De rechtsbijstand wordt effectiever bij juridisch conflict

Wie een juridisch conflict, of probleem heeft, moet voortaan aan het begin van het traject van de rechtsbijstand snel worden geholpen bij het vinden van de beste en meest efficiënte oplossing. Een burger die hulp nodig heeft bij het oplossen van een serieus juridisch probleem en die dat redelijkerwijs niet zelf kan betalen, krijgt ook in de toekomst toegang tot het recht. Maar niet alle conflicten moeten en hoeven in de rechtszaal te worden opgelost.

Dat is het uitgangspunt van het wetsontwerp tot wijziging van de Wet op de rechtsbijstand, dat staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie in consultatie heeft gegeven. Volgens dit wetsvoorstel wordt in het nieuwe stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand het startpunt voor rechtzoekenden de zogenoemde eerstelijnsvoorziening. Hiermee wordt het Juridisch Loket effectiever ingezet.

Zaken worden opgelost in de eerste lijn, waar dat mogelijk is, en stromen door naar de tweede lijn – met inzet van een gesubsidieerde advocaat – waar dat noodzakelijk is. Het stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid van de burger staat centraal in de vernieuwing van het stelsel van rechtsbijstand. Hem worden voldoende hulpmiddelen aangereikt bij het efficiënt oplossen van diens probleem en er wordt gewezen op eventuele beschikbare alternatieven van geschilbeslechting. Vernieuwing van het stelsel van rechtsbijstand is ook nodig om de kosten beheersbaar te houden. Deze zijn de afgelopen jaren fors gestegen en die trend leidt uiteindelijk tot een onbetaalbaar systeem.

(Bron Rijksoverheid - 2014)

Fred Teeven, (VVD) staatssecretaris van Veiligheid en Justitie

In een brief aan de Tweede Kamer gaat de staatssecretaris ook in op onderzoek, dat hij heeft laten uitvoeren naar de versterkte eerstelijns rechtsbijstand in voorbereiding van het wetsvoorstel. In pilots hebben zowel advocaten als medewerkers van het Juridisch Loket spreekuur gehouden om de nieuwe werkwijze aan de poort te testen. Hieruit is gebleken, dat een behoorlijk deel van de zaken in de eerste lijn op een adequate en voor de burger bevredigende wijze kan worden opgelost, terwijl deze naar het huidige recht een toevoeging van een advocaat zouden krijgen.

Uit de pilots blijkt, dat zowel advocaten en medewerkers van het juridisch loket tijdens de spreekuren een behoorlijk deel van de geschillen hebben opgelost in de eerste lijn: tussen de 23 en 39 procent van zaken werd zo snel opgelost, anders hadden die tot een toevoeging geleid. Daarbij blijken rechtzoekenden zeer tevreden over de verleende rechtsbijstand in de eerste lijn; zowel advocaten (8,2) als medewerkers van het juridisch loket (8,6) krijgen van de rechtzoekenden hoge rapportcijfers.

Naast de hierboven genoemde versterking van de eerstelijns rechtsbijstand, wordt nog een aantal andere maatregelen genomen met als doel, het budget beter te besteden. Zo krijgt een verdachte wiens bewaring direct wordt geschorst en op vrije voeten komt, straks niet meer ongeacht het inkomen zonder betaling van een eigen bijdrage een toevoeging van een advocaat. Een verdachte die dit kan betalen, moet zelf de kosten van een advocaat dragen. Bij echtscheidingszaken wordt het gezinsinkomen leidend voor het verkrijgen van een toevoeging. Voor onvermogende partners die niet zelfstandig een echtscheidingsprocedure kunnen inzetten als de vermogende partner weigert mee te betalen, wordt voorzien in een vangnetregeling om toegang tot het recht te garanderen.