Menselijke maat moet leidend zijn bij fusies onderwijs

De Onderwijsraad stelt vandaag in een advies voor een fusietoets in te voeren in het onderwijs. De Algemene Onderwijsbond (AOb) begrijpt de keuze voor dit instrument, maar heeft nog veel bedenkingen bij de uitwerking van de voorstellen. Onderwijspersoneel blijft met dit advies met veel problemen zitten. "Het onderwijs blijft te onpersoonlijk en de positie van het personeel ten opzichte van directies te zwak, als dit advies zo uitgevoerd wordt," aldus AOb-voorzitter Walter Dresscher.

Fusietoets

Scholen voeren een publieke taak uit, dus toezicht op fusies in het onderwijs ligt voor de hand. Het onderwijspersoneel merkt de gevolgen van fusies omdat het bestuur zich verwijdert van de werkplek en extra managementlagen ontstaan. De medezeggenschap krijgt een andere positie en in grote scholen dreigt de anonimiteit toe te nemen. Voor de AOb is het belangrijk dat de school een gemeenschap is van personeel en leerlingen of studenten, met een menselijke maat. Een school moet op een schaal functioneren die het onderwijsproces ondersteunt en de kwaliteit ten goede komt.

Schaal

Het rapport toont aan dat de overheid geen goed beeld heeft van de grootte van de eigen onderwijsinstellingen. Daarom is het goed dat het rapport voor nieuwe grote samenwerkingsverbanden een toets instelt. De grenzen van de schaal lijken nogal arbitrair getrokken. De AOb wil dat de minister de discussie over fusies aangrijpt om greep te krijgen op de ontwikkeling van het onderwijsstelsel. Zo kan hij ook zinvolle uitspraken doen over de schaal die past bij goed onderwijs. Terecht is hierbij de identiteit van scholen ook een punt van aandacht. Het past bij de verantwoordelijkheid van de minister dat hij de diversiteit van het Nederlandse onderwijsstelsel in stand houdt.

Positie van het personeel

In het advies van de Onderwijsraad wordt veel geregeld rond de keuzevrijheid van ouders en leerlingen. De positie van de professional blijft onderbelicht. De Commissie Dijsselbloem constateerde dat het gevaar dreigt dat besturen het contact met de praktijk in het klaslokaal verliezen. Dat moet leidend zijn bij het toetsen van fusies.

Voortgangstoets

Interessant element van de plannen is de invoering van een voortgangstoets bij fusies. De AOb pleit voor de mogelijkheid om een fusie terug te draaien als bij toetsing van de voortgang blijkt dat de fusie negatieve gevolgen heeft voor de kwaliteit van het onderwijs en de positie van het personeel. De RvT en de medezeggenschapsraad zouden daar meer mogelijkheden voor moeten krijgen.