Het kabinet investeert 1,2 miljard euro in leer- en ontwikkelcultuur

Door zich te blijven ontwikkelen halen mensen meer plezier en voldoening uit hun werk. Om de Nederlandse arbeidsmarkt toekomstbestendig te maken – en om onze kenniseconomie te beschermen – is inzet op leren en ontwikkelen voor volwassenen van groot belang. Ook helpt het mensen bij het behouden van en verder groeien in hun baan, of juist op weg naar een nieuwe baan.

Om leren en ontwikkelen tijdens de loopbaan te stimuleren en de leercultuur op de werkvloer te bevorderen, maakt het kabinet 1,2 miljard euro vrij. Dit schrijven de ministers Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en Wiersma voor Primair en Voortgezet Onderwijs (PVO) op 276 september 2022 – mede namens ministers Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) en Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat) – in een brief aan de Tweede Kamer.

Ons werk, en daarmee de arbeidsmarkt, verandert snel. De tijd waarin we allemaal 30 jaar voor dezelfde werkgever werkten, ligt achter ons. Werkenden, werkgevers en opleiders spelen een cruciale rol in het kunnen omgaan met veranderingen in het werk. Om mensen wendbaar te houden op de arbeidsmarkt is een Leven Lang Ontwikkelen (LLO) van groot belang. Voor werknemers biedt LLO voordelen, zoals: persoonlijke groei, meer plezier op het werk, waardering en flexibiliteit op de arbeidsmarkt.

Voor werkgevers draagt het bij aan het vinden van gekwalificeerd personeel, het behoud van zittende medewerkers en het verhogen van de productiviteit. De SER ziet goed werkgeverschap dan ook als een kansrijke aanpak voor knelpunten op de arbeidsmarkt. Ook is een sterke leer- en ontwikkelcultuur van belang om het hoofd te kunnen bieden aan maatschappelijke uitdagingen van nu en in de toekomst, waaronder krapte op de arbeidsmarkt, de energietransitie en vergrijzing.

(Foto Martijn Beekman/Min. SZW - 2022)

Karien van Gennip (CDA) minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Karien van Gennip: 'De meeste mensen spenderen een groot deel van hun leven op het werk. Dat is goed voor onze persoonlijke ontplooiing, ons sociale netwerk en ons gevoel van (eigen) waarde. Om duurzaam inzetbaar te blijven op de arbeidsmarkt is blijven leren, en je ontwikkelen, belangrijk. Het kan ervoor zorgen dat je meer plezier haalt uit je werk of dat je kunt doorgroeien naar een andere baan. Toch zien we dat cursusdeelname de afgelopen jaren daalt en dat kleinere werkgevers minder kansen zien om hun mensen hiertoe te stimuleren, terwijl investeren in leren en ontwikkelen ook de productiviteit van een onderneming kan bevorderen. Daar wil ik verandering in brengen. Met het voorliggende plan wil ik een cultuurverandering op de arbeidsmarkt bewerkstelligen.'

Ondanks het belang van leren en ontwikkelen, daalde de cursusdeelname van volwassenen tussen 2017 en 2020 van 54% naar 51%. En ook het informele leren (leren op – en van – het werk) stagneerde. Daarbij valt op dat met name praktisch geschoolden minder vaak deelnemen aan leer- of ontwikkeltrajecten. Ook zien we dat mkb-bedrijven minder vaak ruimte hebben om uitgebreide leer- en ontwikkeltrajecten aan te bieden.

Om bij te dragen aan het aanpakken van deze uitdagingen maakt het kabinet 1,2 miljard euro extra vrij. Daarvan gaat er 500 miljoen euro (over vier jaar) naar een speciaal potje binnen het STAP-budget voor mensen met maximaal een MBO 4-diploma. Vanuit het Nationaal Groeifonds (NGF) wordt 392 miljoen euro (deels voorwaardelijk) geïnvesteerd in het ontwikkelen van scholingsaanbod gericht op de energietransitie. Verder wordt uit het NGF voorwaardelijk 210 miljoen euro vrijgemaakt voor betere aansluiting tussen het beroepsonderwijs en het MKB. Ook gaat er 50,5 miljoen euro naar taal- en beroepsvaardigheden voor laaggeletterden, deels voorwaardelijk en uit het NGF. Specifiek voor het verhogen van de basisvaardigheden taal, rekenen en digitale vaardigheden wordt er vanaf 2023 structureel 15 miljoen euro geïnvesteerd in de aanpak van laaggeletterdheid. Hiermee krijgen gemeenten meer mogelijkheden om dit aan te pakken.


(Foto Martijn Beekman - 2022)

Dennis Wiersma (VVD) minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs
Dennis Wiersma: 'Veel Nederlanders hebben nog nooit een cursus gevolgd. Zij hebben misschien meer nodig om te weten waar ze moeten beginnen. Zoals de vader die 3 jaar geleden zijn baan in de horeca verloor en met moeite de eindjes aan elkaar kan knopen vanuit de bijstand. Of een heftruckchauffeur die een veiligheidscertificaat mag halen, maar dat lastig vindt doordat hij moeite heeft met lezen. Ik wil ook dat die groep mensen zichzelf kan blijven ontwikkelen. Dat hoeft niet altijd een volledige opleiding te zijn, het kan ook vanaf de werkplek. Een kortere opleiding of cursus is ook mogelijk.'

Gezamenlijke opgave om ambities rondom LLO te realiseren. Het kabinet kan de ambities rondom LLO niet alleen realiseren. Om de leer- en ontwikkelcultuur op de werkvloer te bevorderen zijn werkgevers, werkenden, werkzoekenden, sociale partners, sectoren, O&O fondsen, publieke en private opleiders, regionale arbeidsmarktpartijen, publieke uitvoerders en andere betrokkenen van groot belang. Ook besteden private partijen (gezamenlijk) jaarlijks zo’n 3,9 miljard euro aan scholing en ontwikkeling op – of vanuit – de werkvloer. Daarom wil het kabinet er samen met hen voor zorgen dat een leven lang ontwikkelen voor iedereen vanzelfsprekend wordt. We hebben immers allemaal baat bij een goed functionerende arbeidsmarkt.