Meer mensen onder de armoedegrens

De koopkracht blijft in 2023 in doorsnee ongeveer gelijk, en stijgt volgend jaar met 2,0%. Tegelijkertijd neemt de armoede volgend jaar juist toe. Dit blijkt uit de nieuwste raming van het Centraal Planbureau, het Centraal Economisch Plan 2023 (pdf 22 pagina’s) (CEP) dat op 9 maart is 2023 gepubliceerd.

De energieprijzen zijn de afgelopen maanden sterk gedaald, maar daar staat tegenover dat de inflatie is verbreed naar andere goederen en diensten. De lonen zijn inmiddels wel duidelijk in beweging gekomen. Dit jaar blijft de koopkracht – mede door het steunbeleid – in doorsnee gelijk. Volgend jaar herstelt de koopkracht, maar over de periode 2021-2024 is per saldo nog wel sprake van een daling. De armoede stijgt in 2024 naar 5,8% van de bevolking, doordat conform de huidige beleidsuitgangspunten een aantal tijdelijke inkomensmaatregelen voor de laagste inkomens volgend jaar eindigen. 

Ondanks tegenwind groei. De Nederlandse economie groeit in 2023 en 2024 met respectievelijk 1,6% en 1,4%, ondanks de inflatie, zwakkere wereldhandel en dalende huizenprijzen. De arbeidsmarkt blijft krap, de werkloosheid loopt slechts licht op tot 4,1% in 2024.

(Bron CPB - 2023)


Overheidsfinanciën. Het EMU-tekort verslechtert dit jaar sterk tot 3,0% bbp, vooral door de extra inkomenssteun om de hogere energieprijzen te compenseren. In 2024 bedraagt het tekort 2,6% bbp. Voor beide jaren is overigens verondersteld dat het de overheid, onder meer door de krapte op de arbeidsmarkt, niet lukt alle begrote middelen te besteden. Voor de middellange termijn gaat het CPB ervan uit dat de overheid dat wel lukt. Samen met de gestaag oplopende rentelasten zorgt dat voor verder verslechterende overheidsfinanciën, zo laat een verkenning tot 2031 zien. Na deze kabinetsperiode wordt het tekort groter dan 3% bbp. De EMU-schuld, in 2023 en 2024 stabiel rond de 50% bbp, zet een stijgend pad in tot 60% bbp in 2031.


(Foto Rijksoverheid/Henriëtte Guest - 2020)

Pieter Hasekamp directeur van het CPB
CPB-directeur Pieter Hasekamp: 'We zien herstel van koopkracht nu de inflatie daalt en de loongroei aantrekt. Maar door het wegvallen van tijdelijke overheidssteun stijgt komend jaar het aantal mensen onder de armoedegrens juist weer. Daarnaast zien we ook het overheidstekort de komende jaren verder oplopen. Dat pleit voor veel gerichtere steun dan nu het geval is.'

Het kabinet heeft met de Tweede Kamer afgesproken te zoeken naar gerichte maatregelen voor volgend jaar, waarmee huishoudens worden ondersteund die kwetsbaar zijn voor hoge prijsstijgingen. Deze mogelijkheden worden nu verkend. Bij de voorjaarsnota, uiterlijk 1 juni, komt er meer duidelijkheid over de ondersteuning en koopkrachtmaatregelen. In augustus volgt het definitieve besluit.


(Foto Martijn Beekman/Min. SZW - 2022)

Karien van Gennip (CDA) minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Minister Karien van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid: 'Het CPB verwacht dat de meeste huishoudens volgend jaar meer te besteden hebben. Dat is nu misschien nog lastig voorstelbaar met de dure boodschappen, maar het komt onder meer doordat de lonen stijgen. Het is goed dat veel werkgevers gehoor geven aan de oproep om de lonen te verhogen. Tegelijk lijken mensen met lage inkomens en uitkeringen erop achteruit te gaan volgend jaar, als we niks doen. Ik maak me zorgen om deze ongelijkheid. We kunnen nog niet vooruitlopen op de besluitvorming, maar we werken er hard aan om te zorgen dat mensen de wind in de rug voelen.'


(Foto Martijn Beekman - 2022)

Carola Schouten (ChristenUnie) minister van Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen
Minister Carola Schouten voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen: 'Ik vind de toename van de armoede die het CPB voorspelt zeer zorgelijk. Armoede is meer dan een gebrek aan geld. Het zorgt ervoor dat je nooit zorgeloos bent. Dat iedere rekening die op de deurmat valt en de wekelijkse boodschappen voor de kinderen stress en onzekerheid geven. Het kabinet heeft dit jaar veel maatregelen getroffen om huishoudens te ondersteunen en die hebben aantoonbaar effect gehad. Want de gestegen prijzen hakken er echt in, zeker bij mensen die toch al moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Daarom kijken we als kabinet nu naar mogelijkheden om gerichte maatregelen te nemen, waarbij de inzet blijft om het aantal mensen dat in armoede leeft te verminderen.'