Handhaving is eenvoudiger dankzij de Wet kraken en leegstand

Dankzij de Wet kraken en leegstand verloopt de handhaving bij gekraakte panden efficiënter en sneller. Met inwerkingtreding van de wet per 1 oktober 2010 is kraken ten allen tijde verboden. Tot 2010 gold de zogeheten éénjaarstermijn, waardoor panden die langer dan een jaar leeg stonden gekraakt konden worden zonder dat dit strafbaar was. Met het schrappen van deze termijn zijn bewijsrechtelijke problemen opgelost, omdat het Openbaar Ministerie (OM) niet meer hoeft aan te tonen dat het desbetreffende pand minder dan een jaar niet in gebruik was.

Dat blijkt uit het evaluatierapport ‘Van ontruimen naar inruimen’ van onderzoeksbureau RIGO, dat minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie mede namens minister Blok voor Wonen en Rijksdienst naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. In de periode oktober 2010 tot en met 2014 is 213 keer aangifte gedaan van een kraakincident en zijn er 529 verdachten geweest. Bij 277 verdachten is door de rechter een beslissing genomen. Driekwart heeft een straf gekregen, waarvan 37 personen een onvoorwaardelijke gevangenisstraf.

(Bron Rijksoverheid - 2015)

Ard van der Steur (VVD) minister van Veiligheid en Justitie

Het OM is de centrale partij om te bepalen, of er sprake is van kraken en of hiertegen strafrechtelijk zal worden opgetreden. Dit neemt niet weg, dat in de verschillende driehoeksoverleggen tussen gemeenten, politie en het OM afspraken zijn gemaakt over het bij elkaar brengen van alle relevante informatie. Zo is voor het OM van groot belang te weten wat de bedoelingen van de eigenaar met een leegstaand pand zijn om te beslissen over de urgentie van ontruiming en eventuele vervolging.

Vooral in Amsterdam wordt sinds de Wet kraken en leegstand intensiever dan voorheen samengewerkt in de lokale driehoek (tussen gemeente, politie en OM) en worden ook andere partijen betrokken, zoals woningcorporaties en grote particuliere eigenaren. Uit de evaluatie is evenwel gebleken, dat kraken een landelijk fenomeen is dat ook buiten de grote steden plaatsvindt.

Bij de aanpak van leegstand hebben gemeenten meer de regie. Uit de evaluatie van de wet blijkt, dat 8 gemeenten ook een leegstandsverordening hebben vastgesteld en 6 deze ook daadwerkelijk gebruiken. Hierdoor zeggen ze meer zicht te hebben gekregen op de leegstand van niet-woonruimte, zoals kantoren en winkels, in hun gemeente. Het helpt volgens de gemeenten ook dat zij een stok achter de deur hebben indien een eigenaar geen dialoog wil aangaan. Andere gemeenten die geen aparte verordening hebben vastgesteld, hebben naar aanleiding van de nieuwe wet sinds oktober 2010 hun leegstandbeleid wel heroverwogen. Bij deze gemeenten heeft het samen optrekken met ondernemers en eigenaren van vastgoed de voorkeur in plaats van een verordening, waar meer dwang vanuit gaat.