De vraag naar drinkwater tot 2030 zal stijgen

De vraag naar drinkwater zal tot zeker 2030 stijgen. Door klimaatverandering en verontreiniging staat het aanbod ervan onder druk. Nu al komen er regionaal tekorten voor. Zonder maatregelen zullen er in 2030 in heel Nederland tekorten ontstaan.

Er zijn genoeg mogelijke oplossingen om te voorkomen dat er een structureel tekort aan drinkwater ontstaat. De Rijksoverheid moet daarvoor nu regie voeren om tot een mix aan oplossingen te komen. Dat adviseert het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) op basis van onderzoek naar knelpunten en mogelijke oplossingen voor drinkwatervoorziening tot 2030.

Nu al regionaal tekorten, als er niets gebeurt in 2030 overal watergebrek. Het RIVM heeft de knelpunten én mogelijke oplossingen voor de drinkwatervoorziening tot 2030 onderzocht. Als er niets gebeurt, is er in 2030 naar verwachting bij alle 10 drinkwaterbedrijven sprake van een tekort. Nu zijn er al tekorten in sommige regio’s en op piekmomenten.  In Gelderland en Overijssel, in het westelijk deel van Zuid-Holland en in de provincie Groningen was er in 2020 al onvoldoende drinkwater om vraagpieken op te vangen. 

Rijksoverheid moet regie voeren bij tegengestelde belangen. Er zijn genoeg mogelijke oplossingen om te voorkomen dat er een structureel tekort aan drinkwater ontstaat. Het is wel belangrijk dat deze maatregelen op korte termijn in gang gezet worden. Daarom is het noodzakelijk om nu al actief naar nieuwe gebieden te zoeken om drinkwater te winnen. Door tegengestelde belangen wordt het vinden van draagvlak hiervoor echter steeds lastiger. Het verhogen van de productie of het winnen op nieuwe locaties kan namelijk invloed hebben op de beschikbaarheid van water voor andere watergebruikers in de omgeving. De extra winning legt ook beslag op de schaarse ruimte in ons land.  De overheid moet daarom regie nemen om de belangen van landbouw, scheepvaart, industrie, recreatie en natuur af te wegen.

Een mix aan maatregelen is noodzakelijk. Het RIVM adviseert in te zetten op een mix van maatregelen. In de eerste plaats is het belangrijk het aantal inzetbare waterbronnen te vergroten. Ook moeten procedures voor nieuwe winningen vlot doorlopen kunnen worden.  Daarnaast zijn er nog effectieve maatregelen nodig om een watertekort op termijn te voorkomen.

Een eerste mogelijk is om minder drinkwater te gebruiken. Een andere mogelijkheid is om grotere voorraden aan te leggen en water langer vast te houden. Bijvoorbeeld door structureel meer water in de duinen of bekkens op te slaan. Dit kan bij de piekvraag in de zomer gebruikt worden. Met het Deltaprogramma Zoetwater wil Nederland zorgen dat minder water via de rivieren in zee verdwijnt. Drinkwaterbedrijven kunnen samenwerken en op piekmomenten onderling extra voorraden uitwisselen.

Om voldoende drinkwater te garanderen is het ook belangrijk dat het grond- en oppervlaktewater schoon is en blijft. Als de kwaliteit van het rivier- en grondwater voldoet aan de Kaderrichtlijn Water is dat een goede basis om drinkwater van te maken. Ook nieuwe innovaties, zoals de winning van drinkwater uit zout water, kunnen hieraan bijdragen.