De EU en WHO willen een krachtigere internationale gezondheidsarchitectuur

'COVID-19 toont aan waarom gezamenlijke actie nodig is voor een robuustere internationale gezondheidsarchitectuur' – staat er in het opinieartikel van voorzitter Charles Michel van de Europese Raad, WHO-directeur-generaal dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus en meer dan 20 wereldleiders op 30 maart 2021.

De COVID-19-pandemie is de grootste uitdaging voor de wereldgemeenschap sinds de jaren 1940 van de vorige eeuw. In die tijd, na de verwoestingen van twee wereldoorlogen, kwamen politieke leiders samen om het multilaterale systeem te smeden. De doelstellingen waren duidelijk: landen samenbrengen, de verleidingen van isolationisme en nationalisme weerstaan, en de uitdagingen aanpakken die alleen samen in een geest van solidariteit en samenwerking kunnen worden verwezenlijkt, namelijk vrede, welvaart, gezondheid en veiligheid.

Vandaag koesteren wij dezelfde hoop dat wij, nu wij samen strijden om de COVID-19-pandemie te overwinnen, kunnen bouwen aan een robuustere internationale gezondheidsarchitectuur die toekomstige generaties zal beschermen. Er zullen andere pandemieën en andere ernstige noodsituaties op gezondheidsgebied komen. Geen enkele regering of multilaterale organisatie kan deze dreiging alleen het hoofd bieden. De vraag is niet of, maar wanneer. Samen moeten we beter voorbereid zijn om pandemieën op een sterk gecoördineerde wijze te voorspellen, te voorkomen, op te sporen, te evalueren en er doeltreffend op te reageren. De COVID-19-pandemie heeft ons er op grimmige en pijnlijke wijze aan herinnerd dat niemand veilig is zolang niet iedereen veilig is.

Daarom zetten wij ons in voor een universele en billijke toegang tot veilige, doeltreffende en betaalbare vaccins, geneesmiddelen en diagnostica voor deze en toekomstige pandemieën. Immunisatie is een mondiaal collectief goed en wij moeten in staat zijn zo snel mogelijk vaccins te ontwikkelen, te produceren en in te zetten. Daarom is de Access to COVID-19 Tools Accelerator (ACT-A) opgezet om gelijke toegang tot tests, behandelingen en vaccins te bevorderen en gezondheidsstelsels over de hele wereld te ondersteunen. ACT-A heeft op veel punten resultaten opgeleverd, maar een gelijke toegang is nog niet bereikt. Er is meer wat we kunnen doen om de toegang wereldwijd te bevorderen.

Daartoe zijn wij van mening dat landen samen moeten werken aan een nieuw internationaal verdrag voor paraatheid voor en reactie op pandemieën. Zo'n hernieuwde collectieve verbintenis zou een mijlpaal zijn in het opvoeren van de paraatheid voor pandemieën op het hoogste politieke niveau. Het zou verankerd zijn in de grondwet van de Wereldgezondheidsorganisatie, waarbij andere relevante organisaties die van cruciaal belang zijn voor dit streven, zouden worden betrokken, ter ondersteuning van het beginsel van gezondheid voor allen.  Bestaande mondiale gezondheidsinstrumenten, met name de Internationale Gezondheidsregeling, zouden een dergelijk verdrag schragen en zorgen voor een stevige en beproefde basis waarop we kunnen voortbouwen en verbeteren.

Het hoofddoel van dit verdrag zou erin bestaan een alle regeringen en alle geledingen van de samenleving omvattende aanpak te bevorderen, waarbij de nationale, regionale en mondiale capaciteit en weerbaarheid tegen toekomstige pandemieën worden versterkt. Dit houdt onder meer in dat de internationale samenwerking ter verbetering van bijvoorbeeld alarmeringssystemen, uitwisseling van gegevens, onderzoek en de lokale, regionale en wereldwijde productie en distributie van medische en volksgezondheidsmaatregelen, zoals vaccins, geneesmiddelen, diagnostica en persoonlijke beschermingsmiddelen, sterk moet worden opgevoerd.

Het zou ook de erkenning inhouden van een "One Health"-benadering die de gezondheid van mensen, dieren en onze planeet met elkaar verbindt. En een dergelijk verdrag zou moeten leiden tot meer wederzijdse verantwoordingsplicht en gedeelde verantwoordelijkheid, transparantie en samenwerking binnen het internationale systeem en met zijn regels en normen. Om dit te bereiken zullen wij samenwerken met staatshoofden en regeringsleiders overal ter wereld en met alle belanghebbenden, waaronder het maatschappelijk middenveld en de particuliere sector. Wij zijn ervan overtuigd dat het onze verantwoordelijkheid is, als leiders van naties en internationale instellingen, om ervoor te zorgen dat de wereld lering trekt uit de COVID-19-pandemie.

Nu COVID-19 onze zwakheden en verdeeldheid heeft uitgebuit, moeten wij deze kans grijpen en als wereldgemeenschap samenkomen voor een vreedzame samenwerking die verder reikt dan deze crisis. Het opbouwen van onze capaciteiten en systemen om dit te doen zal tijd vergen en een volgehouden politieke, financiële en maatschappelijke inzet gedurende vele jaren. Onze solidariteit om ervoor te zorgen dat de wereld beter voorbereid is, zal onze nalatenschap zijn die onze kinderen en kleinkinderen beschermt en de gevolgen van toekomstige pandemieën voor onze economieën en onze samenlevingen tot een minimum beperkt.

Om voorbereid te zijn op een pandemie is wereldwijd leiderschap nodig voor een mondiaal gezondheidsstelsel dat klaar is voor dit millennium. Om deze toezegging gestand te doen, moeten wij ons laten leiden door solidariteit, billijkheid, transparantie, inclusiviteit en rechtvaardigheid. Lees ook: Een internationaal verdrag over preventie van en paraatheid voor pandemieën (English)

Door J. V. Bainimarama, minister-president van Fiji, Prayut Chan-o-cha, minister-president van Thailand; António Luís Santos da Costa, minister-president van Portugal; Mario Draghi, minister-president van Italië; Klaus Iohannis, president van Roemenië; Boris Johnson, minister-president van het Verenigd Koninkrijk; Paul Kagame, president van Rwanda; Uhuru Kenyatta, president van Kenia; Emmanuel Macron, president van Frankrijk; Angela Merkel, bondskanselier van Duitsland; Charles Michel, voorzitter van de Europese Raad; Kyriakos Mitsotakis, premier van Griekenland; Moon Jae-in, president van de Republiek Korea; Sebastián Piñera, president van Chili; Carlos Alvarado Quesada, president van Costa Rica; Edi Rama, eerste minister van Albanië; Cyril Ramaphosa, president van Zuid-Afrika; Keith Rowley, eerste minister van Trinidad en Tobago; Mark Rutte, eerste minister van Nederland; Kais Saied, president van Tunesië; Macky Sall, president van Senegal; Pedro Sánchez, premier van Spanje; Erna Solberg, premier van Noorwegen; Aleksandar Vučić, president van Servië; Joko Widodo, president van Indonesië; Volodymyr Zelensky, president van Oekraïne, dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie.