De EU Commissie stelt gasvraagreductieplan voor

De Europese Unie loopt het risico dat de gastoelevering uit Rusland verder vermindert omdat het Kremlin de gasuitvoer als wapen gebruikt en er al in bijna de helft van de lidstaten minder gas geleverd wordt.  Door nu maatregelen te treffen, kan Europa het risico en de kosten van verdere of volledige verstoring van de levering verminderen en de Europese energieweerbaarheid versterken.  

Daarom stelde de EU Commissie op 20 juli 2022 een nieuw wetgevingsinstrument en een Europees gasvraagreductieplan voor, om het gasverbruik in Europa tegen volgend voorjaar met 15 % te verminderen. Alle consumenten, overheidsdiensten, huishoudens, eigenaars van openbare gebouwen, energieleveranciers en bedrijfssectoren kunnen en moeten maatregelen treffen om gas te besparen. De Commissie versnelt ook de werkzaamheden in verband met diversificatie van de voorziening, onder meer door gezamenlijke aankoop van gas, om ervoor te zorgen dat de EU meer mogelijkheden heeft om aan alternatieve gasleveringen te komen.

De Commissie komt met een voorstel voor een nieuwe verordening van de Raad betreffende gecoördineerde maatregelen om de vraag naar gas te beperken, op grond van artikel 122 van het Verdrag. In de nieuwe verordening zou voor alle lidstaten een doelstelling worden opgenomen om de gasvraag tussen 1 augustus 2022 en 31 maart 2023 met 15 % te verminderen. De nieuwe verordening zou de Commissie ook de mogelijkheid bieden om, na overleg met de lidstaten, een “EU-alarm” voor de voorzieningszekerheid af te kondigen en alle lidstaten te verplichten de vraag naar gas te beperken.

Het EU-alarm kan in werking worden gesteld in geval van een aanzienlijk risico op een ernstig gastekort of een uitzonderlijk hoge gasvraag. De lidstaten moeten tegen eind september hun nationale noodplannen bijwerken om aan te tonen hoe zij de reductiedoelstelling willen halen en moeten om de twee maanden bij de Commissie verslag uitbrengen over hun vorderingen. Lidstaten die om solidariteitsleveringen verzoeken, zullen moeten aantonen welke maatregelen zij hebben genomen om hun binnenlandse vraag te beperken.

Om de lidstaten te helpen de noodzakelijke vermindering van de vraag te verwezenlijken, heeft de Commissie ook een Europees gasvraagreductieplan vastgesteld waarin de maatregelen, de beginselen en de criteria voor een gecoördineerde reductie van de vraag worden uiteengezet. In het plan ligt de nadruk op de vervanging van gas door andere brandstoffen en algemene energiebesparingen in alle sectoren. Het plan moet een waarborg vormen voor de leveringen aan huishoudens en essentiële gebruikers zoals ziekenhuizen, maar ook bedrijfstakken die cruciaal zijn om de economie te voorzien van essentiële producten en diensten, en voor de toeleveringsketens en het concurrentievermogen van de EU. Het plan verstrekt richtsnoeren die de lidstaten moeten volgen wanneer zij inperkingen plannen.

Energie die in de zomer wordt bespaard, is energie die beschikbaar is voor de winter. Door gas te vervangen door andere brandstoffen en in de zomer energie te besparen, kan meer gas worden opgeslagen voor de winter. Door nu te handelen worden de negatieve gevolgen op het bbp beperkt en wordt vermeden dat later in een crisissituatie onvoorziene maatregelen worden getroffen. Met vroegtijdige stappen kunnen de inspanningen in de tijd worden gespreid, de ongerustheid op de markt en de prijsvolatiliteit worden getemperd en kunnen betere gerichte, kosteneffectieve maatregelen worden uitgewerkt die de industrie beschermen.

Het door de Commissie voorgestelde gasvraagreductieplan is gebaseerd op overleg met de lidstaten en de industrie. Er is een brede waaier aan maatregelen beschikbaar om de vraag naar gas te beperken. Voordat aan inperkingen wordt gedacht, moeten de lidstaten alle mogelijkheden uitgeput hebben om brandstof te vervangen, niet-verplichte besparingsregelingen toe te passen en alternatieve energiebronnen in te zetten. Indien mogelijk moet bij voorrang worden overgeschakeld op hernieuwbare energiebronnen of schonere, minder koolstofintensieve of vervuilende opties. Als tijdelijke maatregel kan het echter noodzakelijk zijn over te schakelen op kolen, olie of kernkracht, zolang dit niet tot koolstofafhankelijkheid leidt. Marktgebaseerde maatregelen kunnen de risico's voor de samenleving en de economie beperken. Zo kunnen de lidstaten veilingen of aanbestedingen organiseren om energiereductie per bedrijfssector te stimuleren. De lidstaten kunnen steun aanbieden in overeenstemming met de wijziging van het tijdelijk crisiskader voor staatssteun, die de Commissie vandaag heeft goedgekeurd.

Een andere belangrijke pijler van de energiebesparingen is de reductie van verwarming en koeling. De Commissie spoort alle lidstaten aan om op grote schaal voorlichtingscampagnes te organiseren om de reductie van verwarming en koeling te stimuleren en de mededeling EU “Bespaar energie” toe te passen, waarin talrijke opties aan bod komen voor besparingen op korte termijn. Zo kunnen lidstaten overgaan tot een gerichte vermindering van de verwarming en de koeling in overheidsgebouwen.