De banpaal aan de Hollandsedijk wordt een monument

De gemeente Amstelveen draagt het herinneringsmonument aan de Hollandsedijk voor als potentieel monument. Het monument bestaat uit zowel restanten van een zeldzame banpaal, die in de 17de eeuw de grens markeerde tussen Amsterdam en Amstelveen, als een grenspaal die waarschijnlijk de grens markeerde tussen Holland en het Sticht. 

Het herinneringsmonument staat op de kruising van de Bovenkerkerweg en de Hollandsedijk, bij de huidige grens tussen Amstelveen en Uithoorn. Volgens de regionale erfgoedorganisatie Mooi Noord-Holland, die onderzoek heeft gedaan naar het object, bezit het herinneringsmonument cultuurhistorische, situationele en zeldzaamheidswaarde. Ook de Erfgoedcommissie heeft positief geadviseerd over de monumentale waarde.

'Het college vindt het belangrijk om objecten die een belangrijk deel uitmaken van de lokale historie op deze manier te behouden en beschermen. Deze banpaal toont de ontstaansgeschiedenis van Amstelveen en is daarom belangrijk om te bewaren. Het monument is zowel lokaal als landelijk een zeldzaam fenomeen. Er is in Nederland slechts een fractie van dit soort ban-, limiet- en grenspalen behouden gebleven. Het is uniek dat Amstelveen zelfs drie voormalige ban- of grenspalen op haar grondgebied heeft staan' - zegt Herbert Raat (VVD) wethouder Welstand en Monumenten.


(Foto Naomi Heidinga - 2021)

Wethouder Herbert Raat en Norman Vervat van het Cuypersgenootschap naast de banpaal in de kruising Hollandsedijk en de Bovenkerkerweg. Deze stichting heeft de grens-/banpaal gemeld bij het Meldpunt Monumenten

Banpalen waren markeringen bij belangrijke toegangswegen die de grenzen van de jurisdictie (de banne) van een rechtsgebied aangaven. In dit geval die van Amsterdam. Iemand die als straf uit de stad verbannen werd, moest buiten het gebied blijven dat door de banpalen werd aangegeven. De stad breidde regelmatig uit, waarna de palen werden verschoven of vervangen door nieuwe. Momenteel staan er op de Amsteldijk en aan de Amsterdamseweg nog twee van deze banpalen uit ongeveer 1625. Het is bekend dat er in de omgeving van Amsterdam nog minimaal drie van dit soort banpalen hebben bestaan. In Sloten staat er een uit 1794. De limiet- en banpalen verloren hun functie in 1813.

De volgende drie potentiële monumenten zijn ook deze week in procedure gebracht:

- Een voormalig woon-winkelpand aan de Amstelzijde 63-65

- Een woonhuis en voormalige drukkerij aan de Amsterdamseweg 487-489

- Een voormalige school en onderwijzerswoning aan de Oostermeerweg 83

Zienswijze. De eigenaren van de vier panden en objecten zijn geïnformeerd over het voornemen om het een monumentale status te verlenen en kunnen hierop reageren. Hierna volgt een definitief besluit.