De spanning op de arbeidsmarkt van Nederland blijft hoog

De spanning op de arbeidsmarkt is in het derde kwartaal van 2019 afgenomen, maar blijft hoog. De verruiming van de arbeidsmarkt is toe te schrijven aan een toename van de werkloosheid. Het aantal werklozen groeide namelijk sterker dan het aantal vacatures. Dit komt voor een groot deel doordat meer mensen begonnen met zoeken naar werk en er minder werk vonden. Het aantal banen nam eveneens toe, maar minder sterk dan in voorgaande kwartalen. Dit meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van nieuwe cijfers over de arbeidsmarkt.

Voor het eerst in 5,5 jaar steeg de werkloosheid van het ene op het andere kwartaal. In het derde kwartaal waren er 319.000 werklozen, 14.000 meer dan in het tweede kwartaal. Het aantal openstaande vacatures nam met 4.000 toe tot 288.000. Hierdoor is de spanning op de arbeidsmarkt gedaald naar gemiddeld 90 vacatures per 100 werklozen. In het tweede kwartaal waren dat nog 93 vacatures per 100 werklozen. Eind september 2019 was het aantal openstaande vacatures opgelopen tot 288.000. Dat is een toename van 4.000 vergeleken met een kwartaal eerder. Al zes jaar lang neemt het aantal openstaande vacatures elk kwartaal toe. In het derde kwartaal ontstonden er 316.000 nieuwe vacatures en er werden er 312.000 vervuld. Niet eerder zijn er in een kwartaal zoveel vacatures vervuld.

(Bron CBS - 2019)

Openstaande vacatures in het 2de en 3de kwartaal van 2019

De meeste openstaande vacatures zijn er in de handel (57 duizend), de zakelijke dienstverlening (48 duizend) en de zorg (39 duizend). In de zakelijke dienstverlening nam het aantal vacatures in het derde kwartaal het meest toe, met 2 duizend. In de handel en de zorg nam het aantal vacatures ook toe, elk met 1 duizend. Deze stijgingen zijn kleiner dan in het voorgaande kwartaal. In zeven bedrijfstakken nam het aantal vacatures iets af, de grootste afname was in het openbaar bestuur (1 duizend). Bij drie van de veertien bedrijfstakken heeft het aantal openstaande vacatures een nieuw hoogtepunt bereikt. Dit geldt voor de handel, de zorg en de informatie en communicatie. In de financiële dienstverlening is het beeld totaal anders: daar bedraagt het aantal vacatures nu minder dan de helft van de aantallen vacatures van voor de economische crisis.

Vacaturegraad licht gedaald. De vacaturegraad nam in het derde kwartaal van 2019 iets af, van 34 naar 33. Dit verhoudingsgetal geeft aan hoeveel vacatures er zijn per duizend banen van werknemers. De vacaturegraad is nu weer gelijk aan die van het eerste kwartaal van 2019. Hiermee blijft deze graadmeter hoger dan de hoogste stand die eerder in 2007 en 2008 werd genoteerd (toen 32 vacatures per duizend werknemersbanen).

Al jarenlang is de vacaturegraad het hoogst in de bedrijfstak informatie en communicatie. Eind september waren er in deze bedrijfstak 66 vacatures op duizend werknemersbanen, 1 meer dan aan het einde van het tweede kwartaal. Hierna volgen de bouwnijverheid met 55 vacatures per duizend banen en de horeca met 51 vacatures per duizend banen. In deze bedrijfstakken nam de vacaturegraad in het derde kwartaal af met respectievelijk 2 en 7. De vacaturegraad is met 14 vacatures per duizend banen van werknemers wederom het laagst in het onderwijs.


(Bron CBS - 2019)

Ontwikkeling banen, seizoengecorrigeerd in het 3de kwartaal van 2019

Stijging aantal banen wordt minder. Het totaal aantal banen van werknemers en zelfstandigen nam in het derde kwartaal met 21 duizend toe tot 10 686 duizend. De groei van het aantal banen ten opzichte van het voorgaande kwartaal komt daarmee op 0,2 procent. Dit is de kleinste stijging sinds het eerste kwartaal van 2016. In deze cijfers zijn alle banen meegeteld, voltijd en deeltijd. In een jaar tijd kwamen er 128 duizend banen bij, een toename van 1,2 procent. Het aantal banen groeit al ruim vijf jaar achter elkaar. Vanaf het tweede kwartaal van 2014 zijn er 958 duizend banen bij gekomen (+9,8 procent). De groei van de banen piekte in het derde kwartaal van 2017 met 74 duizend.

Iets minder zelfstandigen. De banengroei in het derde kwartaal van 2019 kwam voor rekening van werknemers. Het aantal banen van werknemers steeg met bijna 23 duizend tot 8 530 duizend. Het aantal banen van zelfstandigen nam licht af met 2 duizend en kwam uit op 2 156 duizend. In de handel, vervoer en horeca kwamen er in het derde kwartaal 10 duizend banen bij. Andere bedrijfstakken met een grote banengroei waren de zorg (8 duizend), het onderwijs (5 duizend) en de bouwnijverheid (4 duizend).

In het derde kwartaal van 2019 daalde het aantal banen bij de uitzendbureaus met 6 duizend. In de drie kwartalen van 2019 is het aantal banen in deze bedrijfstak met 15 duizend gedaald. Ter vergelijking, in 2018 kwamen er in de eerste drie kwartalen nog 24 duizend banen bij en in 2017 zelfs 57 duizend. De uitzendbranche telt inmiddels 822 duizend werknemersbanen. Dat is bijna 10 procent van alle banen van werknemers. In de bedrijfstak cultuur, recreatie en overige diensten gingen in het derde kwartaal 4 duizend banen verloren. In de andere bedrijfstakken zijn de aantallen banen vrijwel gelijk gebleven.

Werkloosheid gestegen. In het derde kwartaal van 2019 nam het aantal werklozen toe naar 319 duizend, 14 duizend meer dan het kwartaal ervoor. Hierdoor steeg ook het werkloosheidspercentage, van 3,3 naar 3,4. De stijging van het aantal werklozen is het resultaat van verschillende stromen op de arbeidsmarkt. Mensen kunnen werkloos raken doordat ze hun baan verliezen. Maar ook degenen die de arbeidsmarkt op komen en op zoek gaan naar werk behoren tot de werklozen. Voorbeelden hiervan zijn schoolverlaters en herintreders. Tegelijkertijd zijn er werklozen die een baan vinden of die de arbeidsmarkt verlaten, bijvoorbeeld doordat ze de AOW-leeftijd hebben bereikt of geen resultaat verwachten van hun zoektocht naar werk. De stijging van het werkloosheidscijfer is de uitkomst van al deze plussen en minnen.