Economische winterprognoses 2022 voor de EU

De groei van de EU-economie zal volgens de ramingen van de economische winterprognoses 2022, na een forse expansie met 5,3 % in 2021, 4,0 % bedragen in 2022 en 2,8 % in 2023. Ook de groei in de eurozone zou in 2022 uitkomen op 4,0 %, om in 2023 te vertragen tot 2,7 %. Het bbp van de EU als geheel bereikte in het derde kwartaal 2021 het niveau van vóór de pandemie en volgens de ramingen zullen alle lidstaten deze mijlpaal tegen eind 2022 hebben bereikt -meldt de Europese Commissie.

Economische groei krijgt opnieuw vaart. Na de krachtige opvering van de economische bedrijvigheid die in het voorjaar vorig jaar inzette en begin dit najaar onverminderd doorging, zou de groeidynamiek in de EU vertragen tot 0,4 % in het laatste kwartaal 2021 – tegenover 2,2 % in het kwartaal voordien. In de economische najaarsprognoses 2021 was al met een vertraging gerekend, nadat de EU-economie in het derde kwartaal 2021 de kloof had gedicht met het outputniveau van vóór de pandemie. Toch gaat het om een sterker dan geraamde vertraging nu de tegenwind voor groei is toegenomen: met name de felle toename van COVID-19-besmettingen, hoge energieprijzen en aanhoudende aanbodverstoringen.

De groei wordt nog steeds bepaald door het verloop van de pandemie, nu vele EU-landen onder druk staan van een combinatie van toegenomen belasting van de zorgstelsels en personeelsschaarste als gevolg van ziekte, quarantaine uit voorzorg of zorgtaken. Ook knelpunten in de logistiek en het aanbod, met tekorten aan halfgeleiders en bepaalde metalen, zullen de productie blijven belemmeren, ten minste in de eerste helft van het jaar. Ten slotte is momenteel de verwachting dat energieprijzen langer hoog zullen blijven dan in de najaarsprognoses was gedacht. Dit zou de economie langer afremmen en voor hogere inflatiedruk zorgen.

In deze prognoses is de aanname dat de druk op de economie als gevolg van de huidige golf van besmettingen van korte duur zal zijn. De economische bedrijvigheid zal weer vaart krijgen, terwijl ook de situatie aan de aanbodzijde zal normaliseren en de inflatiedruk zal afnemen. De fundamentals blijven, de turbulentie op korte termijn buiten beschouwing gelaten, in deze expansiefase stevig. Een steeds verder verbeterende arbeidsmarkt, hoge spaartegoeden van huishoudens, nog steeds gunstige financieringsvoorwaarden en de volledige uitrol van de herstel- en veerkrachtfaciliteit (RRF) moeten zorgen voor een robuuste expansiefase die blijft aanhouden.

Opwaartse herziening van de inflatieverwachting. De inflatieprognose is, vergeleken met die van de najaarsprognoses, sterk opwaarts herzien. Dit weerspiegelt de effecten van hoge energieprijzen, maar ook de inflatiedruk die zich sinds het najaar naar andere categorieën goederen heeft verspreid. De inflatie in de eurozone bereikte in het vierde kwartaal van vorig jaar een record van 4,6 %. Volgens de ramingen zou de inflatie in het eerste kwartaal 2022 uitkomen op een piek van 4,8 % en blijft zij tot het derde kwartaal van het jaar boven 3 %. Naarmate de druk van aanbodbeperkingen en hoge energieprijzen afneemt, zou de inflatie in het laatste kwartaal van het jaar moeten dalen tot 2,1 %, om dan in 2023 onder de 2 %-doelstelling van de Europese Centrale Bank uit te komen. Al bij al is de prognose dat de inflatie in de eurozone oploopt van 2,6 % in 2021 (2,9% EU) tot 3,5 % (3,9 % EU) in 2022, om in 2023 af te nemen tot 1,7% (1,9% EU).

Onzekerheid en risico's blijven groot. Ook al is de impact van de pandemie op de economische bedrijvigheid mettertijd verminderd, toch zouden nog geldende sanitaire maatregelen en aanhoudende personeelstekorten een remmend effect op de economische bedrijvigheid kunnen hebben. Zij zouden ook langer dan verwacht het functioneren van kritieke leveringsketens kunnen belemmeren. Daarentegen kan een zwakkere groei van de korte termijn vraag helpen om knelpunten aan de aanbodzijde iets sneller op te lossen dan aangenomen.


(Foto Etienne Ansotte / © EU - 2015)

Valdis Dombrovskis (1971) is een Letse politicus die sinds december 2019 deel uitmaakt van de Von der Leyen-commissie als uitvoerend vicevoorzitter voor een economie die werkt voor het volk

Positief is dan weer dat de vraag van huishoudens sterker zou kunnen groeien dan verwacht, zoals al bleek bij de heropening van economieën in 2020. Ook door het RRF gesteunde investeringen zouden de bedrijvigheid sterkere impulsen kunnen geven. De inflatie zou hoger kunnen uitvallen dan verwacht indien producenten de kostendruk uiteindelijk meer naar de consumentenprijzen doorgeven dan was geraamd. Dat zou het risico op tweede-ronde-effecten nog versterken. Risico's voor de groei- en inflatieverwachtingen worden sterk aangescherpt door geopolitieke spanningen in Oost-Europa.

Enkele reacties van de leden van de Commissie: Valdis Dombrovskis, uitvoerend vicevoorzitter voor een economie die werkt voor de mensen: 'De EU-economie heeft weer alle terrein teruggewonnen dat zij op het dieptepunt van de crisis had moeten prijsgeven. Dat was alleen mogelijk dankzij succesvolle vaccinatiecampagnes en een gecoördineerd economisch beleid. De werkloosheidscijfers zijn nu historisch laag. Dit zijn mooie prestaties. Nu de pandemie nog niet voorbij is, komt het er op korte termijn op aan om het herstel op de sporen te houden. De sterke stijging van de inflatie en de energieprijzen zet, samen met knelpunten in de leveringsketen en op de arbeidsmarkt, een rem op de groei. Vooruitblikkend verwachten we dat we later dit jaar opnieuw een versnelling hoger zullen kunnen schakelen wanneer een deel van deze knelpunten begint te verdwijnen. De fundamentals van de EU blijven robuust en zullen verdere impulsen krijgen nu de herstel- en veerkrachtplannen van landen op stoom komen.'

Paolo Gentiloni, commissaris voor Economie: 'Deze winter waaien er nog gure winden over de Europese economie: de snelle verspreiding van de omikronvariant, een inflatie die verder oploopt als gevolg van snel stijgende energieprijzen en hardnekkige verstoringen van de leveringsketens. Nu deze gure winden geleidelijk aan zouden gaan liggen, verwachten we dat de groei al dit voorjaar terug op snelheid komt. Prijzen zullen waarschijnlijk tot de zomer sterk onder druk blijven staan. Daarna zou de inflatie dalen naarmate de stijging van de energieprijzen afneemt en knelpunten aan de aanbodkant verminderen. Toch blijven de onzekerheid en risico's groot.'