De EU Gezondheidsunie is sterker en beter voorbereid op de toekomst

Op 22 mei 2024 heeft de Europese Commissie een mededeling (pdf 20 pagina’s) over de Europese Gezondheidsunie aangenomen, waarin de vooruitgang wordt belicht die de afgelopen vier jaar in het EU-gezondheidsbeleid is geboekt, ten behoeve van de burgers in de EU en wereldwijd.

Het begin van dit mandaat werd gekenmerkt door de grootste pandemie in een eeuw, die op wereldwijde schaal menselijk lijden veroorzaakte en de volksgezondheidsstelsels tot het uiterste op de proef stelde. De COVID-19-pandemie heeft echter ook laten zien wat solidariteit, samenwerking en beslissend optreden van de EU kunnen bewerkstelligen. Dankzij de EU-vaccinstrategie hadden alle EU-burgers tegelijkertijd en onder dezelfde omstandigheden toegang tot levensreddende COVID-vaccins. Dit hielp de verspreiding van het virus tegen te gaan en miljoenen levens te redden.

(Foto © EU - 2024)

Voorlezen tijdens de wekelijkse bijeenkomst van de Commissie-von der Leyen door Margaritis Schinas, vicevoorzitter van de Europese Commissie en Stella Kyriakides, Europees commissaris op 22 mei 2024, over de mededeling aan de Europese Gezondheidsunie: samen optreden voor de gezondheid van de mensen
Dankzij het EU Digital COVID-certificaat konden economieën en samenlevingen veilig heropenen, terwijl SURE meer dan 31 miljoen werknemers hielp de economische impact te boven te komen. Omdat pandemieën geen grenzen kennen, breidde onze samenwerking en solidariteit zich ook uit over de hele wereld. Dankzij onze Team Europe-aanpak werd de EU via COVAX de grootste donor van vaccins en verleende zij bijna 54 miljard euro aan noodhulp aan partnerlanden.

De Europese Gezondheidsunie kwam dus midden in de pandemie naar voren als een noodzaak om de veerkracht van de EU te behouden en bij te dragen aan het maatschappelijke welzijn, de strategische autonomie en de geopolitieke stabiliteit van Europa. Het bouwde voort op de ervaringen met de COVID-19-crisis en beantwoordde aan de duidelijke roep van burgers om een sterkere aanwezigheid van de EU op het gebied van de volksgezondheid.

De visie voor de Gezondheidsunie, die in november 2020 werd onthuld, is ervoor te zorgen dat de lidstaten beter voorbereid zijn om samen op toekomstige gezondheidscrises te reageren, en tegelijkertijd modern en innovatief gezondheidsbeleid voor alle burgers in de EU te ondersteunen. Gesteund door substantiële financiering uit het EU4Health-programma, werden de doelstellingen van de Europese Gezondheidsunie snel omgezet in tastbare resultaten.

Nu er nog meer actie op stapel staat, heeft de Europese Gezondheidsunie tot nu toe het volgende opgeleverd: Sterkere veiligheidsmaatregelen op het gebied van de gezondheidszorg, om beter te kunnen reageren op toekomstige crises. Tegenwoordig is de EU beter toegerust om te anticiperen op, zich voor te bereiden op en te reageren op elke grote bedreiging voor de gezondheid. Dit is te danken aan een sterker juridisch kader voor samenwerking op het gebied van de gezondheidszorg, versterkte EU-gezondheidsagentschappen en de oprichting van de Health Emergency and Preparedness and Response Authority (HERA).

Gelijke en tijdige toegang tot betaalbare medicijnen voor alle burgers. De voorgestelde farmaceutische hervorming van de EU zal nog eens 70 miljoen EU-burgers toegang geven tot nieuwe medicijnen, terwijl een concurrerende farmaceutische sector in Europa behouden blijft. De hervorming concentreert zich op de behoeften van de EU-burgers om ervoor te zorgen dat iedereen toegang heeft tot de medicijnen die hij nodig heeft, wanneer hij die nodig heeft, waar hij ook woont en ongeacht zijn ziekte. Deze hervorming zal ook de beschikbaarheid van cruciale medicijnen verbeteren door een reeks maatregelen vast te stellen om tekorten aan te pakken.

Een toonaangevend kankerplan. Het Europese Kankerbestrijdingsplan lanceerde een aantal belangrijke acties om de ziekte in elk stadium aan te pakken – van preventie tot diagnose en behandeling, tot zorg na kanker. Ondersteund door 4 miljard euro aan EU-financiering maakt het nu al een verschil in de levens van kankerpatiënten in heel Europa.

Baanbrekende initiatieven om de gezondheidszorg te digitaliseren. Burgers zullen overal in de EU toegang hebben tot betere gezondheidszorg, dankzij de baanbrekende European Health Data Space (EHDS). Met volledige inachtneming van de gegevensbeschermingsregels van de EU benut de EHDS het volledige potentieel van de digitale transitie en zal het ook een beter gebruik van gegevens voor het onderzoek en de ontwikkeling van levensveranderende medicijnen mogelijk maken.

Uitgebreide actie voor een betere geestelijke gezondheid. De EU Comprehensive Approach to Mental Health erkent dat onze geestelijke gezondheid net zo belangrijk is als onze lichamelijke gezondheid en gevolgen heeft voor individuen van alle achtergronden. Het bestaat uit brede acties, ondersteund door ruim 1,2 miljard euro, om het geestelijk welzijn te bevorderen, de preventie- en ondersteunende diensten te verbeteren en het stigma op dit belangrijke gebied te doorbreken.

Regels om de patiëntveiligheid te vergroten en de levering van geneesmiddelen veilig te stellen. Donoren en ontvangers van stoffen van menselijke oorsprong, zoals bloed en cellen, zullen profiteren van sterkere bescherming onder herziene EU-regels. Maatregelen om elke verstoring van het aanbod van cruciale medicijnen en medische hulpmiddelen te voorkomen, zorgen ervoor dat burgers kunnen blijven vertrouwen op veilige en effectieve medische producten, behandelingen en therapieën.

Een One Health-aanpak om grote gezondheidsrisico’s aan te pakken. Door het verband tussen de gezondheid van mens, dier en milieu te erkennen, is Europa beter gepositioneerd om krachtiger beleid te ontwikkelen om grote gezondheidsuitdagingen aan te pakken, zoals antimicrobiële resistentie en de impact van klimaatverandering op de gezondheid.