Gecoördineerde optreden van de EU om de coronaviruspandemie en de gevolgen daarvan te bestrijden

Toespraak van Ursula von der Leyen voorzitter van de EU Commissie bij de plenaire zitting van het Europees Parlement op 16 april 2020 in Brussel over de gecoördineerde optreden van de EU om de coronaviruspandemie en de gevolgen daarvan te bestrijden:

'Geachte heer Parlementsvoorzitter, geachte heer voorzitter van de Raad, geachte dames en heren Parlementsleden, woorden schieten tekort om de pijn van Europa en het lijden van de wereld te beschrijven. We denken aan alle slachtoffers en we bidden voor alle families in rouw. We beloven plechtig dat we hun verhaal zullen vertellen en hun leven en hun gedachtenis zullen eren. En we zullen ons altijd ieder van hen herinneren.

We zullen ons Julie herinneren, de jonge Française die haar hele leven voor zich had, en Jan, de Tsjechische historicus die altijd heeft gevochten voor datgene waarin hij geloofde, en Gino, de Italiaanse arts die uit pensioen terugkeerde om het leven van anderen te redden. We zullen ons het ongelofelijke gebaar van Suzanne herinneren die haar beademingstoestel doorgaf aan jongere mensen in België -en het beeld van Francis die aan een ziekenhuisraam in Ierland afscheid nam van zijn broer. We zullen ons de jonge Poolse moeder herinneren die haar baby niet zal zien opgroeien en de jonge Spaanse voetbalcoach die zijn droom nooit werkelijkheid zal zien worden. We zullen hen nooit vergeten.

De moeders, de vaders, de broers en de zussen. De jongeren en de ouderen uit het Noorden of het Zuiden, het Oosten of het Westen. De vrienden en de collega's, de buren vlakbij en de vreemden verder weg. Zij die dingen te zeggen hebben en dingen te zien hebben. Zij op wier schouder we uithuilen en van wier liefde we afhangen. Elk van deze tientallen duizenden verhalen doet ons hart een beetje breken. Maar ze versterken ook ons voornemen om in Europa al het mogelijke te doen om zoveel mogelijk levens te redden.

Geachte dames en heren Parlementsleden, een pandemie van deze snelheid en deze omvang kan niet worden overwonnen zonder de waarheid. De waarheid over alles: de cijfers, de wetenschap, de vooruitzichten — maar ook over onze eigen acties. Ja, het is waar dat niemand hier echt op voorbereid was. Het is ook waar dat velen te laat waren toen Italië helemaal in het begin een helpende hand nodig had. En ja, daarom is het terecht dat Europa als geheel hiervoor zijn oprechte verontschuldigingen aanbiedt. Maar verontschuldigingen zijn pas iets waard als ze ons gedrag veranderen.

Het is ook waar dat het niet lang duurde voordat iedereen besefte dat we elkaar moeten beschermen om onszelf te beschermen. En de waarheid is dat Europa nu het kloppende hart van de wereld is geworden op het gebied van solidariteit. Het ware Europa staat op, het Europa dat er voor elkaar is wanneer dat het meest nodig is. Het Europa, waar paramedici uit Polen en artsen uit Roemenië levens redden in Italië. Waar beademingstoestellen uit Duitsland in Spanje redding bieden. Waar ziekenhuizen in Tsjechië zieken uit Frankrijk behandelen. En waar patiënten uit Bergamo met het vliegtuig naar klinieken in Bonn worden overgebracht.

We hebben medische benodigdheden van Litouwen naar Spanje zien gaan en ademhalingsmaskers van Denemarken naar Italië. We zien eigenlijk alle soorten apparatuur en uitrusting van de ene kant van Europa naar de andere gaan, van wie ze kan missen naar wie ze nodig heeft. Dit maakt mij trots Europeaan te zijn. Uiteraard zijn er nog een aantal die met de vinger willen wijzen of de schuld van zich willen afschuiven. En er zijn er anderen die liever als populisten zouden spreken dan onpopulaire waarheden te vertellen. Daartegen zeg ik stop. Stop en heb de moed om de waarheid te vertellen. Heb de moed om voor Europa op te komen. Omdat deze Unie die wij vormen ons erdoor zal helpen. En die Unie zal morgen zo sterk zijn als we haar vandaag maken.

En als u inspiratie nodig hebt, kijk dan alleen naar de manier waarop de inwoners van Europa samen op de bres staan - met empathie, nederigheid en menselijkheid. En ik breng hun allen hulde. Aan de chauffeurs van bestelwagens en de leveranciers van levensmiddelen. De winkeliers, de inpakkers in fabrieken en de mensen die vanaf hun balkon applaudisseren. De bedrijven die hun productielijnen aanpassen om de goederen te leveren die we dringend nodig hebben. Ik breng hulde aan de Portugese vrijwilligers die maskers naaien voor hun buren of de zevenjarige Griekse pianist die een “isolatiewals” heeft gecomponeerd om mensen op de been te houden.

Boven alles dank ik en breng ik hulde aan onze helden: de artsen, de verpleegkundigen, de zorgverleners. Zij zijn de mensen met blauwe plekken op hun gezicht en tragische beelden op hun netvlies en in hun hart. De mensen die de handen van de zieken hebben vastgehouden, even zacht en even liefhebbend als de families die er niet kunnen zijn. Zij zijn de mensen die ons leven redden, en onze eer. Zij zijn degenen die we moeten beschermen, zodat zij ons allemaal kunnen beschermen. En precies daarop zijn wij nu volledig geconcentreerd. Daarom leggen wij nu een gemeenschappelijke voorraad medische uitrusting aan. Daarom investeren wij samen in onderzoek naar vaccins. Daarom coördineren wij de aanschaf van de dringendste benodigdheden op de wereldmarkt. En daarom hebben wij een team met de beste deskundigen uit heel Europa samengesteld, die regelmatig kennis delen die levens kan redden.

Daarom hebben wij de invoer van medische hulpmiddelen uit derde landen vrijgesteld van invoerrechten en btw. En daarom hebben wij begin deze maand een eenvoudige, maar grote belofte gedaan: Wij zullen alles in het werk stellen om elke euro, waarover wij beschikken te gebruiken om levens te redden en het levensonderhoud van de Europeanen te beschermen. Daarom hebben wij voorgesteld alle nog beschikbare middelen van de huidige begroting in een noodprogramma onder te brengen. Op die manier kan bijna drie miljard euro rechtstreeks worden ingezet waar dat nodig is. Voor nieuwe beademingsapparatuur en beschermende uitrusting. Voor meer tests en meer medische bijstand voor de kwetsbaarsten, waaronder mensen in vluchtelingenkampen.

Daarom stellen wij voor om ervoor te zorgen dat elke beschikbare euro uit de Europese structuur- en investeringsfondsen wordt gebruikt om de coronacrisis het hoofd te bieden. Dit betekent ook dat wij volledige flexibiliteit mogelijk maken. De middelen kunnen in andere regio's worden ingezet. Ze kunnen overal worden ingezet waar ze het dringendst nodig zijn, zonder de gebruikelijke beperkingen met betrekking tot medefinanciering, overdrachten tussen fondsen of uitgavenmaxima. Met het pakket, waarover dit huis vandaag stemt, gaat Europa tot het uiterste van zijn mogelijkheden. En hetzelfde principe geldt voor de bescherming van het levensonderhoud van mensen. Europa heeft al eerder economische crises doorgemaakt. Maar we hebben nog nooit een economische shutdown zoals nu gekend.

Niemand treft schuld en iedereen zal steun nodig hebben. We hebben ongekende maatregelen nodig om dit te bewerkstelligen en om ervoor te zorgen dat onze economie klaar is om zich zo snel mogelijk te herstellen. Hier is de waarheid opnieuw belangrijk. Europa heeft de afgelopen vier weken meer gedaan dan in de eerste vier jaar van de laatste crisis. We hebben onze staatssteunregels flexibeler dan ooit gemaakt. Alleen al in de laatste paar dagen hebben we regelingen goedgekeurd waarmee 1 miljard euro aan Kroatische bedrijven wordt verstrekt, 1,2 miljard aan Griekse kmo's (kleine of middelgrote onderneming) en 20 miljoen aan Portugese vissers. Ik zou veel meer voorbeelden kunnen noemen, van Letland en Estland tot België en Zweden. Voor het eerst in onze geschiedenis hebben we de volledige flexibiliteit van het stabiliteits- en groeipact benut. Samen met de doortastende maatregelen van de Europese Centrale Bank zorgt dit voor ongeziene budgettaire en financiële slagkracht. Door de besluiten die de ministers van Financiën vorige week hebben genomen, komt nog eens 500 miljard euro beschikbaar voor al wie daaraan behoefte heeft.

In dit verband roep ik alle lidstaten op optimaal gebruik te maken van SURE – de nieuwe regeling die door de Commissie is voorgesteld om Europeanen te beschermen tegen het risico van werkloosheid. SURE stelt 100 miljard euro beschikbaar om regeringen te helpen het verschil bij te passen als uw werkgever uw werkuren heeft verminderd – of als u zelfstandige bent en hulp nodig hebt. Het mooie aan SURE is tweeledig. Ten eerste helpt het mensen die in de knel komen met de betaling van hun huur, rekeningen en levensmiddelen, waardoor ook andere bedrijven het hoofd boven water kunnen houden. En ten tweede is het bij uitstek een voorbeeld van Europese solidariteit. De lidstaten die daartoe in staat zijn, zullen garanties bieden zodat andere lidstaten steun kunnen verlenen aan degenen die in hun land het zwaarst getroffen zijn. Door al deze maatregelen is de collectieve respons van Europa goed voor ruim drie biljoen euro. Dit is de meest indrukwekkende respons ter wereld. Maar we weten dat er meer nodig zal zijn. Veel meer. Want de weg is lang en de wereld van morgen zal er heel anders uitzien dan die van vandaag.

Geachte leden van het Parlement, ik ben ervan overtuigd dat Europa deze nieuwe wereld vorm kan geven als het samenwerkt en zijn pioniersgeest herontdekt. In dat verband wil ik een zin citeren uit het Manifest van Ventotene – geschreven door twee van de grootste visionairs van Italië en Europa: Ernesto Rossi en Altiero Spinelli, een van onze grondleggers. Vanuit hun gevangenis op een afgelegen eiland, toen de oorlog zijn hoogtepunt bereikte en alle hoop op een verenigd Europa verloren leek, boden zij ons met deze woorden een baken van vertrouwen:

Het moment is aangebroken, waarop we moeten weten hoe we de oude lasten moeten afwerpen, hoe we klaar moeten zijn voor de nieuwe wereld die nadert, die zo sterk zal verschillen van wat we ons hadden voorgesteld.

Beste vrienden, dit moment is opnieuw aangebroken. Het moment om de oude breuklijnen, geschillen en beschuldigingen achter ons te laten. Om onze verschanste posities te verlaten. Het moment om klaar te zijn voor die nieuwe wereld. Om alle kracht van onze gelijkgezindheid en ons gemeenschappelijk doel in te zetten. Het uitgangspunt moet zijn dat we onze economie, samenleving en manier van leven duurzamer en veerkrachtiger maken. Er zal moed, vertrouwen en solidariteit nodig zijn om deze vragen in deze nieuwe wereld te beantwoorden. En er zullen enorme investeringen nodig zijn om onze economieën weer op gang te brengen. We hebben een Marshallplan* voor het herstel van Europa nodig en het moet onmiddellijk worden uitgerold.

Er is slechts één instrument dat het vertrouwen geniet van alle lidstaten, dat reeds bestaat en dat snel kan worden ingezet. Het is transparant en de tijd heeft uitgewezen dat het een goed instrument is voor cohesie, convergentie en investeringen. Dat instrument is de Europese begroting. De Europese begroting zal aan de basis van ons herstel staan. Om die reden moet de begroting van de komende zeven jaar er anders uitzien dan we ons hadden voorgesteld, net zoals Spinelli al zei. We zullen de hele Europese begroting inzetten om het enorme bedrag aan investeringen aan te trekken dat we nodig hebben om de eengemaakte markt na corona weer op te bouwen. We zullen de middelen versneld beschikbaar stellen zodat we de investeringen kunnen aandrijven in deze cruciale eerste jaren van herstel. Omdat deze crisis anders is dan alle vorige. Volledig gezonde bedrijven worden hard geraakt omdat het openbare leven is stilgevallen.

We hebben daarom behoefte aan innovatieve oplossingen en meer manoeuvreerruimte in het MFK (meerjarig financieel kader) om massale openbare en particuliere investeringen mogelijk te maken. Dit zal onze economieën een impuls geven en ons helpen de crisis te boven te komen als een veerkrachtiger, groener en digitaler Europa. Zo zullen we onze industrieën en diensten niet alleen ondersteunen, maar ook aanpassen aan een nieuwe realiteit. Dit betekent dat we moeten investeren in digitale technologie, infrastructuur en innovatie, zoals 3D-printen, om onafhankelijker te worden en nieuwe kansen optimaal te benutten.

En het betekent ook dat we extra moeten inzetten op onze groeistrategie door te investeren in de Europese Green Deal. Wanneer het wereldwijde herstel op gang komt, zal ook de opwarming van de aarde zich onvertraagd voortzetten. Pioniersvoordelen zullen dubbel wegen en het komt erop aan in de juiste projecten te investeren. Een modernere en meer circulaire economie zal ons minder afhankelijk maken en onze veerkracht vergroten. Dat is de les die we uit deze crisis moeten trekken. Investeringen in grootschalige renovatie, hernieuwbare energie, schoon vervoer, duurzame voeding en natuurherstel zullen nog belangrijker zijn dan voorheen. Niet alleen onze economieën zullen er wel bij varen, niet alleen het milieu zal er wel bij varen; door de toeleveringsketens te verkorten en te diversifiëren worden we ook onafhankelijker. We moeten ook een andere realiteit voor ogen houden. Hoewel de crisis symmetrisch is, zal het herstel dat niet zijn. Want we worden niet alleen getroffen door het virus, maar ook door de economische terugslag. Sommige regio's zullen zich gemakkelijk herstellen, andere zullen het moeilijker hebben. Cohesie en convergentie zullen dan ook belangrijker zijn dan ooit. De eengemaakte markt en het cohesiebeleid zijn twee kanten van dezelfde medaille. We hebben ze allebei nodig voor welvaart in de hele EU.

Geachte dames en heren Parlementsleden, zo geloof ik dat Europa uit deze crisis kan opstaan. Als een Europa dat alles doet om onze levens en bestaansmiddelen te beschermen. Als een Europa dat openstaat voor de wereld, maar voor zichzelf kan zorgen. Als een Europa dat veerkrachtiger, groener en digitaler is en investeert in zijn toekomst. Dit is de weg naar herstel. Het pad zal lang zijn en de hele wereld zal een uitweg zoeken. Deze crisis zal waarschijnlijk onze politiek, onze geopolitiek en misschien de globalisering zelf opnieuw definiëren. En in deze nieuwe wereld zal Europa één front moeten vormen, door dik en dun. En nu ik zie hoeveel menselijkheid en vindingrijkheid er in onze Unie is, weet ik dat we dat voor elkaar kunnen en zullen krijgen.

Geachte dames en heren Parlementsleden, men zegt weleens dat een sterke ziel schittert na iedere storm. Als we vandaag allemaal opkomen voor Europa — vol moed, vertrouwen en solidariteit — weet ik dat de Europese ziel morgen zal schitteren als nooit tevoren.

Leve Europa!

(Bron Wikipedia - 2020)

George C. Marshall, Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, 21 januari 1947 tot 20 januari 1949. Generaal van het leger George Catlett Marshall Jr. (1880 - 1959) was een Amerikaanse soldaat en staatsman. Hij steeg op door het Amerikaanse leger om stafchef te worden onder de presidenten Franklin D. Roosevelt en Harry S. Truman, en diende toen als minister van Buitenlandse Zaken en minister van Defensie onder Truman. Na de oorlog pleitte Marshall als staatssecretaris voor een belangrijke Amerikaanse economische en politieke inzet voor het naoorlogse Europese herstel, inclusief het Marshallplan dat zijn naam droeg. Als erkenning voor dit werk kreeg hij in 1953 de Nobelprijs voor de Vrede

*Het Marshallplan (officieel het Europese herstelprogramma, ERP= European Recovery Program) was een Amerikaans initiatief dat in 1948 werd aangenomen voor buitenlandse hulp aan West-Europa. De Verenigde Staten droegen meer dan 12 miljard dollar (gelijk aan meer dan 128 miljard dollar vanaf 2020) aan economische herstelprogramma's over aan West-Europese economieën na het einde van de Tweede Wereldoorlog. Ter vervanging van een eerder voorstel voor een Morgenthau-plan, werkte het vier jaar lang, beginnend op 3 april 1948. De doelstellingen van de Verenigde Staten waren de wederopbouw van door oorlog verscheurde regio's, het wegnemen van handelsbelemmeringen, het moderniseren van de industrie, het verbeteren van de Europese welvaart en het voorkomen van de verspreiding van het communisme. Het Marshallplan vereiste een vermindering van de interstatelijke barrières, het laten vallen van vele regels, en moedigde een toename van de productiviteit aan, evenals het aannemen van moderne zakelijke procedures.

De steun in het kader van het Marshallplan werd onder de deelnemende staten ruwweg per hoofd van de bevolking verdeeld. Een groter bedrag werd gegeven aan de grote industriële mogendheden, omdat de heersende mening was dat hun reanimatie essentieel was voor de algemene Europese heropleving. Iets meer hulp per hoofd van de bevolking ging ook naar de geallieerde landen, met minder voor de landen die deel uitmaakten van de As of neutraal bleven. De grootste ontvanger van Marshall Plan-geld was het Verenigd Koninkrijk (dat ongeveer 26% van het totaal ontving), gevolgd door Frankrijk (18%) en West-Duitsland (11%). Ongeveer achttien Europese landen ontvingen voordelen van het Plan. Hoewel de Sovjet-Unie deelname aan het Plan aanbood, weigerde zij de voordelen van het Plan en blokkeerde zij ook voordelen voor Oostbloklanden, zoals Hongarije en Polen. De Verenigde Staten verstrekten soortgelijke hulpprogramma's in Azië, maar zij maakten geen deel uit van het Marshallplan.