Meer ruimte voor nieuwe scholen in Nederland

De vrijheid van onderwijs viert volgend jaar haar 100-jarig jubileum, maar de uitwerking van artikel 23 in de Grondwet is al lang niet meer van deze tijd. Dat moet anders, kondigde staatssecretaris Dekker in juli 2015 al aan. De afgelopen maanden is in overleg met een groot aantal partijen hard gewerkt aan een modernere uitwerking. Inmiddels ligt er een conceptwetsvoorstel ‘Meer Ruimte voor Nieuwe Scholen’. Vanaf 13 januari 2016 kunnen belanghebbenden en betrokkenen reageren op het voorstel door deel te nemen aan een internetconsultatie.

Dekker: “De vrijheid van onderwijs is een groot goed, maar de wijze, waarop we hier invulling aan geven biedt niet half zoveel ruimte als het artikel doet vermoeden. Vernieuwende initiatieven krijgen te weinig kans, terwijl scholen die slecht onderwijs geven wél kunnen starten. Dit voorstel zorgt voor de dynamiek, de ruimte en de innovatie die nodig zijn om de onderwijssector eigentijds en gezond te houden.”

(Bron Rijksoverheid - 2015)

Sander Dekker (VVD) staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Eigentijdse interpretatie van de grondwet. Het wetsvoorstel van Dekker wijzigt de procedure voor het starten van nieuwe openbare en bijzondere scholen in het funderend onderwijs, zodat deze beter aansluit bij de daadwerkelijke belangstelling van leerlingen en ouders. Daarmee komt er meer ruimte voor nieuwe initiatieven, initiatieven op basis van een geloofsovertuiging maar ook initiatieven op basis van pedagogische grondslag.

Uitgaan van daadwerkelijke belangstelling voor een school. Dit draagt bij aan meer variëteit in het onderwijs. Om dit te bereiken wordt het begrip ‘richting’ geschrapt uit een aantal onderwijswetten. De richting speelt geen rol meer bij het besluit om een school voor bekostiging in aanmerking te laten komen. In het wetsvoorstel wordt voorgesteld om de huidige prognose om op basis van richting voldoende leerlingenpotentieel aan te tonen, te vervangen door een meting van daadwerkelijke belangstelling voor een nieuwe school. Een initiatief kan daarvoor gebruik maken van ouderverklaringen of een marktonderzoek.

Waarborgen voor kwaliteit. Daarnaast stelt Dekker voor om het oordeel over een nieuwe school te baseren op waarborgen voor de te verwachten kwaliteit. Dit sluit ook aan bij de verantwoordelijkheid van de regering om zorg te dragen voor de onderwijskwaliteit, zoals opgenomen in artikel 23. In de huidige systematiek speelt de te verwachten kwaliteit geen enkele rol bij het besluit om een school al dan niet te bekostigen. Juist met het creëren van meer mogelijkheden voor nieuwe scholen, is het nodig om ervoor te zorgen, dat alleen de goede scholen van start gaan. Meer ruimte voor nieuwe scholen vereist dus, dat er meer waarborgen zijn dan nu om de onderwijskwaliteit te verzekeren. Daarom introduceert het voorstel een kwaliteitstoets voorafgaand aan de start van een school.

Procedure. De sluitingsdatum van de internetconsultatie is maandag 29 februari 2016. Na afloop van de consultatie worden de reacties verwerkt en wordt het concept-wetsvoorstel volgens de geldende procedures voorgelegd aan een aantal adviesorganen, zoals de Onderwijsraad en de Raad van State. Streven is om het wetsvoorstel begin 2017 aan de Tweede Kamer aan te bieden. De internetconsultatie is te vinden op https://www.internetconsultatie.nl/