Indië herdenking in het Broersepark

De Stichting Herdenking Gevallenen en Slachtoffers in Nederlands-Indië heeft haar jaarlijkse herdenking in het Broersepark gehouden op dinsdagavond 14 augustus 2007. Ondanks de zware regenwolken en later regen, kwamen veel betrokkenen en geïnteresseerden naar de bijeenkomst. Het Fanfare Korps Koninlijke Landmacht “Bereden Wapens” o.l.v. 1ste Luitenant H. Lenssen heeft het programma muzikaal ondersteund.


(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Willem van Lith
voorzitter van de Bond van Wapenbroeders afdeling Amstelland



(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

De heer B.J. Diazoni
voorzitter Stichting Herdenking Gevallenen en Slachtoffers in Nederlands-Indië



(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Het Vaandel van de Bond van Wapenbroeders wordt geplaatst



(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Het publiek trotseerde de enorme regenbui


De herdenking is begonnen met het welkomstwoord van de heer Willem van Lith, voorzitter van de Bond van Wapenbroeders afdeling Amstelland en de heer B.J. Diazoni, voorzitter Stichting Herdenking Gevallenen en Slachtoffers in Nederlands-Indië. Daarna kwam het intreden van het Vaandel van de Bond van Wapenbroeders, waarna burgemeester Jan van Zanen zijn toespraak hield over de vrijheid. Dat wij niet alleen nu moeten herdenken, maar eeuwig en altijd.


(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Burgemeester van Amstelveen, de heer Jan van Zanen tijdens zijn emotionele toespraak


Volgens de burgemeester is er nog steeds een de meedogenloze onvrijheid, wereldwijd. Vandaag gedenken wij alle gevallenen en slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog waar ook ter wereld. Wij gedenken de 67.000 Nederlandse militairen, die krijgsgevangen werden gemaakt en de 8500, die zijn overleden.


(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Het Fanfare Korps Koninlijke Landmacht speelde tijdens de herdenking


Daarna kreeg Luitenant-kolonel G.H. van Moerkerk (Stafofficier Koninklijke Landmacht) het woord. Omdat de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht en Veteranen, Vice-admiraal ir. M.A. van Maanen door zijn herstel na een hernia operatie niet aanwezig kon zijn, droeg de heer van Moerkerk de oorspronkelijke toespraak voor, waarbij hij onder meer het volgende meldde:


(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Luitenant-kolonel G.H. van Moerkerk leest de toespraak van Vice-admiraal ir. M.A. van Maanen voor



(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Een wapenbroeder houdt alles in de gaten


“Sinds 14 augustus 1996 komt men hier in het Broersepark te Amstelveen bijeen, om de eer te bewijzen aan militairen en burgers, die in het voormalig Nederlands-Indië hun leven hebben verloren. Tevens willen wij herdenken, dat een onbekend, maar nog een veel grotere aantal mensen destijds, lichamelijk of psychisch beschadigd, is teruggekomen. Bij hun terugkeer in de civiele samenleving kregen velen van de terugkerende militairen en burger repatrianten van deze oorlog niet het luisterende oor en het begrip, waarop ze op recht hebben. Tijd voor bezinning of verwerking was nauwelijks”.


(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

De kransen liggen gereed


“Ze kwamen terug in een land, dat afstand wil nemen van zijn koloniale verleden en daarbij past niet de voordurende herinnering en het gewelddadige einde van dat tijdperk. Halverwege de jaren tachtig kwam eindelijk langzaam de verandering en vooral door de initiatieven van de veteranen zelf”.

Na de toespraak van de heer van Moerkerk kon de heer W. Thomson, Voorzitter Bond van Wapenbroeders achter de microfoon plaatsnemen: “Na de capitulatie van het Keizerrijk Japan op 15 augustus 1945 kwam een einde aan de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië. Op 17 augustus 1945 had Ahmad Soekarno met Mohammad Hatta onder druk van groepen radicale jongeren de onafhankelijke Republiek Indonesia uitgeroepen. Nederland probeerde met ruim 120.000 militairen de opstandige kolonie weer onder Nederlands gezag te brengen.


(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Gelukkig stopte de regen na de toespraken



(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

Burgemeester Jan van Zanen met de gasten


Het was op 21 juli 2007, 60 jaar geleden, dat het grootste militaire offensief in Nederlands-Indië werd ingezet. Vandaag herdenken wij bij dit monument alle gevallenen en slachtoffers van die oorlog en de lange nasleep”.

Na de toespraken speelde de hoornblazer van het fanfare korps de taptoe en in stilte memoreerden de aanwezigen de slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog algemeen en in het bijzonder in Nederlands-Indië. Na het nationale volkslied het Wilhelmus te hebben gespeeld, legde burgemeester van Amstelveen, de heer Jan van Zanen samen met zijn echtgenote de eerste krans bij het Indië monument.


(Foto- Willem Stolmeijer - 2007)






(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

De wethouders van de gemeente, Jan-Willem Groot en Yeter Tan waren ook aanwezig



(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

De commissaris van de Koningin in de provincie Noord-Holland, de heer Mr. H.C.J.L. Borghouts neemt een krans aan


De navolgende krans werd door de commissaris van de Koningin in de provincie Noord-Holland, de heer Mr. H.C.J.L. Borghouts geplaatst. Vervolgens waren er veel kransleggingen van diverse groeperingen, waarna een defilé langs het monument trok en werd de ceremonie van de 62ste Herdenking Gevallenen en Slachtoffers in Nederlands-Indië in Amstelveen afgesloten.


(Amstelveenweb.com collectie - 2007)

De kransen voor het monument van de 62ste Herdenking Gevallenen en Slachtoffers in Nederlands-Indië


Indien gewenst konden alle aanwezigen deelnemen aan een informeel samenzijn in het naastgelegen clubhuis van de jeu de boules vereniging. Hierbij werden drankjes en Indische hapjes geserveerd.

 

De toespraak van de heer J.H.C. van Zanen burgemeester van Amstelveen:

Dames en heren,

“… Onze vrijheid gaat in het rood gekleed.

Bedenk, gedenk, herdenk, bid.

Niet alleen nu, maar eeuwig en altijd.

Want de meedogenloze onvrijheid

is er nog steeds, wereldwijd… ”

(uit de bundel ‘Flarden’ van Generaal bd Govert Huijser)

Vandaag gedenken wij alle gevallenen en slachtoffers van de Tweede Wereld Oorlog, waar ook ter wereld, ook in de koopvaardij –(er gingen 525 koopvaardijschepen verloren en 3310 opvarenden kwamen om het leven) èn van na de oorlog.

Bijvoorbeeld gevallenen bij de militairen die naar Indië zijn gezonden. Wij gedenken de 67.000 Nederlandse militairen die krijgsgevangen werden gemaakt. En de 8.500 die zijn overleden.

Wij gedenken hen die waren geïnterneerd en jarenlang gescheiden leefden van hun geliefden. Volwassenen en kinderen, zoals de toen 12-jarige Govert Huijser die in een aantal kampen een deel van zijn jeugd heeft doorgebracht en het gedicht schreef waaruit ik aan het begin van deze toespraak heb geciteerd.

Herinneren,

Dames en Heren, in deze context is stilstaan bij “gestold verdriet”. Stilstaan, letterlijk, bij dit indrukwekkende monument en vanaf 8 december ook op begraafplaats Zorgvlied waar van dezelfde kunstenares (Ella van de Ven) het monument Gordel van Smaragd zal worden onthuld bij het speciale as-strooiveld voor hen die zich met Indië verbonden weten of zich ermee verbonden voelen.

In de voorbereiding van vandaag kwam ik een lied tegen dat voor een hele generatie de wanhoop van de tijd en de hoop op een  andere samenleving symboliseerde. Passend bij vandaag.

“ … Hoeveel wegen moet iemand bewandelen

voor je hem volwassen noemt?

Hoeveel geweld moet gezinnen splijten

voor het voor altijd stopt?

Hoe lang kan iemand leven in duisternis

voor hij mag denken in vrijheid?

Hoe vaak kan een mens zijn gelaat afwenden en pretenderen

dat hij niets heeft gezien?

Het antwoord is:

een zucht van de wind

Hoe vaak moet iemand kijken

voor hij werkelijk ziet?

Hoe vaak moet iemand luisteren

voor hij mensen hoort huilen?

En hoeveel slachtoffers moeten

vallen voor het doordringt

dat te velen zinloos zijn gestorven?

Het antwoord:

een zucht van de wind … “.

(uit: ‘Blowing in the Wind’ van Bob Dylan)

Dames en heren, Wie hier vandaag aanwezig is bewijst te kunnen horen, te kunnen kijken. Bewijst het gelaat niet af  te willen  wenden. Bewijst te beseffen dat het altijd zin heeft om hier jaar in jaar uit bij elkaar te komen, het verdriet even te ‘ontstollen’ en woorden van herinnering uit te spreken.

Dames en heren,

Wijlen mijn schoonmoeder zat als meisje samen met haar moeder onder meer in kamp Makassar.

Kamp Makassar in 1945 door mevrouw Ko Luijckx aldus beschreven:

“… de schrik sloeg ons om het hart. Wat een luguber geheel! Achter de zware prikkeldraadversperring stonden groepen vrouwen en kinderen, summier gekleed en veelal barrevoets, ons somber en bijna vijandig op te nemen … Waar waren we in vredesnaam beland? Urenlang duurde het wachten in de brandende zon en apathisch ondergingen we de inspectie van onze handbagage … “.

(uit: Het verbluffende Kamp, Kok Luijckx, 1945, p.15/16).

Ook mijn schoonmoeder schreef over haar ervaringen. Spreken erover deed ze nauwelijks. Ze schreef over haar ervaringen uit de oorlogstijd in Nederlands-Indië. De slotzinnen luiden als volgt:

“… 23 november hebben we het kampleven vaarwel gezegd en wonen sedert dien vrij. Zonder nummer, gaarkeuken, blokhoofden, handjo’s, koemidjo’s, kepalla’s. Enzovoort. Niets boven vrijheid!! …”.

Dames en heren,

Ik gedenk U en de Uwen, hier in Amstelveen, van toen en nu, ik gedenk hen die vielen, die achterbleven, idealisten en realisten in dankbaarheid en met alle respect – als een zin- en betekenisvolle zucht van de wind.

Dank U wel.