EU-beperkingen inzake plastic producten voor eenmalig gebruik

De EU treedt op tegen plasticvervuiling. Met ingang van 3 juli 2021 mogen plastic borden, bestek, rietjes, ballonstokjes en wattenstaafjes voor eenmalig gebruik niet meer op de markten van de EU-lidstaten worden verkocht. Daarnaast geldt deze maatregel ook voor bekers, voedsel- en drankverpakkingen van geschuimd polystyreen en alle producten die zijn gefabriceerd van onder invloed van zuurstof afbreekbare kunststof – meldt de Europese Commissie.

Plastic producten voor eenmalig gebruik zijn geheel of gedeeltelijk van plastic gefabriceerd en zijn doorgaans bedoeld voor eenmalig of kortstondig gebruik, om vervolgens te worden weggegooid. Op grond van de nieuwe regels worden bepaalde plastic wegwerpproducten waarvoor alternatieven bestaan, verboden. Ook worden er specifieke maatregelen ingevoerd om het gebruik van bepaalde producten te verminderen.

Waarom pakt de EU plastic zwerfvuil aan? Meer dan 80 % van het zwerfvuil in zee is van plastic. Plastic hoopt zich op in zeeën en oceanen en op stranden in de EU en wereldwijd. Restanten van plastic komen terecht in tal van mariene diersoorten, zoals zeeschildpadden, zeehonden, walvissen en vogels, maar ook in vissen en schaaldieren, dus uiteindelijk ook in de menselijke voedselketen.

Hoewel kunststoffen een handig, nuttig en waardevol materiaal zijn, moeten ze beter worden gebruikt, hergebruikt en gerecycled. Als plastic in het milieu terechtkomt, omvat het economische effect ervan niet alleen de verloren gegane economische waarde van het materiaal, maar ook de kosten van opruiming en de verliezen voor het toerisme, de visserij en de scheepvaart.

Door de hoge functionaliteit en de relatief lage kosten van kunststof is dit materiaal steeds algemener aanwezig in het dagelijks leven. Hoewel kunststof een nuttige rol speelt in de economie en in veel sectoren essentiële toepassingen biedt, betekent het toenemende gebruik ervan in toepassingen met een korte levensduur, die niet zijn ontworpen voor hergebruik of kosteneffectieve recycling, dat de bijbehorende productie- en consumptiepatronen steeds inefficiënter en lineairder zijn geworden.

In het kader van het actieplan voor de circulaire economie, dat is neergelegd in de mededeling van de Commissie van 2 december 2015, getiteld "Closing the loop - An EU action plan for the Circular Economy", heeft de Commissie in haar mededeling van 16 januari 2018, getiteld "Een Europese strategie voor kunststoffen in een circulaire economie", dan ook geconcludeerd dat de gestage toename van de productie van kunststofafval en het weglekken van kunststofafval in het milieu, met name in het mariene milieu, moeten worden aangepakt om een circulaire levenscyclus voor kunststoffen tot stand te brengen.

De Europese strategie voor kunststoffen is een stap in de richting van de totstandbrenging van een circulaire economie waarin bij het ontwerp en de productie van kunststoffen en kunststofproducten ten volle rekening wordt gehouden met hergebruik, reparatie en recyclingbehoeften en waarin duurzamere materialen worden ontwikkeld en bevorderd. De aanzienlijke negatieve gevolgen van bepaalde kunststofproducten voor het milieu, de gezondheid en de economie vragen om de invoering van een specifiek rechtskader om die negatieve gevolgen doeltreffend te verminderen.

De richtlijn richt zich op de volgende tien artikelen: wattenstaafjes, bestek, borden, rietjes en roerstaafjes, ballonnen en ballonstokjes, verpakkingen voor voedingsmiddelen, bekers voor dranken, blikjes, sigarettenpeuken, plastic zakken, pakketten en wikkels, vochtige doekjes en sanitaire artikelen.