Hogere straf op het ronselen van volmachtstemmen

Er komt een hogere straf op het ronselen van volmachtstemmen. De straf gaat van maximaal een maand hechtenis naar maximaal zes maanden gevangenisstraf. Ook wordt duidelijker en scherper omschreven wat er onder ronselen wordt verstaan. Dit staat in het wetsvoorstel van minister Hanke Bruins Slot (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) dat vandaag in consultatie is gegaan. Zo kan in de toekomst ronselen van volmachtstemmen sneller worden aangepakt en strenger worden bestraft.

Als je zelf niet naar het stembureau wil of kan tijdens verkiezingen, dan kun je iemand anders vragen om voor je te gaan stemmen: iemand een volmacht geven. Dan geef je iemand het vertrouwen om jouw stem uit te brengen. Het initiatief voor het geven van een volmacht moet altijd van de kiezer zelf uitgaan. Als iemand anders een kiezer benadert met het verzoek om een volmacht af te geven, dan is dat ronselen. Dat is strafbaar. Maar in de praktijk en uit onderzoek van de Kiesraad blijkt ronselen lastig om echt aan te pakken en te bestraffen.

(Foto ©RVD/Valerie Kuypers en Martijn Beekman - 2022)

Hanke Bruins Slot (CDA), minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Bruins Slot: 'Verkiezingen zijn de basis van onze democratische rechtsstaat. Je stem is zó veel waard. Met je stem heb je invloed op wie er voor jou in bijvoorbeeld de gemeenteraad of de Tweede Kamer komt. Je stemt alleen als je dat zelf wilt, en alleen op wie je wilt. Met dit wetsvoorstel zorgen we ervoor dat we ronselen eerder kunnen aanpakken en strenger kunnen bestraffen. Het ronselen van volmachtstemmen past niet in onze democratie, waar iedereen de baas is over zijn of haar eigen stem.'

Delictsomschrijving bij de tijd. In dit wetsvoorstel wordt de omschrijving bij de tijd gebracht. Op dit moment is de wettelijke delictsomschrijving gebaseerd op de klassieke vorm van ronselen: huis-aan-huis en in persoon volmachten verzamelen. Ook moet het ronselen ‘stelselmatig’ gebeuren om strafbaar te zijn. Met de beoogde nieuwe wet vallen straks andere vormen van ronselen daar ook onder, zoals het eenmalig toespreken van een groep mensen met de oproep om volmachtstemmen af te geven, of het plaatsen van een bericht met die strekking op social media.

Aanpassing drempel voor toekenning restzetel. In het wetsvoorstel dat in consultatie is gegaan wordt ook de drempel voor het toekennen van een restzetel aangepast. Straks moet een politieke partij eerst op eigen kracht een zetel hebben behaald (100% van de kiesdeler) vóórdat zij in aanmerking komt voor een restzetel. Dat is voor de Tweede Kamerverkiezingen al zo geregeld. Het wetsvoorstel regelt dat dit ook voor andere verkiezingen gaat gelden (uitgezonderd Eerste Kamerverkiezingen). De minister van BZK heeft dit al aangekondigd in haar evaluatie van de gemeenteraadsverkiezingen van maart vorig jaar.

Consultatie. De consultatie is te vinden op www.internetconsultatie.nl/kieswetdiversen  en loopt tot en met 16 april 2023.