Economische winterprognoses 2021 van de EU

Europa blijft in de greep van de coronapandemie. Nu het aantal gevallen weer toeneemt en er nieuwe, besmettelijkere varianten van het coronavirus zijn opgedoken, hebben veel lidstaten hun inperkingsmaatregelen moeten herinvoeren of aanscherpen. Tegelijkertijd geeft de start van vaccinatieprogramma's overal in de EU aanleiding tot voorzichtig optimisme. Zodra de inperkingsmaatregelen worden versoepeld, kan de groei weer aantrekken.

Volgens de economische winterprognoses 2021 zal de economie van de eurozone zowel in 2021 als in 2022 met 3,8 % groeien. Volgens de prognoses zal de economie van de EU in 2021 groeien met 3,7 % en in 2022 met 3,9 %.

Verwacht wordt dat de economie van de eurozone en die van de EU hun productieniveau van vóór de crisis sneller zullen bereiken dan in de economische najaarsprognoses 2020 werd voorspeld, grotendeels omdat de voor de tweede helft van 2021 en voor 2022 voorspelde groeidynamiek sterker zal zijn dan verwacht.  Na een sterke groei in het derde kwartaal van 2020 is de economische bedrijvigheid in het vierde kwartaal opnieuw gekrompen toen er door de tweede golf van de pandemie opnieuw inperkingsmaatregelen moesten worden genomen.

Aangezien die maatregelen nog steeds van kracht zijn, zullen de economie van de EU en die van de eurozone in het eerste kwartaal van 2021 wellicht krimpen. In het voorjaar zou er opnieuw economische groei komen, die in de zomer aan kracht zou winnen naarmate de vaccinatieprogramma's vorderen en de inperkingsmaatregelen geleidelijk worden versoepeld. Ook de betere vooruitzichten voor de wereldeconomie zouden het herstel ondersteunen. De economische impact van de pandemie verschilt nog steeds van lidstaat tot lidstaat en ook de snelheid van het herstel zal naar verwachting aanzienlijk uiteenlopen.

(Foto Lukasz Kobus / © EU - 2020)

Paolo Gentiloni Silveri (1954) is een Italiaanse politicus die van 2016 tot 2018 de 57ste premier van Italië was. Hij is sinds 1 december 2019 lid van de Commissie-von der Leyen, als Europees commissaris voor Economische en financiële zaken

De inflatievooruitzichten blijven getemperd. Volgens de prognoses zal de inflatie in de eurozone stijgen van 0,3 % in 2020 tot 1,4 % in 2021, en vervolgens in 2022 licht dalen tot 1,3 %. De inflatieprognose voor de eurozone en de EU is voor 2021 licht gestegen ten opzichte van de najaarsprognoses, maar blijft al bij al naar verwachting getemperd. Door het vertraagde herstel zou de geaggregeerde druk van de vraag op de prijzen gematigd blijven. In 2021 zal de inflatie tijdelijk worden opgestuwd door positieve basiseffecten in verband met inflatie in de energiesector, belastingaanpassingen, vooral in Duitsland, en het feit dat de geaccumuleerde vraag op enkele resterende toeleveringsbeperkingen stoot. Naarmate de toelevering zich zal aanpassen en de basiseffecten zullen afnemen, zal de inflatie in 2022 naar verwachting opnieuw dalen. 

Ook verder nog grote onzekerheid en significante risico's. De risico's rond de prognoses zijn sinds het najaar evenwichtiger, maar nog hoog. Ze houden voornamelijk verband met de evolutie van de pandemie en het succes van de vaccinatiecampagnes. De positieve risico's houden verband met de mogelijkheid dat de inperkingsmaatregelen door het vaccinatieproces sneller dan verwacht worden versoepeld, waardoor het herstel sneller en krachtiger zou kunnen worden. Ook NextGenerationEU, het herstelinstrument van de EU waarin de faciliteit voor herstel en veerkracht centraal staat, zou een sterkere groei kunnen aanwakkeren dan verwacht, aangezien het grootste deel van de beoogde financiering nog niet in deze prognose is opgenomen. 

Wat de negatieve risico's betreft, zou de pandemie op korte termijn hardnekkiger of ernstiger kunnen blijken dan in deze prognoses wordt aangenomen, of zou de uitrol van de vaccinatieprogramma's vertraging kunnen oplopen. Dit zou de versoepeling van de inperkingsmaatregelen kunnen vertragen, waardoor het verwachte herstel er op zijn beurt pas later zou komen en minder krachtig zou zijn. Ook bestaat het risico dat de crisis diepere littekens in het economische en sociale weefsel van de EU nalaat, met name een golf van faillissementen en banenverlies. Dit zou ook de financiële sector schade toebrengen, de langdurige werkloosheid doen toenemen en de ongelijkheden vergroten.

Enkele reacties van de leden van de Commissie: Valdis Dombrovskis, uitvoerend vicevoorzitter voor een Economie die werkt voor de mensen: 'De prognoses van vandaag geven echte hoop in tijden van grote onzekerheid voor ons allemaal. De robuuste toename van de groei die in de tweede helft van dit jaar wordt verwacht, laat zeer duidelijk zien dat we uit het dal beginnen te klimmen na deze crisis. Een krachtig Europees antwoord zal van cruciaal belang zijn om problemen als banenverlies, een verzwakte bedrijfssector en toenemende ongelijkheden aan te pakken. Er is nog veel werk aan de winkel om de bredere sociaal-economische gevolgen in te dammen. Ons herstelpakket zal al een groot verschil maken om het herstel te bevorderen, en wordt ondersteund door de uitrol van de vaccinatie en de waarschijnlijke opleving van de mondiale vraag.'


(Foto Etienne Ansotte / © EU - 2015)

Valdis Dombrovskis (1971) is een Letse politicus die sinds december 2019 deel uitmaakt van de Von der Leyen-commissie als uitvoerend vicevoorzitter voor een Economie die werkt voor het volk

Paolo Gentiloni, commissaris voor Economie: 'De Europeanen worden op de proef gesteld. De pandemie heeft ons nog altijd stevig in de greep, en de sociale en economische gevolgen ervan zijn overduidelijk. Toch is er, eindelijk, licht aan het einde van de tunnel. De komende maanden zullen steeds meer mensen worden gevaccineerd, en een versoepeling van de inperkingsmaatregelen zou een sterker herstel in de lente en de zomer mogelijk moeten maken. In 2022 zou de economie van de EU terug op de bbp-niveaus van vóór de pandemie moeten komen, hoewel de output die in 2020 verloren is gegaan, niet zo snel zal kunnen worden goedgemaakt, of niet overal in de Unie even snel. Deze prognoses zijn omgeven door uiteenlopende risico's, bijvoorbeeld in verband met nieuwe varianten van COVID-19 en de epidemiologische situatie wereldwijd. Anderzijds zou de impact van NextGenerationEU in de loop van de komende jaren de zwaarst getroffen economieën een krachtige impuls moeten geven, die nog niet in de huidige prognoses is meegenomen.'

Achtergrond. De economische winterprognoses 2021 bevatten een actualisering van de economische najaarsprognoses 2020, die in november 2020 zijn gepresenteerd, en focussen op de ontwikkeling van het bbp en de inflatie in alle EU-lidstaten. Deze prognoses zijn gebaseerd op een reeks technische aannames betreffende wisselkoersen, rentetarieven en grondstoffenprijzen, met als afsluitdatum 28 januari 2021. Voor alle overige nieuwe gegevens, inclusief de aannames over het overheidsbeleid, is bij deze prognoses informatie tot en met 2 februari meegenomen. Tenzij beleidsmaatregelen op geloofwaardige wijze zijn aangekondigd en voldoende gedetailleerd zijn uitgewerkt, is er bij de prognoses van uitgegaan dat het beleid ongewijzigd blijft.

Cruciaal is dat de prognoses gebaseerd zijn op twee belangrijke technische aannames met betrekking tot de pandemie. Ten eerste wordt ervan uitgegaan dat de inperkingsmaatregelen na een aanzienlijke aanscherping in het vierde kwartaal van 2020 in het eerste kwartaal van 2021 streng blijven. De versoepeling van de inperkingsmaatregelen zal volgens de prognoses tegen het einde van het tweede kwartaal beginnen, en zich in de tweede helft van het jaar aanzienlijk sterker doorzetten zodra de meest kwetsbaren en een steeds groter deel van de volwassen bevolking gevaccineerd zijn. Ten tweede wordt ervan uitgegaan dat de inperkingsmaatregelen tegen het einde van 2021 marginaal zullen blijven en dat er in 2022 nog slechts enkele gerichte sectorale maatregelen van kracht zullen zijn.

De integratie van NextGenerationEU, waaronder de faciliteit voor herstel en veerkracht, in de prognoses blijft in overeenstemming met de gebruikelijke aanname dat het beleid ongewijzigd blijft en is ongewijzigd ten opzichte van de najaarsprognoses. In de prognoses zijn alleen de maatregelen opgenomen die zijn vastgesteld of op geloofwaardige wijze zijn aangekondigd en gedetailleerd genoeg zijn uitgewerkt, met name in de nationale begrotingen. In de praktijk betekent dit dat slechts in de economische projecties van enkele lidstaten rekening wordt gehouden met een aantal maatregelen die naar verwachting in het kader van de faciliteit voor herstel en veerkracht zullen worden gefinancierd.

In deze prognoses is rekening gehouden met het feit dat de EU en het Verenigd Koninkrijk overeenstemming hebben bereikt over een handels- en samenwerkingsovereenkomst, die sinds 1 januari 2021 voorlopig van toepassing is en die een vrijhandelsovereenkomst omvat. De volgende prognoses van de Europese Commissie zullen de economische voorjaarsprognoses 2021 in mei 2021 zijn.