Het conceptadvies van de Arbeidsinspectie over C2000

Het conceptadvies van de Arbeidsinspectie over C2000 ondersteunt de inspanningen om C2000 te verbeteren. De aanbevelingen die de inspectie doet, zijn in lijn met de maatregelen die worden genomen en met de afspraken die er zijn met het ministerie van J&V, de eigenaar van het systeem.

Dat staat in de zienswijze die de politie op 28 augustus 2023 aan de Arbeidsinspectie heeft gestuurd. Naast verbetering en vervanging van het C2000-systeem, worden politiemedewerkers beter toegerust in het omgaan met haperingen in de verbinding– meldt de Politie NL.

Henk Geveke, lid korpsleiding met de portefeuille Technologie en Innovatie: 'Ik herken de klachten van de politiemedewerkers. Ze hebben mijn volle aandacht. Veiligheid in het operationele werk staat voorop. Collega’s moeten te allen tijde veilig kunnen werken. Daarnaast is goed bereik natuurlijk ook voor de burger van levensbelang.'

Dilan Yesilgöz-Zegerius de minister van J&V (ministerie van Justitie en Veiligheid) – eigenaar van het systeem – heeft vier lijnen uitgezet voor het oplossen van problemen met C2000. Het gaat om het verder optimaliseren van de radiodekking, door aanpassingen in de hard- en software. En om een nieuwe procedure voor het prioriteren van dekkingsissues, waarvoor met de gebruikers nieuwe criteria zijn afgesproken. Ook gaat het om het beter betrekken van gebruikers bij de communicatie en instructie rondom C2000 en de ontwikkeling van de nieuwe communicatievoorziening. En om het bieden van handelingsperspectief in gebieden met verminderde of geen dekking van C2000. Verder onderzoekt de minister samen met de beheerder en de gebruikers welke nieuwe technologische oplossingen nog kunnen worden toegepast, zoals de mogelijkheid om hybride portofoons in te zetten.

(Foto Amstelveenweb.com - 2023)

Een Uniden Bearcat UBC220XLT radioscanner, waarmee kon je vroeger naar berichten van de politie, brandweer en andere hulpdiensten luisteren. Sinds de invoering van het digitale systeem C2000 het is niet meer mogelijk, want alle berichte werden gescrambled, dus het signaal is gecodeerd
De in gang gezette maatregelen bieden volgens de politie voldoende grond voor het veilig werken met het systeem C2000 en worden door Geveke omschreven als zowel ambitieus als realistisch: 'We zullen in de toekomst nog vaker aanlopen tegen technische obstakels en omgevingsfactoren die het optimaal functioneren van systemen helaas in de weg staan.’ De politie benadrukt om die reden dat 100% veiligheid met geen enkel systeem te garanderen is. Het plaatsen van extra masten waar de Arbeidsinspectie om vraagt, valt onder de verantwoordelijkheid van de systeemeigenaar J&V en kost tijd. 'Er wordt voortdurend gewerkt aan verbeteringen. Afhankelijk van de gekozen aanpassing, is daar kortere of langere tijd voor nodig'- aldus Geveke.

De arbeidsinspectie stelt terecht dat de opleiding en etherdiscipline niet goed is geborgd waardoor overbelasting van het C2000 systeem een risico is gebleken. Daarom komt er meer aandacht voor de versterking van de kennis en vaardigheden van de eindgebruikers van C2000, zowel in de basisopleiding als in vervolgopleidingen bij de Politieacademie. Meer kennis van de bediening van apparatuur en werkafspraken kunnen onnodige belasting op het netwerk voorkomen.

Ook moeten we politiecollega’s beter uitrusten met kennis en vaardigheden bij verminderde of geen C2000 dekking, stelt Geveke. Omdat we daar te weinig aandacht voor hadden, is hiervoor onder andere een handelingskader gemaakt.

C2000 is een gesloten communicatienetwerk en maakt deel uit van de vitale infrastructuur. Het is bedoeld voor gebruik door de Nederlandse hulp- en veiligheidsdiensten. Aangewezen gebruikers van het systeem zijn: Politie, Brandweer, Ambulancediensten, Rode Kruis Noodhulpteams, Reddingsbrigade Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM), Kustwacht, Douane, Koninklijke Marechaussee, Defensie Bewakings- en BeveiligingsOrganisatie (DBBO), Defensie Ambulance, Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (MIVD), Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD), Buitengewoon Opsporingsambtenaren (BOA's, handhavers, boswachters).

De oorspronkelijke opdrachtgever voor het netwerk was het Ministerie van Binnenlandse Zaken, tegenwoordig wordt het beheerd door het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Er zijn in het land zo'n 525 masten voor C2000 gebouwd, die onderling verbonden zijn.

Al vanaf het begin zijn er problemen geweest met het gebruik van C2000:

Wanneer een brandweerman een gebouw ingaat, kan het contact met collega's buiten het gebouw wegvallen. Omdat dit levensbedreigend kan zijn, maken sommige brandweerkorpsen in dergelijke gevallen gebruik van andere portofoons. Met een analoog systeem is er wel sprake van ruis, maar meestal is er ondanks die ruis wel contact mogelijk. Tetra gebruikt TDMA, waardoor er in gebouwen, door reflecties, soms problemen ontstaan in de verbinding. De meeste brandweerkorpsen maken voor onderling contact tussen een bevelvoerder en de manschappen geen gebruik van het C2000-netwerk, maar gebruiken de zogenaamde direct mode operation (DMO) van de portofoons. Hierbij communiceren de portofoons rechtstreeks met elkaar en niet met een zendmast. Andere korpsen maken wél gebruik van het C2000 netwerk voor de onderlinge communicatie.

Bij calamiteiten is er veel communicatiebehoefte waardoor het systeem overbelast kan raken en de boodschappen niet of niet bij iedereen overkomen. Dit was bijvoorbeeld het geval tijdens: de schietpartij op het strand van Hoek van Holland tijdens Sunset Grooves in 2009, de aanslag op Koninginnedag 2009, de crash van Turkish Airlines-vlucht 1951 in 2009, de Schipholbrand in 2005. Op dergelijke momenten is een speciaal communicatiesysteem juist van cruciaal belang, ook omdat het mobiele telefoonverkeer dan vaak uitvalt.

Overbelasting hoeft niet aan het systeem zelf te wijten te zijn, het kan ook aan de gebruikers liggen die te veel berichten via een enkele gespreksgroep (vergelijkbaar met een analoog kanaal) verzenden. Bij de ongeregeldheden op het strand van Hoek van Holland maakten bijvoorbeeld 60 agenten gebruik van een enkele gespreksgroep, waar maar één persoon tegelijk kan praten. Bij een te grote afstand tot een zendmast kunnen gebruikers onvoldoende dekking hebben.

Bij de Turkish Airlines crash werd er niet genoeg etherdiscipline bewaard, waardoor berichten die niet per se noodzakelijk waren, kanalen bezet hielden voor andere gebruikers, zie hiervoor het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid.

Het Ministerie van Binnenlandse Zaken doet onderzoek naar het functioneren van C2000. Politievakbond ACP wil dat er ondertussen een ander communicatiesysteem beschikbaar komt. Volgens deskundigen gaat het niet om technisch falen van het systeem, maar om protocolfouten of beleidsproblemen: het systeem wordt niet op de juiste wijze of voor de bedoelde doeleinden gebruikt.