Het plafond van de energieprijs helpt erger voorkomen

2023 wordt financieel minder zwaar dan dit jaar. Het plafond op de energieprijs helpt huishoudens om de begroting weer rond te maken en betalingsachterstanden in te lopen. Dit concludeert het Nibud na bestudering van de Miljoenennota. De grote betalingsproblemen die veel huishoudens momenteel hebben vanwege de inflatie en hoge energieprijs worden in 2023 niet helemaal opgelost, maar het plafond helpt erger voorkomen – meldt het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud).

Het Nibud is opgelucht dat het kabinet voor deze maatregel heeft gekozen. Iedereen is er dit jaar fors op achteruitgegaan. De plannen die het kabinet vandaag presenteerde zijn niet voldoende om al die tekorten volledig in te lopen. Maar nu er een plafond op de energieprijs komt, wordt het voor huishoudens wel makkelijker om weer grip op hun uitgaven te krijgen. Al zullen kleine huishoudens in een energiezuinige woning meer profiteren dan grotere huishoudens in een onzuinige woning.

(Foto Geert de Jong/Nibud - 2019)

Arjan Vliegenthart (1978) is de directeur van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud)
Nibud-directeur Arjan Vliegenthart: 'Grote groepen zitten op dit moment structureel klem, en het is fijn dat nu de ergste paniek over de hoge energierekening eraf is omdat de prijs wordt gedempt. Belangrijk is dat huishoudens door het plafond meer ademruimte krijgen. Toch zal het voor sommige huishoudens te laat zijn. De koopkrachtdaling is dit jaar ongekend hoog. En veel huishoudens hebben moeten interen op hun spaarrekening en hebben betalingsachterstanden. Het pakket dat nu is gepresenteerd, is niet voor iedereen genoeg. Met name inkomens rond en boven modaal zullen merken dat zij nog steeds op hun uitgaven moeten letten.'

Te laat en scheef verdeeld. Over het algemeen vindt het Nibud dat de maatregelen van het kabinet te laat zijn gekomen en te weinig oog hebben voor groepen met een inkomen rond en net boven modaal. Het instituut baseert zich op de koopkrachtberekeningen die laten zien hoeveel huishoudens er dit jaar op achteruit zijn gegaan. De meeste huishoudens hebben dit jaar bijna 7 procent in koopkracht ingeleverd. Dat is gemiddeld zo’n € 260, waarbij het Nibud uitschieters ziet van huishoudens die maandelijks € 500 hebben moeten inleveren. Voor 10 van de 117 voorbeeldhuishoudens van het Nibud geeft 2022 dit beeld:


(Bron Nibud - 2022)


2023 wordt beter, maar niet voor iedereen. Ten opzichte van dit jaar krijgen huishoudens het financieel gezien makkelijker in 2023. Komend jaar is er een koopkrachtstijging van rond de 3,9 procent. Wel ziet het Nibud dat de allerlaagste inkomens er meer op vooruitgaan dan de inkomens rond en boven modaal. De stijging is niet voor iedereen voldoende om uit de geldzorgen te zijn. Als het Nibud rekent met een iets hoger inflatiecijfer van 5,5 procent, dan houdt de krapte in de portemonnee voor meer huishoudens in 2023 aan.

In de berekeningen heeft het Nibud nog niet het prijsplafond mee kunnen nemen omdat de details daarvan nog niet bekend zijn. In de tabel hieronder zetten we op een rij wat huishoudens gemiddeld overhouden, gerekend met het lage inflatiecijfer. Dan valt op dat huishoudens rond en boven modaal achterblijven. De bedragen in de laatste kolom laten zien dat de koopkrachtmaatregelen niet voor iedereen een daadwerkelijke verbetering zijn, maar een reparatie van de bedragen die huishoudens er dit jaar op achteruit gingen. Download hier (pdf 5 pagina’s) de koopkrachtberekeningen voor de 117 voorbeeldhuishoudens van het Nibud met 2,6 procent inflatie en met 5,5 procent inflatie. De plannen voor een prijsplafond hebben we niet in deze berekeningen kunnen meenemen.