Driekoningen 2020

Epifanie (uit het oude Grieks ἐπιφάνεια epipháneïa, gelatiniseerde epifanīa 'verschijning') is de oorspronkelijke naam, die vandaag de dag nog steeds gebruikt wordt in de protestantse kerk, van een feest in het christendom dat gevierd wordt op 6 januari; het 'Feest van de Verschijning van de Heer'.

In de katholieke kerk wordt het feest van de verschijning van de Heer (Sollemnitas in Epiphania Domini) genoemd, in het populaire taalgebruik en in vele kalenders ook als Driekoningen, regionaal sporadisch tot op heden ook wel bekend als Groot Nieuwjaar, Hoog Nieuwjaar, of Opperste Nieuwjaar. In Oostenrijk wordt deze dag ook wel Weihnachtszwölfer (Kerstmis Twaalf) genoemd. Deze naam is waarschijnlijk afgeleid van de oude gewoonte om 12 dagen lang Kerstmis te vieren, waarvan de laatste dag het feest van de verschijning van de Heer was.

Het feest wordt door de Westerse Kerken toegewezen aan de Aanbidding van het Kind door de Wijzen uit het Oosten, in de Oosterse Kerken wordt het gevierd als de dag van de Doop van Jezus en de Openbaring van de Allerheiligste Drie-eenheid. Al in het hellenistische Egypte werd in de nacht van 5 op 6 januari de geboorte van de zonnegod Aion uit de Maagd Korea gevierd. Op de dag van 6 januari volgde de tekening van het heilzame water van de Nijl. In het oude Griekenland werden de woorden theopháneia en epipháneia gebruikt om de verschijning van een godheid aan te duiden, de eerste ook om de presentatie van alle godenbeelden op een festival in Delphi aan te duiden.

(Bron Amstelveenweb.com - 2020)

De Drie Koningen: Balthasar, Melchior en Gaspar

In de oude Romeinse keizerscultus in het Hellenistische Oosten van het Romeinse Rijk werd een feestdag gevormd die de goddelijke verschijning van Divus omvatte als onderdeel van de ceremonie. De rite werd ook gevierd in het begin van januari en was gebaseerd op de Driekoningen van Iulius Caesar, die werd gevierd toen de Rubicon werd overgestoken op 10 januari. Op 10 januari 49 voor Christus werd hij door het volk verwelkomd en aanbeden als Redder en levende God (waarschijnlijk Divus Iulius). In feite betekende de openbaring niets anders dan adventus, de komst van de Romeinse heerser en 'zijn gunstige intrede in een stad.'

Ten laatste in de 2de eeuw ontstond in de Oosterse Kerk het christelijke Driekoningen- of Theofaniefestival, dat in de 4de eeuw het oude ritueel van de keizerlijke cultus had overgenomen. Na de Constantijnse draai zijn enkele elementen van de voor-Christelijke Driekoningencultus, voor zover deze aan Christus konden worden overgedragen, in de liturgie terechtgekomen. De keizerlijke Driekoningen bleven in Byzantium tot de val van het Oost-Romeinse Rijk, maar werden steeds beperkter omdat de positie van de goddelijke Caesars als Romeinse staatsgoden werd teruggedrukt in vergelijking met de rol van de levende heerser als vertegenwoordiger van Christus.

De oorspronkelijke datum van de openbaring is onbekend. De oudste betrouwbare bron vermeldt niet alleen 20 mei, maar ook 10 januari, maar ook de 6de dag van het nieuwe jaar, die vandaag de dag gebruikelijk is. Op deze dag, zo meldt Clemens van Alexandrië, vierde de gnostische sekte van de Basilidiërs het doopsel van Jezus, waardoor de man Jezus volgens hun inzicht de Zoon van God werd.

Met 'verschijning' wordt de menselijke aanwezigheid van God in de persoon van Jezus Christus bedoeld. Het herdenkt de geboorte van Jezus met de verering door de Joodse herders, de aanbidding van de wijzen, zijn kindertijd tot aan zijn doop in de Jordaan en zijn eerste wonder bij de bruiloft in Kana. De Westerse Kerk, die de geboorte van Jezus vierde op 25 december (Kerstmis), adopteerde later het Driekoningenfeest, maar in plaats van de geboorte vierde ze de 'drie wonderen' van de Aanbidding der Koningen (ook wel de 'Aanbidding der Wijzen' genoemd), de doop van Jezus in de Jordaan en de bruiloft in Kana. Het feest kan het 'Koningsfeest' worden genoemd omdat het de nadruk legt op de verschijning van de koninklijke macht van Jezus Christus en zijn aanbidding als koning. Dit idee werd door Paus Pius XI in 1925 opgeworpen tot het thema van een apart festival, het Feest van Christus de Koning.