De corona-notificatieapp wordt in Twente eerst getest

Begin juli 2020 start een gebruikerstest van de corona-notificatieapp in de regio Twente. Dat schrijft minister Hugo de Jonge (VWS) op 25 juni 2020 in een brief aan de Tweede Kamer. Via een briefing en instructies krijgen testers te horen hoe de test in zijn werk zal gaan en hoe de app is te downloaden en te installeren. De test maakt onderdeel uit van een reeks testen die er voor moet zorgen dat de app aan alle eisen op het gebied van privacy, gebruiksvriendelijkheid en veiligheid voldoet. Op advies van de experts van het Outbreak Management Team kondigde minister Hugo de Jonge eerder al aan dat het kabinet de inzet van applicaties verkent.

Het doel van de gebruikerstest is om de testversie van de app verder te verbeteren voordat hij voor iedereen in Nederland beschikbaar komt. In samenwerking met diverse organisaties in de regio Twente krijgen enkele honderden mensen de gelegenheid de app op hun eigen telefoon te installeren en een week lang in hun eigen omgeving ervaring op te doen met de app. Onderzoek moet dan aangeven of de app voor gebruikers eenvoudig is te installeren, en of de teksten en de functies begrijpelijk zijn. Ook wordt gekeken wat mensen doen als ze (gesimuleerd) positief getest worden en wanneer ze een notificatie ontvangen. Na het onderzoek wordt bezien hoe de app volgens gebruikers valt te verbeteren.

(Foto Arenda Oomen /VWS - 2018)

Hugo de Jonge (CDA) minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, viceminister-president

Met de GGD Twente wordt tenslotte bekeken wat er nodig is om het gebruik van de app in te passen als aanvulling op het bestaande bron- en contactonderzoek. Aan het eind van de testperiode dienen de gebruikers de app weer te verwijderen en wordt gericht doorgewerkt aan het verbeteren van de app. Minister Hugo de Jonge: 'We moeten alles op alles zetten om een tweede coronagolf te voorkomen. De dijk die die tweede golf kan tegenhouden, dat zijn wij samen. De app kan daar een belangrijke rol in spelen. Mooi dat de regio Twente haar technische expertise en noaberschap ter beschikking stelt om corona samen onder controle te houden.'

Contactonderzoek. De app moet het reguliere bron- en contactonderzoek van de GGD aanvullen. Bij dit reguliere onderzoek vragen medewerkers van de GGD aan mensen die in aanraking zijn geweest met personen die positief zijn getest, of ze zelf klachten hebben. Daarbij gaat de GGD dus af op de contacten die mensen zich nog herinneren en die ze kennen. Voor contactonderzoek is het belangrijk te weten of mensen voor langere tijd dicht bij elkaar waren. Dankzij de app kunnen meer mensen sneller een bericht krijgen dat ze in de buurt van een besmet persoon zijn geweest. Veel mensen kunnen zich moeilijk herinneren met wie ze bijvoorbeeld allemaal in hetzelfde treinstel hebben gezeten. De app herinnert die contacten wel. Daardoor bereikt de app mensen sneller dan het reguliere bron- en contactonderzoek. Door op deze manier meer mensen sneller te berichten dat ze risico kunnen lopen, kunnen mensen eerder worden getest waardoor het doorgeven van de besmetting wordt beperkt.

Wil je weten of je ook besmet bent, dan kun je je gratis laten testen bij de GGD. Alleen mensen die echt besmet zijn kunnen dat in de app ingeven. Op andere telefoons die in de afgelopen dagen bij hen in de buurt zijn geweest en waarop de app is geïnstalleerd wordt vervolgens een signaal afgegeven. Gebruik van de app is vrijwillig. De app is volledig anoniem en er wordt geen informatie over jou of je locatie opgeslagen. Je hoeft geen persoonlijke gegevens in te voeren. Ook niet als je corona hebt.

Hoe werkt de app? De app werkt op basis van bluetooth technologie en wisselt unieke en niet tot de persoon herleidbare nummers uit die meerdere keren per uur wisselen. De nummers die horen bij besmette personen worden door de app opgehaald en de app controleert of je die nummers 'bent tegengekomen'. Als je voor langere tijd in de buurt bent geweest van iemand die besmet is met het coronavirus geeft de app je een bericht. Beide personen moesten dan wel beschikken over de app op hun smartphone.

Zoals bekend is bluetooth op zichzelf onvoldoende nauwkeurig om de afstand te kunnen meten. Voor de notificatie-app is het echter voldoende om een indicatie te hebben van hoe nabij twee telefoons zijn geweest. Door data hierover te combineren met de tijdsduur van de nabijheid kan met aanzienlijke betrouwbaarheid worden gemeten of twee gebruikers van de app in een situatie zijn geweest met risico op besmetting. Situaties met mensen die dicht bij elkaar waren maar fysiek gescheiden, bijvoorbeeld aan de andere kant van een muur of in een naastgelegen auto of trein, konden in de meeste gevallen in de test correct uitgesloten worden.

Hoe verder? De planning is er op gericht dat het kabinet half juli 2020 besluit over de landelijke introductie van de app en over het moment waarop. Daarbij worden onder andere de uitkomsten van gebruikers- en veiligheidstesten en het advies van de Autoriteit Persoonsgegevens meegenomen.



Contact tracing of contact onderzoek? In de volksgezondheid is het opsporen van contacten het proces van identificatie van personen die mogelijk in contact zijn gekomen met een besmette persoon ('contactpersonen') en het vervolgens verzamelen van nadere informatie over deze contacten. Door de contacten van geïnfecteerde personen op te sporen, ze op besmetting te testen, de geïnfecteerde personen te behandelen en hun contacten op te sporen, wil de volksgezondheid het aantal infecties in de bevolking verminderen. Ziekten, waarvoor de tracering van contacten gewoonlijk wordt uitgevoerd, zijn onder meer tuberculose, door vaccinatie te voorkomen infecties zoals mazelen, seksueel overdraagbare aandoeningen (waaronder HIV), door bloed overgedragen infecties, sommige ernstige bacteriële infecties en nieuwe infecties (bv. SARS-CoV, H1N1, en COVID-19).

Op 10 april 2020 kondigden Apple en Google, die het grootste deel van de mobiele besturingssystemen ter wereld voor hun rekening nemen, de traceertechnologie voor het Coronavirus 2019 voor iOS en Android aan. Vertrouwend op de draadloze Bluetooth Low Energy (BLE) radiosignalen voor het traceren van contacten, zouden de nieuwe tools mensen waarschuwen voor anderen, waarmee ze in contact zijn geweest en die geïnfecteerd zijn door SARS-CoV-2. Vanaf 10 april, zouden de overeenkomstige coronavirus apps in mei worden vrijgegeven en later in 2020 worden verbeterd.

Uitdagingen bij het traceren van contacten kunnen zich voordoen met betrekking tot kwesties van medische privacy en vertrouwelijkheid. Artsen in de gezondheidszorg zijn vaak gemandateerde verslaggevers, die verplicht zijn te handelen om een overdraagbare ziekte binnen een bredere populatie in te dammen en die ook ethisch verplicht zijn om individuen te waarschuwen voor hun blootstelling. Tegelijkertijd hebben besmette personen een erkend recht op medisch beroepsgeheim. Volksgezondheidsteams maken doorgaans de minimale hoeveelheid informatie bekend die nodig is om de doelstellingen van het traceren van contacten te bereiken. Contacten krijgen bijvoorbeeld alleen te horen dat ze zijn blootgesteld aan een bepaalde infectie, maar worden niet geïnformeerd over de persoon die de bron van de blootstelling was.

Sommige activisten en zorgverleners hebben hun bezorgdheid geuit over het feit dat het opsporen van contacten personen kan ontmoedigen om een medische behandeling te zoeken. uit angst voor verlies van de vertrouwelijkheid en de daaropvolgende stigmatisering, discriminatie of misbruik. Dit is met name een punt van zorg met betrekking tot het opsporen van contacten voor hiv. Ambtenaren in de gezondheidszorg hebben erkend dat de doelstellingen van het traceren van contacten in evenwicht moeten zijn met het behoud van vertrouwen in kwetsbare bevolkingsgroepen en gevoeligheid voor individuele situaties.