EU-staten lenen 150 miljard euro om defensiecapaciteit te vergroten

De Europese Commissie is verheugd over de vandaag in de Raad van de EU bereikte overeenstemming over het Security for Action for Europe (SAFE)-instrument. Zoals voorgesteld in het ReArm Europe Plan/Readiness 2030, zal de Commissie tot € 150 miljard aantrekken op de kapitaalmarkten en zo financiële hefbomen aan EU-lidstaten verschaffen om de investeringen in belangrijke defensiegebieden zoals luchtafweer, drones en strategische hulpmiddelen te verhogen.

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, zei: "Uitzonderlijke tijden vereisen uitzonderlijke maatregelen. Ik verwelkom de overeenkomst van vandaag over SAFE, ons instrument voor leningen ter ondersteuning van de industriële paraatheid in de defensie, als een cruciale stap voorwaarts. Europa moet nu een groter deel van de verantwoordelijkheid voor zijn eigen veiligheid en defensie op zich nemen. Met SAFE investeren we niet alleen in geavanceerde capaciteiten voor onze Unie, voor Oekraïne en voor het hele continent; we versterken ook de Europese technologische en industriële defensiebasis. Dit gaat over paraatheid. Dit gaat over veerkracht. En het gaat over het creëren van een echte Europese defensiemarkt. Europa zet stappen vooruit – doelgericht, eensgezind en met een duidelijke routekaart naar paraatheid 2030."

(Foto © EU/ Christophe Licoppe - 2025)

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie
De middelen zullen op de kapitaalmarkten worden aangetrokken en op verzoek worden uitgekeerd aan geïnteresseerde lidstaten, op basis van hun investeringsplannen voor de Europese defensie-industrie. SAFE zal lidstaten aanmoedigen om samen te werken aan investeringen en capaciteiten.

SAFE, een ambitieus defensie-instrument, zal de Europese defensiecapaciteiten vergroten en tegelijkertijd het concurrentievermogen en de interoperabiliteit van een sterke Europese defensie-industrie versterken.

Volgende stappen. De lidstaten hebben nu zes maanden vanaf de inwerkingtreding van de verordening de tijd om hun eerste nationale plannen in te dienen, die vervolgens door de Commissie zullen worden beoordeeld. Naar aanleiding van een voorstel van de Commissie zal de Raad naar verwachting uitvoeringsbesluiten vaststellen, waarin de hoogte van de lening en eventuele voorfinanciering worden vastgelegd. Voorfinanciering, die maximaal 15% van de lening kan bedragen, zorgt ervoor dat de steun snel kan worden uitbetaald om in de meest urgente behoeften te voorzien, mogelijk vanaf 2025. Lidstaten moeten bij het indienen van hun betalingsverzoeken, die twee keer per jaar kunnen worden ingediend, verslag uitbrengen over de voortgang van de uitvoering. De laatste goedkeuring voor uitbetalingen kan plaatsvinden tot 31 december 2030.

Achtergrond. In maart 2025 stelde de Commissie het Witboek voor Europese Defensie – Paraatheid 2030 en het ReArm Europe Plan/Paraatheid 2030 voor als een ambitieus defensiepakket dat EU-lidstaten financiële hefbomen biedt om de investeringen in defensiecapaciteiten te stimuleren. De activering van de nationale ontsnappingsclausule van het Stabiliteits- en Groeipact voor defensiedoeleinden vormt samen met de Security Action for Europe (SAFE)-lening de ruggengraat van het ReArm Europe Plan/Paraatheid 2030, waardoor lidstaten hun investeringen in Europese defensie aanzienlijk en snel kunnen opschalen.

Dit is een ambitieus defensiepakket dat EU-lidstaten financiële hefbomen biedt om de investeringen in defensiecapaciteiten te stimuleren. In het kader van de SAFE-lening zal de Commissie tot € 150 miljard aantrekken op de kapitaalmarkten, gebruikmakend van haar beproefde, uniforme financieringsaanpak. Hoewel lidstaten onder de nationale ontsnappingsclausule profiteren van extra ruimte voor defensie-uitgaven, blijven de begrotingsregels van de EU volledig van toepassing. Afwijkingen van de goedgekeurde netto-uitgavenpaden, anders dan de gespecificeerde, worden gedurende de gehele activeringsperiode gemonitord volgens Verordening (EU) 2024/1263.

De kosten van componenten die afkomstig zijn van buiten de Unie, de EER/EVA-landen en Oekraïne mogen niet meer bedragen dan 35% van de geraamde kosten van de componenten van het eindproduct, wat het 'Europese uitgaven'-principe versterkt, aldus de overeenkomst. SAFE stelt ook duidelijke subsidiabiliteitsvoorwaarden voor aannemers en onderaannemers vast om ervoor te zorgen dat investeringen de veiligheids- en defensiebelangen van de Unie dienen en de Europese technologische en industriële defensiebasis (EDTIB) versterken.