De Internationale Dag voor de herdenking van de Holocaust

27 januari is de internationale dag waarop de Holocaust wordt herdacht. Het is ook 79 jaar geleden dat het naziconcentratiekamp Auschwitz-Birkenau werd bevrijd. In de aanloop naar de internationale dag voor de herdenking van de Holocaust verklaarde EU Commissie voorzitter Von der Leyen:

“Naar aanleiding van de verachtelijke terroristische aanslagen van Hamas tegen Israël op 7 oktober 2023 heeft het herdenken van de Holocaust een nieuwe betekenis gekregen. De Europese Joden leven weer in angst: geen enkele ouder mag bang zijn om zijn kinderen naar school te sturen. Joodse mensen worden geïntimideerd, gepest en aangevallen op straat, op school en in de universiteit. Synagogen werden gevandaliseerd. Joodse begraafplaatsen werden geschonden.

(Bron © European Union/ Dati Bendo - 2024)

Ursula von der Leyen voorzitter van de Europese Commissie
De ongekende piek van antisemitische daden die we in heel Europa hebben gezien, herinnert ons aan de donkerste tijd van onze geschiedenis. Wat nu echter anders is, is dat we allemaal achter de Joodse gemeenschappen staan. Er is geen plaats voor antisemitische haat, vooral niet hier in Europa. En er is geen rechtvaardiging voor antisemitisme.

Drie generaties na de Shoah moeten we ervoor zorgen dat het Joodse leven in de openbaarheid blijft gedijen. We kunnen niet aanvaarden dat Joden hun identiteit verbergen. De bevordering van het Joodse leven staat centraal in onze EU-strategie ter bestrijding van antisemitisme. Ter gelegenheid van de 79e verjaardag van de bevrijding van het concentratiekamp Auschwitz-Birkenau, herdenken we de 6 miljoen Joodse vrouwen, mannen en kinderen, en alle andere slachtoffers, waaronder honderdduizenden Roma, die tijdens de Holocaust zijn vermoord.

Nu de laatste overlevenden van de Holocaust verdwijnen, moeten we nieuwe vormen van herdenking vinden en nieuwe onderwijsmethoden toepassen, met gebruikmaking van de laatste sporen van het verleden. Daartoe ontwikkelen we een “Netwerk van plaatsen waar de Holocaust plaatsvond”, een vlaggenschipactie van de EU-strategie ter bestrijding van antisemitisme. Gedenkplaatsen moeten worden beschermd en educatieve en herdenkingsdoeleinden dienen.



Laten we niet vergeten hoe het allemaal begon: antisemitisme en haat leidden tot de Shoah. Het is onze plicht als Europeanen om een Europese Unie op te bouwen die vrij is van antisemitisme en alle vormen van racisme en discriminatie. Als Europa de Joden in de steek laat, zal Europa ons allemaal in de steek hebben gelaten. ‘Nooit meer' is nu!”

 Achtergrond

Om de EU-lidstaten en het maatschappelijk middenveld te helpen antisemitisme te bestrijden en het Joodse leven in de EU te bevorderen, kwam de Europese Commissie op 5 oktober 2021 met een nieuwe strategie voor de bestrijding van antisemitisme en de bevordering van het Joodse leven. Het herdenken van de Holocaust is van essentieel belang om te garanderen dat wij onze geschiedenis levend houden.

De Europese Commissie heeft op 6 november 2023 een mededeling uitgebracht met als titel “Geen plaats voor haat: een verenigd Europa tegen haat”, waarin wordt gepleit voor een betere bescherming van openbare ruimten, met name Joodse gebedshuizen, en de bestrijding van haat op het internet. De coördinator voor de bestrijding van antisemitisme en de bevordering van het Joodse leven van de Commissie zal worden opgewaardeerd tot Gezant met een specifiek mandaat om de coördinatie te verdiepen, onder meer via specifieke door de EU gefinancierde projecten, en om het potentieel van het EU-beleid ter bestrijding van haat online en offline te maximaliseren.Het kaderbesluit van 2008 betreffende de bestrijding van racisme en vreemdelingenhaat zorgt ervoor dat ernstige uitingen van racisme en vreemdelingenhaat, waaronder het publiekelijk vergoelijken, ontkennen of bagatelliseren van de Holocaust, strafbaar worden gesteld met doeltreffende, evenredige en afschrikkende strafrechtelijke sancties. De Commissie neemt ook belangrijke maatregelen om de verspreiding van desinformatie over de Holocaust, zowel online als offline, een halt toe te roepen.

Om verdraaiing van de Holocaust onder de aandacht te brengen en te bestrijden, heeft de Commissie samen met de International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA), de Unesco, de OVSE, de Raad van Europa en de Verenigde Naties de campagne #ProtectTheFacts opgezet.

In 2005 riep de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties per Resolutie 60/7 over de herdenking van de Holocaust 27 januari uit tot internationale dag voor de herdenking van de slachtoffers van de Holocaust. Op 27 januari 1945 bevrijdden de geallieerden het concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau. Om nieuwe genocides te voorkomen, spoort de resolutie alle VN-leden aan om de nagedachtenis van de Holocaustslachtoffers eer te bewijzen en de ontwikkeling van lesprogramma's over de Holocaust te bevorderen. Ook wordt er in de resolutie toe opgeroepen Holocaust-locaties waar zich vernietigingskampen, concentratiekampen, werkkampen en gevangenissen van de nazi's bevonden, actief in stand te houden.

De Europese Commissie en de lidstaten van de EU hebben zich ertoe verbonden zigeunerhaat tegen te gaan, als onderdeel van het strategisch EU-kader voor de Roma en de aanbeveling van de Raad over de Roma. Op 9 januari 2023 is het eerste evaluatieverslag over de nationale strategische kaders voor de Roma van de lidstaten aangenomen.

In het kader van het Programma “Burgers, gelijkheid, rechten en waarden” (CERV-programma) trekt de Europese Commissie in 2024 meer dan 14 miljoen euro uit ter ondersteuning van projecten op het gebied van herdenken in Europa. Bijzondere prioriteit zal worden gegeven aan projecten die gericht zijn op het bevorderen van de herdenking van de Holocaust, aan lesmateriaal en onderzoek op dit gebied en aan het bestrijden van ontkenning en verdraaiing van de Holocaust.