EU verklaring over digitale rechten en beginselen

Op 26 januari 2022 stelde de Europese Commissie aan het Europees Parlement en de Raad voor om een verklaring van rechten en beginselen te onderschrijven, die richtinggevend moet worden voor de digitale transformatie in de EU.

Met de ontwerpverklaring over digitale rechten en beginselen moet het voor iedereen duidelijk zijn wat de digitale transformatie die de EU bevordert en verdedigt, precies betekent. Ook moeten zij aan beleidsmakers en bedrijven aangeven hoe zij moeten omgaan met nieuwe technologie. De rechten en vrijheden die zijn verankerd in het rechtskader van de EU, en de Europese waarden die in de beginselen tot uitdrukking komen, moeten zowel offline als online worden geëerbiedigd. Na de gezamenlijke bekrachtiging van de verklaring zal deze ook bepalen hoe de EU de digitale transformatie in de hele wereld zal promoten.

(Foto © EU - 2020)

Margrethe Vestager (1968) is een Deense politicus uitvoerend vicevoorzitter en commissaris voor Digitale Media

Margrethe Vestager, uitvoerend vicevoorzitter voor een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk: 'We willen veilige technologie die werkt voor de mensen, en die onze rechten en waarden respecteert, ook als we online zijn. En we willen dat iedereen in staat is om actief deel te nemen aan onze steeds digitaler wordende samenleving. Deze verklaring geeft ons een duidelijk referentiepunt voor de rechten en beginselen in de online-wereld.'

Thierry Breton, commissaris voor de Interne Markt: 'We willen dat Europeanen weten dat wie in Europa leeft, studeert, werkt en zakendoet, kan rekenen op hoogwaardige connectiviteit, naadloze toegang tot overheidsdiensten en een veilige en eerlijke digitale ruimte. In de verklaring over digitale rechten en beginselen wordt ook eens en voor altijd gesteld dat wat offline illegaal is, ook online illegaal moet zijn. Wij streven er ook naar deze beginselen als wereldwijde norm te promoten.'


(Foto Jennifer Jacquemart/© EU - 2019)

Thierry Breton (1955) is Europees commissaris voor Interne Markt en Diensten

Rechten en beginselen in het digitale tijdperk. In de ontwerpverklaring staan de belangrijkste rechten en beginselen voor de digitale transformatie: mensen en hun rechten centraal stellen, solidariteit en inclusie, online-keuzevrijheid, deelname in de digitale openbare ruime bevorderen, meer veiligheid en inspraak voor personen, de duurzaamheid van de digitale toekomst.

Deze rechten en beginselen moeten de mensen in de EU in hun dagelijks leven helpen: betaalbare en snelle digitale connectiviteit overal en voor iedereen, goed uitgeruste klaslokalen en digitaal geschoolde leerkrachten, naadloze toegang tot overheidsdiensten, een veilige digitale omgeving voor kinderen, vrijheid om buiten werktijd niet bereikbaar te zijn, makkelijk te begrijpen informatie over de milieu-impact van onze digitale producten, controle over hoe hun persoonsgegevens worden gebruikt en met wie ze worden gedeeld.

De verklaring is geworteld in het EU-recht, van de Verdragen tot het Handvest van de grondrechten, maar ook in de jurisprudentie van het Hof van Justitie. Zij bouwt voort op de ervaring met de Europese pijler van sociale rechten. David Sassoli, voormalig voorzitter van het Europees Parlement, stond in 2018 achter het idee om van toegang tot het internet een nieuw mensenrecht te maken. Het promoten en uitvoeren van de beginselen van de verklaring wordt een gedeelde politieke verbintenis en verantwoordelijkheid, zowel op EU-niveau als op het niveau van de lidstaten, binnen hun respectieve bevoegdheden. Om ervoor te zorgen dat de verklaring tot concrete effecten op het terrein leidt, heeft de Commissie in september voorgesteld om toezicht te houden op de vorderingen, lacunes te evalueren en maatregelen aan te bevelen in een jaarverslag over de "Staat van het digitale decennium". Het Europees Parlement en de Raad wordt verzocht de ontwerpverklaring te bespreken en tegen deze zomer op het hoogste niveau te bekrachtigen.

Chronologisch overzicht. Op 9 maart 2021 heeft de Commissie haar visie op de digitale transformatie van Europa tegen 2030 uiteengezet in haar mededeling Digitaal kompas 2030: de Europese aanpak voor het digitale decennium. In september 2021 kwam de Commissie met een robuust governancekader om de digitale doelstellingen te bereiken: het Traject naar het digitale decennium. In een toespraak op het evenement "Leading the Digital Decade" in Sines (Portugal) op 1 juni 2021 verklaarde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen: "We verwelkomen nieuwe technologieën. Maar we houden vast aan onze waarden."

De Commissie heeft ook een openbare raadpleging gehouden waaruit bleek dat er brede steun is voor de Europese digitale beginselen: 8 van de 10 EU-burgers vinden het nuttig dat de Europese Unie een gemeenschappelijke Europese visie op digitale rechten en beginselen vaststelt en bevordert. Er is daarnaast een Eurobarometer-enquête over dit onderwerp gehouden. Via jaarlijkse Eurobarometer-enquêtes zullen kwalitatieve gegevens worden verzameld over de perceptie van de burgers van de manier waarop de in de verklaring verankerde digitale beginselen in de EU worden toegepast.

De verklaring bouwt ook voort op eerdere initiatieven van de Raad, waaronder de Verklaring van Tallinn over e-overheid, de Verklaring van Berlijn over de digitale samenleving en een op waarden gebaseerde digitale overheid, en de Verklaring van Lissabon – Digitale democratie met een doel, voor een model van digitale transformatie dat de menselijke dimensie van het digitale ecosysteem versterkt met de digitale eengemaakte markt als kern.