Invoeren van ANWB Auto-maatje in Amstelveen

Eind 2019 en begin 2020 zijn drie raadsmoties aangenomen die alle te maken hebben met fijnmazig openbaar vervoer, doelgroepen- en/of aanvullend vervoer. In de afgelopen periode hebben wij verscheidene vervoersvormen onderzocht en/of beproefd. In deze brief informeren wij u over het invoeren van ANWB Auto-maatje in Amstelveen als definitieve invulling van de drie moties.

Openbaar Vervoer (OV) Fijnmazigheid Amstelveen. Al een aantal jaar loopt de zoektocht naar een passende oplossing voor Amstelveense gebieden/wijken waar de afstand tot een tram- en of bushalte voor bepaalde doelgroepen (te) groot is (geworden). Amstelveen kent een goed openbaar vervoer-netwerk met o.a. veel hoogfrequente bus- en tramlijnen ('R net', hoge snelheid, minder haltes), maar niet iedereen is in staat naar verder weg gelegen haltes te lopen/fietsen. Degenen die dat wé kunnen, dóen dit ook (immers, vanaf deze haltes heb je veel vertrek- en aankomstmomenten).

Hiermee concurreren de hoogfrequente bus- en tramlijnen dus eigenlijk met de ontsluitende ('fijnmazige') buslijnen die laagfrequent door delen van Amstelveen rijden en die wél veel haltes hebben. Fijnmazige buslijnen trekken weinig reizigers en zijn hiermee duur in exploitatie. Door Covid-19 is de situatie nog nijpender omdat opbrengsten in het openbaar vervoer fors zijn teruggelopen door teruglopende reizigersaantallen. Hiermee is de kans op nieuwe fijnmazige buslijnen niet aanwezig.

Onderzochte oplossingen. De zoektocht naar OV fijnmazigheidsoplossingen kent diverse oplossingsrichtingen waarvan er diverse zijn onderzocht en één in de praktijk functioneert en aanslaat. Er is onderzoek gedaan naar het invoeren van een wijkbus. Dit is een 8 persoons busje dat gereden wordt door vrijwilligers. Dit systeem kent echter een grote financiële bijdrage vanuit de gemeente, er wordt slechts 1 keer per uur per richting gereden (tenzij twee busjes worden ingezet wat de kosten fors verhoogt) en dat in een klein deel van Amstelveen. Daarnaast is er een groot financieel risico bij het rijden van schade, zijn haltes lastig inpasbaar en is er vaak geen ruimte voor abri's. Ook rijdt een wijkbus meestal alleen maandag t/m zaterdag overdag.

Een andere optie is i.s.m. vervoermaatschappij Connexxion beproefd: OV op Maat. Hier belt de reiziger (of reserveert d.m.v. een app) voor vervoer dat via vervoermaatschappij Connexxion door taxibedrijven werd gereden. Dit systeem is beproefd van medio december 2021 t/m medio juni 2022 in het Oude Dorp, Patrimonium en de Rembrandtweg. Ook in Aalsmeer is er een proef van een halfjaar geweest. Helaas is het in beide gemeenten in zijn geheel niet aangeslagen.

In de wijk Waardhuizen/Middenhoven is half december 2021 gestart met de 'Wijkmobiel Uit&Thuis Wa/Mi' (Waardhuizen-Middenhoven). Een door de gemeente beschikbaar gesteld elektrisch Canta-voertuig wordt door Participe ingezet om mensen die slecht ter been zijn over een korte afstand vervoer te bieden, bijvoorbeeld naar een bus- of tramhalte maar ook naar een vriendin in de wijk of een gezondheidsvoorziening. Dit systeem slaat aan. Het is echter ook vrij duur (gemeentelijke bijdrage) in relatie met het feit dat het alleen de wijken Waardhuizen en Middenhoven bedient (en enkele nét buiten de wijkgrenzen gelegen bestemmingen).

Gesteld kan worden, dat de oplossing ten aanzien van OV fijnmazigheid gevonden moet worden in het zoeken van reismogelijkheden voor mensen die niet in staat zijn naar verder weg gelegen haltes te lopen/fietsen. Een oplossing voor fijnmazig OV moet tegelijkertijd/namelijk betaalbaar zijn en liefst geheel Amstelveen beslaan. De ervaring met de Wijkmobiel Uit&Thuis leert dat koppeling met sociaal vervoer over korte afstanden (zonder concurrentie met openbaar vervoer en/of Wmo-vervoer en/of taxi's) een goede oplossing biedt.

ANWB Auto-maatje. Een landelijk initiatief van de ANWB, reeds in praktijk gebracht in o.a. de gemeenten Uithoorn en Aalsmeer, is een oplossing die voldoet. Het systeem heet ANWB Auto-maatje. Het betreft een systeem waarbij inwoners met hun eigen auto voor de doelgroep tegen een erg lage prijs een korte rit verzorgen, bijvoorbeeld van/naar een R net bus- of tramhalte. In afstemming tussen de gemeente en Participe Amstelland is de inzet om ANWB Auto-maatje ook in Amstelveen in te voeren. Na overleg met de ANWB en Participe is gebleken, dat ANWB Auto-maatje in geheel Amstelveen kan rijden.

De gemeente draagt jaarlijks een bedrag af aan Participe en zij ontzorgt de gemeente geheel. Participe zorgt voor een ritplanner en voor vrijwilligers die rijden (de gemeente ondersteunt in de werving door de communicatie hiertoe ook via gemeentelijke kanalen te laten lopen). Een ritje bestellen kan via een telefoontje of een e-mail aan Participe. De ritplanner checkt of er geen concurrentie is met OV, Wmo of taxivervoer. Enige nadeel is dat tot 48 uur van tevoren een rit kan worden aangevraagd. Met het ingaan van ANWB Auto-maatje in geheel Amstelveen is het aan Participe om te bezien of (het voertuig en de bestuurders van) de Wijkmobiel Uit&Thuis Wa/Mi hierin opgenomen kan worden. In afstemming met Participe is besloten, dat Participe dit als optie meeneemt.

Kosten. De kosten voor de inzet van ANWB Auto-maatje via Participe zijn ruim € 64.000 per jaar. Dit kan worden betaald uit het structurele budget gekoppeld aan de raadsmotie OV Fijnmazigheid. De Vervoerregio Amsterdam is voornemens op korte termijn een subsidieregeling in het leven te roepen voor dit soort initiatieven.

Conclusie. Met Auto-maatje wordt geheel Amstelveen afgedekt en ontstaat er een voor de gemeente én de doelgroep betaalbaar alternatief, precies gericht op de doelgroep die door het ontbreken van OV fijnmazigheid niet van het openbaar vervoer kunnen gebruikmaken. En tegelijkertijd sociaal vervoer biedt voor korte afstands-verplaatsingen. Het is een systeem dat zich bijvoorbeeld in Uithoorn al heeft bewezen (en in Aalsmeer ook reeds van de grond is gekomen). Participe heeft aangegeven begin februari 2023 naar verwachting te kunnen starten met de invoering van Auto-maatje in Amstelveen.

Wij zijn van mening dat hiermee de fijnmazigheid openbaar vervoer in Amstelveen, met een systeem dat de gehele gemeente afdekt, op een goede manier is ingevuld. Doel is om het OV-netwerk wat er is te behouden en (in overeenstemming met het beleid van de Vervoerregio Amsterdam) de hoogfrequente lijnen te behouden. Er is een andere situatie in het OV ontstaan nu (t.o.v. de situatie vóór corona) er structureel 20% minder reizigers met het OV reizen. Inzet op nieuwe OV-verbindingen met weinig reizigers is hierdoor niet realistisch. Via de jaarlijkse vervoerplannen van vervoermaatschappij Connexxion zullen wij uiteraard kansen blijven aangeven in relatie met recent gereedgekomen of geplande ruimtelijke ontwikkelingen.