijk schoeisel moesten lopen. In de blauwsteen staan de namen van 500 concentratiekampen en buitenkampen gebeiteld. Het Nationaal Dachau Monument werd op 3 december 1996 door prins Bernhard en prinses Juliana geopend. Sinds 1997 wordt er jaarlijks een herdenking gehouden. Het concentratiekamp Dachau bestond namelijk uit 170 buitenkampen in verschillende Duitse steden en dorpen. Van 1933 tot 1945 zijn in totaal 206.000 gevangenen in Dachau ondergebracht, waaronder ruim 2.000 Nederlanders. De officiële cijfers spreken van 31.591 doden, maar in werkelijkheid is dit aantal veel groter geweest.


(Bron Bundesarchiv/Wikipedia - 2017)

Appel, (controle van de aanwezigen) van Joodse gevangenen op 20 juli 1938 in Dachau


(Bron United States Holocaust Memorial Museum/Wikipedia - 2017)

Amerikaanse troepen bewaken de hoofdingang van het concentratiekamp Dachau net na bevrijding eind april 1945. In de naoorlogse jaren diende Dachau als verblijfplaats voor voormalige SS-soldaten in afwachting van hun proces. Na 1948 konden de etnische Duitsers die uit Oost-Europa waren verdreven hier wachten op hervestiging en later werden de gebouwen ook gebruikt voor een tijd als militaire basis van de Verenigde Staten. Het kamp werd in 1960 eindelijk gesloten


(Bron United States Holocaust Memorial Museum/Wikipedia - 2017)

Jonge en oude overlevenden van Dachau verwelkomen de Amerikaanse troepen in april 1945

Het Dachau concentratiekamp (Duits: Konzentrationslager (KZ) Dachau) was de eerste van de nazi concentratiekampen in 1933 die in Duitsland werden geopend, bedoeld om politieke gevangenen vast te houden. Het is gelegen op het terrein van een verlaten ammunitiefabriek ten noordoosten van de middeleeuwse stad Dachau, ongeveer 16 km ten noordwesten van München in de staat Beieren in Zuid-Duitsland. Het kamp werd in 1933 geopend door Heinrich Himmler (1900 - 1945) Reichsführer van de Schutzstaffel (Beschermingsquadron van de SS) en een toonaangevend lid van de nazipartij (NSDAP) van Nazi-Duitsland. Het doel van het kamp werd uitgebreid voor dwangarbeid en uiteindelijk de gevangenisstraf van joden, Duits- en Oostenrijkse criminelen uit te voeren. Het kampsysteem Dachau groeide uit tot bijna 100 subkampen, die voornamelijk werkkampen, of Arbeitskommandos waren en bevonden zich in heel Zuid-Duitsland en Oostenrijk. De kampen werden bevrijd door de Amerikaanse troepen op 29 april 1945. In de jaren 1933 tot 1945 werden in totaal 206.200 mensen uit 30 landen in Dachau gedetineerd. Het dodental van Dachau en de Außenlager bedraagt ten minste 41.500. Ongeveer 10.000 van de 30.000 gevangenen waren ziek op het moment van bevrijding.