De gemeenten in Noord-Holland willen de asielketen flexibiliseren

Naast de 3.000 asielzoekers die per maand ons land binnenkomen heeft Nederland nu recent ook te maken met de instroom van Afghanen. Dit maakt de situatie rond opvang van asielzoekers en huisvesting van statushouders nog nijpender. Vanuit het Rijk is een oproep gedaan om door gezamenlijke inspanning te voorkomen dat crisisnoodopvang noodzakelijk wordt – schrijft het College B en W van Amstelveen in de collegebrief van 3 september 2021.

Het is belangrijk te voorkomen dat er, zoals in 2015 het geval was in Amstelveen, noodopvang moet worden georganiseerd. Door onder meer te zorgen voor een goede doorstroming in de azc's (asielzoekerscentrum) kan deze situatie zoveel mogelijk voorkomen worden. Dit is mogelijk als gemeenten tijdig aan hun taakstelling voldoen door vergunninghouders te huisvesten. Deze zogenoemde statushouders verblijven nu nog te lang in azc's, waardoor er tekort aan ruimte ontstaat voor nieuwe asielzoekers.

Amstelveen neemt zijn volledige verantwoordelijkheid door te voldoen aan de door het Rijk bepaalde taakstelling om statushouders te huisvesten. In het eerste halfjaar van 2021 had Amstelveen een taakstelling van 71. Aan deze taakstelling hebben wij volledig voldaan. Voor de tweede helft van 2021 geldt vooralsnog (deze taakstelling kan nog bijgesteld worden) een taakstelling van 76. Momenteel zijn hiervan 6 plekken gerealiseerd en 10 ingepland.

Wij zijn van mening dat ook de andere gemeenten in onze Veiligheidsregio en de gemeenten in overige vier Veiligheidsregio's in Noord-Holland zich tot het uiterste moeten inspannen om aan de taakstelling die voor hen geldt te voldoen. De huisvesting van statushouders heeft invloed op de mogelijkheid om andere doelgroepen zoals economisch daklozen, spoedzoekers, arbeidsmigranten, starters op de woningmarkt en reguliere woningzoekenden die al jaren op een wachtlijst staan, te huisvesten in sociale huurwoningen. De verhoogde taakstelling die vanaf januari 2021 geldt gaat nog meer ten koste van het huisvesten van de hiervoor genoemde doelgroepen. Het Luchthavenindelingsbesluit Schiphol (LIB) maakt het voor Amstelveen en de regio vrijwel onmogelijk extra woningbouw te realiseren. Dit vraagt om meer flexibiliteit en integraliteit van besluitvorming rondom de noodzakelijke ontwikkelingen in Uilenstede -Kronenburg.

(Foto Amstelveenweb.com - 2005)

Het voormalige asielzoekerscentrum aan de Burgemeester Wiegelweg 2, in Amstelveen Westwijk op 22 mei 2005. In het AZC verbleven toentertijd 350 vluchtelingen. De sluitingsdatum van het Amstelveense AZC was 31 maart 2005. De gebouwen zijn inmiddels gesloopt

Flexibele opvang en betere integratie (middellange termijn). Een tweede doel van de Flexibilisering Asielketen is om de opvangcapaciteit van asielzoekers flexibeler mee te laten bewegen met veranderingen in de instroom en de overgang van asielopvang naar huisvesting. Ook kan er beter aansluiting gevonden worden met inburgering, integratie of terugkeer door statushouders te plaatsen in een gemeente in de nabijheid van het azc waar zij verbleven. De nieuwe afspraken beogen ook een betere verspreiding van het aantal opvangplekken over Nederland. Daardoor is het aantal plekken die regio's op de middellange termijn moeten realiseren per regio verschillend.

In de Uitvoeringsagenda flexibilisering asielketen (pdf 8 pagina’s) wordt beschreven hoe het vernieuwde asielsysteem er uit gaat zien. In het toekomstige asielsysteem krijgen asielzoekers zo snel mogelijk duidelijkheid over de kansrijkheid van hun asielaanvraag. Zij kunnen zich dan eerder voorbereiden op integratie of terugkeer.

Er wordt uitgegaan van drie soorten opvanglocaties:

1.         Gemeenschappelijke vreemdelingenlocaties (GVL's): dit zijn middelgrote locaties waar asielzoekers de procedure beginnen en de ketenpartners samen onder één dak werken.

2.         Satellietlocaties; locaties die dienen als overloop (ventiel) voor GVL's en voor opvang van specifieke groepen; te denken valt aan alleenstaande minderjarigen of uitgeprocedeerde gezinnen.

3.         Regionale opvanglocaties (ROL's): locaties waar asielzoekers met een kansrijke aanvraag en vergunninghouders een start kunnen maken met integratie dichtbij de gemeente van de uiteindelijke huisvesting.

Op de regionale opvanglocaties kunnen naast kansrijke asielzoekers en vergunninghouders ook andere groepen woningzoekenden - gelijktijdig of na elkaar - worden ondergebracht. Denk bijvoorbeeld aan spoedzoekers, studenten, jongeren of arbeidsmigranten. Dit maakt het makkelijker om bestaande locaties op en af te schalen. Het kan hierbij ook gaan om kleinschalige opvanglocaties.

Regionale uitwerking. Om uitwerking te geven aan onze regionale opgave zal de reeds bestaande ambtelijke Regionale Regietafel Amstelland een opdracht uitwerken voor inventarisatie van alle mogelijke tijdelijke en/of permanente opvangplekken c.g. locaties voor asielzoekers, statushouders al dan niet gecombineerd met andere doelgroepen (MOBW, (economisch) daklozen, arbeidsmigranten) in de Amstelland gemeenten. Daarbij zal ook gekeken worden naar tijdelijke, onzelfstandige wooneenheden (tussenvormen) voor de opvang van statushouders.

We sluiten daarbij nauw aan bij Amsterdam, inclusief hun reeds beschikbare en geplande opvangcapaciteit, aangezien we gezamenlijk een regio vormen. Deze inventarisatie is ook de strekking van het verzoek van de Rijksheer aan alle regio's/NH-gemeenten.

Daarnaast is het belangrijk dat gemeenten aan hun taakstelling (blijven) voldoen zodat er doorstroming blijft in de azc's en noodopvang wordt voorkomen. De hoge woondruk in onze regio en in Amstelveen zorgt ervoor dat de huisvesting van statushouders en het voldoen aan de taakstelling nu al niet eenvoudig is. Wij zullen de provincie er dan ook op wijzen dat bij het invullen van de extra vraag voortvloeiend uit de Uitvoeringsagenda flexibilisering van de asielketen rekening zal moeten worden gehouden met de woondruk in de gemeente. In iedere gemeente binnen de regio Amsterdam-Amstelland zijn meerdere portefeuillehouders (Wonen, R.O. en Inburgering) en ambtenaren betrokken.